Poradniki

Podstawy fotografii (smartfonem) - Podstawy kompozycji

Daniel Oziębała
Podstawy fotografii (smartfonem) - Podstawy kompozycji
6

Fotografia często wiąże się z wieloma wyzwaniami, decyzjami oraz kompromisami. Jednym z takich wyzwań jest znalezienie właściwego kadru. Zdjęcie zrobione na szybko, bez przemyślenia może okazać się trudne do wykorzystania z powodu nieprawidłowej ekspozycji, kadrowania oraz braku przemyślenia ujęcia.

Nim naciśniemy na cyfrowy spust migawki warto zastanowić się chwilę nad tym, jak zrobić dobre ujęcie. Pomoże nam w tym poczucie estetyki, nieco teorii oraz właściwe narzędzia.

I. Nieco teorii

Na świecie jest wiele budowli budzących zachwyt po dziś dzień. Wśród nich jest, znajdujący się w Rzymie, Panteon. Nawet na zdjęciach łatwo zobaczyć rozmach, z jakim został wykonany, a także znajomy wygląd, proporcje. Patrząc na architekturę dawnej Japonii, np. na znajdujący się w prefekturze Kyoto Srebrny Pawilon (Higashiyama Jisho-ji), efektu tego nie ma, a budynek od razu przywodzi na myśl właśnie Japonię. Jest to spowodowane tym, że projektanci budynków korzystali z określonych proporcji, na bazie których projektowano kolejne elementy i wygląd budynków. Mowa kolejno o Złotym (Panteon) oraz Srebrnym (Srebrny Pawilon) podziale.

Przemyślany podział jest ważny także w fotografii. Pozwala on uzyskać znacznie lepszy efekt i odbiór zdjęcia, ale także na precyzyjne rozmieszczenie obiektów na zdjęciu. Szukając odpowiedniego ujęcia warto zastanowić się nad tym, co odgrywa kluczową rolę na zdjęciu oraz jaki efekt chcemy uzyskać. Gdy już mamy wizję idealnego ujęcia z pomocą przychodzi siatka (ang. grid). Ma ona różne formy i warto wiedzieć, po którą sięgnąć w danej chwili (przy założeniu, że aplikacja wspiera dany podział).
Najczęściej spotykany układ to trójpodział

Trójpodział wykorzystuje 4 linie by podzielić kadr na 9 części, a także na tzw. mocne punkty, czyli punkty przecinania się linii trójpodziału (pistacjowe kropki na powyższym obrazku). Są to punkty, które w największym stopniu przyciągają uwagę.

Są jednak także inne rodzaje siatki, m.in. Złoty (znany także jako boski) podział i Złota Spirala.

Złota spirala wygląda dość podobnie do spirali, jednak wykazuje pewną nieregularność – tempo skręcania nie jest stałe, a zwiększa się wraz z biegiem linii. Jest tak, ponieważ przy jego projektowaniu bazowano na wzorze Fibonacciego, wg którego wartość liczby jest równa sumie dwóch wcześniejszych. Tak więc mamy 1,2,3,5,8,13,21,34, itd. Właśnie z tego powodu wygląda ona tak, a nie inaczej.

W malarstwie

Źródło: https://bit.ly/3867jgT

W fotografii

Źródło: https://bit.ly/30e3h3y

Złota spirala ma zastosowanie także w wielu innych dziedzinach, np. w muzyce, finansach, brandingu, czy też projektowaniu stron internetowych

Większość aplikacji jednak jej nie wspiera, zamiast tego korzysta ze złotego podziału w formie siatki zbliżonej do tej, którą wykorzystuje się w trójpodziale.

Nie sprawdzi się ona w każdym scenariuszu, jednak zastosowana właściwie pozwala uzyskać świetny efekt.

Źródło: https://bit.ly/2skYOPX

II. Praktyczne zastosowanie

Trójpodział można wykorzystać na wiele sposobów. Zależnie od tego czy fotografujemy naturę, krajobrazy, ludzi, architekturę, czy coś innego, trójpodział pomoże nam na inny sposób.

Fotografując naturę lub krajobrazy warto zastanowić się, co jest istotne na zdjęciu. Jest to istotne, ponieważ przyznanie temu elementowi większej ilości miejsca pozwoli na uzyskanie prostszego przekazu oraz łatwiejszego odbioru.

Kluczowym elementem na powyższym zdjęciu są zaśnieżone tory, a także punkt, do którego prowadzą wzrok. W łatwym nakierowaniu wzroku widza pomaga nie tylko linia tworzona przez szyny ale także linie trakcji, ścieżki po bokach, czy prowadzące do tego samego punktu czubki drzew. Wszystkie te elementy składają się na tzw. linie wiodące. Aby uzyskać taki efekt, kluczowe elementy otrzymały 2/3 miejsca, a drzewa oraz niebo zaledwie 1/3. Niebo na zdjęciu jest dość ponure i nudne, więc przyznanie mu większej ilości miejsca nadałoby zdjęciu sporą dawkę nudy. Podobny efekt dałoby umiejscowienie punktu, do którego prowadzony jest wzrok w centrum kadru.

W przypadku bliskich ujęć trójpodział pozwala przyznać każdemu elementowi odpowiednią ilość miejsca, a także precyzyjnie ustawić linię ziemi lub horyzontu. Powyższe zdjęcie miało na celu bliskie ujęcie kory drzewa na tle zaśnieżonego lasu. Przyznanie drzewu 2/3 miejsca pozwoliło jasno pokazać, co jest istotne, a umiejscowienie linii ziemi wzdłuż dolnej linii pomogło zachować naturalność.
Warto także poszukać kształtów, które pomogą nam uzyskać ciekawy kadr. W przypadku natury można wykorzystać drzewa, które posłużą za naturalną ramkę dla ujęcia, jednocześnie nie przyciągając uwagi i nie rozpra>szając wzroku.

W zależności od głębi ostrości oraz odległości mogą także pełnić inne zadanie, np. nadać danemu ujęciu głębię lub atrakcyjności.

Podział ten przydaje się także w fotografii portretowej. Przyznanie kluczowemu elementowi (w tym przypadku człowiekowi) jest tak samo istotne, jak we wcześniejszych przypadkach, lecz warto pamiętać także o miejscach, które najłatwiej przyciągają uwagę, czyli o mocnych punktach.

Źródło: https://bit.ly/380Wj4t

Umiejscowienie twarzy modela w miejscu aż dwóch mocnych punktów pozwala w łatwy sposób nakierować wzrok widza. Pozostałe dwa punkty także można wykorzystać by skupić uwagę na modelu. Jeśli trzyma on(-a) w dłoni parasol, butelkę, aparat, czy coś innego lub gestyku)

Czasami warto jednak sięgnąć po inne rodzaje siatki, np. złoty podział. W różnych scenariuszach pozwoli on na uzyskanie ciekawszego efektu oraz na rozmieszczenie obiektów w sposób atrakcyjny dla widza.

Autor: Dominik Bartsch

Środkowe linie nie są wcale straszne

Zazwyczaj słyszy się Nie umieszczaj tego w centrum kadru, Nie fotografuj pod słońce, itp. Są jednak sytuacje, w których takie podejście sprawdzi się idealnie i pozwoli osiągnąć wizję fotografa.

Źródło: https://www.youtube.com/watch?time_continue=58&v=sUFCQeSPVPw&feature=emb_title

Często zdarzają się sytuacje, w których naturalnie czujemy, że warto przedzielić zdjęcie, bądź dany obiekt na dwie części i nie dotyczy to wyłącznie portretów (choć tam jest to bardzo przydatne), lecz także fotografowania natury, czy krajobrazów.

Krzywy niczym Krzywa Wieża w Pizie

Bardzo często zdarza się, że zdjęcie jest nieco przechylone, co psuje odbiór zdjęcia. Problemu temu można zaradzić na dwa sposoby – przed zrobieniem zdjęcia oraz po. W pierwszym przypadku przyda nam się siatka, która w czytelny i jasny sposób pokazuje czy linia horyzontu, budynku, lub czegoś innego biegnie równo, czy krzywo. W drugim przypadku można sięgnąć po aplikację lub program do edycji zdjęć, np. Snapseed, Lightroom, RawTherapee, i inne, które pozwalają na kadrowanie zdjęcia.

W przypadku Lightrooma w wersji na PC wystarczy nacisnąć „R”, co wyświetli siatkę. Wzór można zmieniać klikając „O”. Program ten wspiera wiele innych układów siatki, co pozwoli na dodatkowe możliwości podczas kadrowania.

 

Materiały z tej serii:

1. Podstawy ekspozycji

2. Podstawy kompozycji

3. Jak utrzymać ład i porządek na zdjęciu

4. Pierwszy, drugi i trzeci plan

5. Balans bieli. Co to jest i dlaczego jest takie ważne

6. Najlepsza pora na robienie zdjęć

7. Dane EXIF, co to jest i kiedy się przydaje?

8. Technika Low-key

9. Cała prawda o zoomie

10. Rozdzielczość to nie tylko megapiksele. To znacznie więcej

11. Quad-Bayer i Nonacell to nadzieja na lepszą jakość zdjęć

12. Czy zapis RAW ma sens w erze fotografii obliczeniowej?

Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu