Poradniki

Podstawy fotografii (smartfonem) - Czym jest balans bieli i dlaczego jest tak ważny

Daniel Oziębała
Podstawy fotografii (smartfonem) - Czym jest balans bieli i dlaczego jest tak ważny
7

Z pewnością nie raz zdarzyło się Wam znaleźć świetny widok i zapisać go na elektronicznej kliszy. Niestety, po powrocie do domu okazało się, że kolory na zdjęciu różnią się od tego, co widzieliśmy na własne oczy. Powodem zazwyczaj jest nieprawidłowe ustawienie balansu bieli (WB – White Balance).

Balans bieli nie jest tak straszny, jak mogłoby się wydawać.

Balans bieli - wbrew temu, na co może wskazywać nazwa – wpływa nie tylko na biel, ale na wszystkie kolory widoczne na zdjęciu poprzez nadanie im chłodnego (odcienie niebieskiego), neutralnego (białego – 4000-5500 K), bądź ciepłego (odcienie pomarańczowego; stąd wzięło się określenie złota godzina) odcienia. Każde źródło światła ma określoną temperaturę barwową wyrażoną w Kelwinach i to właśnie do niej odnosi się balans bieli.


Źródło: http://bit.do/frEjt

Matryca światłoczuła wykorzystuje trzy kolory – R (red - czerwony), G (green – zielony) oraz B (blue – niebieski)(czasami inne, na przykład Huawei korzysta z matryc RYYB, gdzie zielone piksele zastąpiono żółtymi). Jeśli usuniemy je ze zdjęcia to zostaną nam różne odcienie szarości (coś jak na histogramie, który – w telegraficznym skrócie – pokazuje jak wiele jasnych i ciemnych punktów znajduje się na zdjęciu). W trybie automatycznym aparat szuka najjaśniejszego punktu i zakłada, że powinien on być biały. Podążając za tym założeniem porównuje on wartości okolicznych punktów z punktem najjaśniejszym i dostosowuje temperaturę barwową tak, by wiernie odzwierciedlały to, co widzi ludzkie oko.

Problem pojawia się w sytuacjach, gdy najjaśniejszy punkt nie jest biały, a, np. żółty (światło lampy ulicznej). Wtedy automatyka może sobie nie poradzić, co często widać na zdjęciach. Przydatne są wtedy wbudowane ustawienia balansu bieli, które ustawiają określoną wartość temperatury na zdjęciu.

Kontrola balansu bieli nie jest trudna

Jeśli fotki zapisujemy do JPEG to warto zadbać o właściwe ustawienie balansu bieli jeszcze przed wciśnięciem spustu elektronicznej migawki. Powód jest prosty – a) w tym przypadku to smartfon zajmuje się obróbką zdjęcia b) ustawienia balansu bieli oraz innych parametrów fotki są „wypalone” w pliku JPEG, a dalsza obróbka w zewnętrznym oprogramowaniu wiąże się z licznymi ograniczeniami. Pierwszym jest fakt, iż takie pliki nie zapewniają elastyczności oraz nieinwazyjności edycji, więc kontrola nad kolorami jest dużo mniejsza, a każda istotna zmiana może wiązać się z pogorszeniem jakości finalnego pliku.

Wiele aplikacji pozwala kontrolować temperaturę barwową na kilka sposobów:

a) automatyczny balans bieli (AWB) – aparat sam ustawi balans bieli.

b) poprzez wbudowane zestawy dostosowane do określonych sytuacji. Wśród typowych scenariuszy zazwyczaj są: sztuczne światło, światło dzienne, lampa fluorescencyjna, pochmurno, cień, wieczór/noc.

c) poprzez ręczną kontrolę temperatury barwowej, choć wiele aplikacji jej nie wspiera. Zazwyczaj ma postać suwaka z podaną wewnątrz wartością, np. 4500 K. Szukając właściwej wartości zazwyczaj trzeba sprawdzić wiele różnych ustawień, więc jest to metoda dość czasochłonna.

Inaczej wygląda to w przypadku zapisu RAW, który zapewnia dużą elastyczność pracy oraz nieinwazyjną edycję poprzez oddanie użytkownikowi kontroli nad wszelkiej maści postprocesami, jak: odszumianie, wyostrzanie, korekcja optyki, usuwanie aberracji chromatycznej, precyzyjna kontrola kolorów, i wiele, wiele innych. W przypadku balansu bieli kluczowe jest to, iż zapis do RAW pozwala dowolnie zmieniać temperaturę barwową bez obaw o degradację jakości finalnego zdjęcia.

Podobnie jak jego edycja

Programy oraz aplikacje do edycji zdjęć pozwalają na dostosowanie najróżniejszych parametrów, w tym balansu bieli. Służą do tego dwa suwaki:

1) Temperatura

Pozwala zmienić kolory na zdjęciu na chłodne, neutralne lub ciepłe. Ściągę z wartościami znajdziecie na początku poradnika oraz tuż poniżej.


Źródło: https://bit.ly/2Om8UYP

2) Tinta

Uzyskanie właściwej bieli to nie tylko kwestia znalezienia właściwej temperatury barwowej, lecz także tinty, która zabarwia obraz na odcienie zieleni lub purpury (zwanej także Magentą). Narzędzia im dedykowane wyglądają bardzo podobnie niezależnie od programu/apki.

Praca z kolorem jest wymagająca nie tylko względem użytkownika, ale także sprzętu. Edycja odbywa się „na oko”, więc dobry ekran to podstawa. Niestety, wiele laptopów (zwłaszcza gamingowych) nie oferuje pełnego pokrycia podstawowej przestrzeni kolorów – sRGB, o szerszych już nie wspominając. Do tego dochodzi kalibracja kolorów, która nie jest ani łatwa, ani tania. Inaczej wygląda to w przypadku smartfonów, a przedstawiciele flagowych serii najróżniejszych procentów oferują ekrany z pełnym pokryciem sRGB, DCI-P3 oraz wbudowanymi trybami pracy, np. Xperia 1, która oferuje tryb „Creator (Twórcy)” mający zapewnić perfekcyjne odwzorowanie kolorów na potrzeby edycji obrazu.

Balans bieli można wykorzystać na różne kreatywne sposoby

Choć w głównej mierze ogranicza się to do nadania zdjęciu chłodnego lub ciepłego charakteru.

- chłodny

- ciepły

Balans bieli przyda się także do wyeksponowania i wydobycia charakteru różnych scen i uczuć. Dla przykładu, miłość zazwyczaj idzie w parze z takimi pozytywnymi określeniami jak ciepło, czy troska, a uczucia porównuje się do ognia. Balans bieli pozwala wydobyć to ciepło i ukazać je w sposób widoczny.

Słowo na koniec

Choć balans bieli może wydawać się trudny do okiełznania oraz budzić strach przed ręczną zmianą parametrów to warto mieć świadomość jego wpływu na całokształt zdjęcia. Poprzez zmianę temperatury barwowej można nadać ujęciu uczucie chłodu, neutralności lub ciepła, które mogą także posłużyć do zaakcentowania uczuć i emocji widocznych na zdjęciu. Nie ma się więc czego bać, bo można uzyskać lepszy efekt, a w razie niepowodzenia wrócić do ustawień domyślnych (o ile korzystamy z zapisu RAW).

 

Materiały z tej serii:

1. Podstawy ekspozycji

2. Podstawy kompozycji

3. Jak utrzymać ład i porządek na zdjęciu

4. Pierwszy, drugi i trzeci plan

5. Balans bieli. Co to jest i dlaczego jest takie ważne

6. Najlepsza pora na robienie zdjęć

7. Dane EXIF, co to jest i kiedy się przydaje?

8. Technika Low-key

9. Cała prawda o zoomie

10. Rozdzielczość to nie tylko megapiksele. To znacznie więcej

11. Quad-Bayer i Nonacell to nadzieja na lepszą jakość zdjęć

12. Czy zapis RAW ma sens w erze fotografii obliczeniowej?

Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu