Zakaz handlu w niedzielę, czyli idę po pół litra do czytelni

Ograniczenie handlu od początku miało więcej przeciwników niż zwolenników. Przypomnijmy, że od 2018 r. obowiązywało w dwie niedziele w miesiącu, a od 2020 r. już w każdą, z kilkoma wyjątkami w roku. Oczywiście, jak o wszystkim, decydowała polityka. Pomysł związkowców z Solidarności został poparty przez PiS, dodano 2-letni okres przejściowy by złagodzić nieco niezadowolenie mniej radykalnej części elektoratu i w efekcie jest to co jest. Polacy mieli się do niego przez dwa lata przyzwyczajać. Chyba się nie przyzwyczaili.

Podobne obostrzenia obowiązują w kilku krajach Europy, ale nie można mówić tu u jakiejś jednolitej praktyce. Niemcy, Austria, ale też Szwajcaria czy Norwegia zakazały handlu całkowicie. W kilku krajach są częściowe ograniczenia, w innych nie ma żadnych.

Przepisy są po to, by je łamać

Zostawmy teraz na chwilę na boku sens tego prawa. A skupmy na tym, w czym jako naród jesteśmy naprawdę nieźli. Czyli na walce z systemem, którą przecież mamy we krwi. Skoro są jakieś przepisy, to nie po to by je przestrzegać, tylko po to, by je obchodzić. Tradycja to u nas wyssana z mlekiem matki, rozbiory, komunizm, brak państwowości i poczucia że kraj jest nasz. Zawsze przecież był ich. A skoro tak, to nie ma nic złego w tym, że oszukujemy. To raczej powód do dumy i chwały, że zrobiliśmy ich w konia.

Tak też było oczywiście z zakazem handlu. Dwa przejściowe lata minęły szybko i dość bezboleśnie, układ 2x2 sprawdzał się moim zdaniem nieźle. Pracownicy mieli czas na odpoczynek, ludzie – na zakupy.

Na pocztę, na dworzec, do wypożyczalni…

Ale potem się zaczęło. Doskonale opisał to w swoim tekście Grzegorz Ułan. Zabawa w ciuciubabkę trwa w najlepsze i końca jakoś nie widać. Prym w obchodzeniu przepisów wiedzie Żabka, ale i inne sieci nie są gorsze. Najpierw sklepy zamieniły się w placówki pocztowe w których można było nadać bądź odebrać paczkę. Rząd znowelizował więc przepisy tak, by trzeba było osiągać z tego tytułu co najmniej 40 proc. miesięcznych przychodów. I poczty w sklepach zniknęły.

Czytaj dalej poniżej

W czasie epidemii Polacy rzucili się na e-handel. W internecie wydaliśmy krocie Krzysztof Rojek

Polacy znowu pokazują, jak obchodzi się przepisy: w Internecie hula handel zarejestrowanymi kartami SIM Maciej Sikorski

Pojawiły się za to kolejne dziwolągi. Wypożyczalnie sprzętu sportowego. Zakład pogrzebowy. Stacja paliw. A nawet dworzec autobusowy.

… a teraz do czytelni

Ostatnim hitem jest klub czytelnika. Wg. informacji portalu wiadomoscihandlowe.pl takich sklepów działających w niedzielę jest już kilkanaście. To franczyzy, więc zgodnie z przepisami mogą wtedy funkcjonować, jeśli za kasą stoi właściciel. I to sprawdza się w przypadku małych placówek. Z dużymi jest już gorzej. Ale jeśli to nie sklep tylko czytelnia – normalnie mogą w nim pracować inne zatrudnione osoby. Tak właśnie dzieje się w jednym ze sklepów Carrefour Polska w Warszawie. W koncie jest stolik, na nim kilka książek i karteczka, że można je wypożyczyć bądź wymienić.

Ca ważne, przepis który pozwala sprzedawać w niedzielę mówi o: „placówkach handlowych w zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku”. I nie ma w nim ani słowa o skali tej działalności. Dlatego właśnie przy placówkach pocztowych dopisano zdanie o co najmniej 40 proc. przychodach z tego tytułu.

Oczywiście Państwowa Inspekcja Pracy zapowiada, że ruszy z kontrolami. Ale poczty w sklepach też karała, a potem przegrała w sądach wszystkie sprawy i potrzebna była dopiero nowelizacja przepisów.

Bardzo jestem ciekawy, jak będzie w tym przypadku. Czy w większych sklepach pojawią się czytelnie. Trochę przestrzeni na dwa fotele, regał z książkami i automat do kawy zawsze się zajdzie. I nie wydaje się to wielką ceną za możliwość zarobku w siódmy dzień tygodnia.

A jak to się nie uda, będą na pewno kolejne pomysły. Głos Wielkopolski pisał o tym, że Geronimo Martins czyli Biedronka zastanawia się, czy jej wybrane placówki nie mogą funkcjonować w niedzielę jako placówki medyczne. Analizy prawne trwają. Z kolei sklepy Dino mają wpisać do statutów działalności wypożyczanie i dzierżawę sprzętu sportowego oraz działalność obiektów kulturalnych.

Czy to się kiedyś skończy?

Zakazu handlu chciała Solidarność. I ja ją rozumiem, jako związek zawodowy powinna walczyć o prawa swoich pracowników. Podział na dwie niedziele wolne i dwie pracujące w miesiącu był złotym środkiem. Albo raczej zgniłym kompromisem. Może nikt nie był do końca zadowolony, ale każdy dostał co chciał. Pracownicy – odpoczynek. Właściciele i klienci – możliwość zakupów. Nikt nie musiał kombinować, naginać przepisów, lawirować i oszukiwać. Ale zamiast ten stan rzeczy zostawić, trzeba było dokręcić śrubę.

Wg. ostatnich badań na temat handlu w niedzielę za jest 35 proc. Przeciw 55. Reszcie jest to obojętne. Osobiście nienawidzę, gdy o polityce decydują sondaże. A tak już w historii naszego kraju było. Marzę, by decydował o niej zdrowy rozsądek. I mam nadzieję, że w tej kwestii kiedyś zatriumfuje. Na razie mamy szarą strefę. Spora grupa naszego narodu lawirowanie na granicy prawa ma we krwi i dobrze, by kolejne pokolenia potrafiły myśleć i działać inaczej.

źródło