Od początku czerwca zaczęły obowiązywać nowe przepisy, które wymuszają m.in. na instytucjach finansowych konieczność sprawdzania, czy nasz PESEL jest zablokowany. Jak to zrobić i co gwarantuje takie rozwiązanie?
W styczniu tego roku, informowaliśmy, że już ponad 1,2 miliona Polaków skorzystało z możliwości zastrzeżenia numeru PESEL. Pod koniec lutego dowiedzieliśmy się, że z tego rozwiązania skorzystało już ponad 2 mln obywateli choć na tamten moment zastrzeżenie PESEL nie było w żaden sposób respektowane np. przez banki. Dopiero od 1 czerwca 2024 r. zaczęły obowiązywać nowe przepisy, dzięki którym wprowadzono konieczność weryfikacji, czy numer PESEL jest zastrzeżony przy zawieraniu np. umowy kredytu lub pożyczki. I widać doskonale, że Polacy szturmem zaczęli korzystać z tej opcji, gdyż na ten moment, już ponad 4 mln Polek i Polaków zdecydowało się zastrzec swój PESEL. Jednak nie tylko instytucje finansowe są zobowiązane do sprawdzania naszego statusu numeru PESEL.
Polecamy na Geekweek: Oto tajne kody na Netflix. Ułatwią korzystanie z serwisu
4 mln Polek i Polaków zastrzegło swój PESEL. Jesteś w tym gronie?
W jakich innych sytuacjach funkcja ta się przydaje? Zastrzeż PESEL pomaga np. zapobiegać wyłudzaniu pieniędzy oraz tworzeniu duplikatów kart SIM, które mogą być później używane do nielegalnego autoryzowania transakcji. Według Ministerstwa Cyfryzacji, osoby poszkodowane przez kradzież danych osobowych do tej pory musiały borykać się z poważnymi problemami i konsekwencjami wynikającymi z zaciągnięcia pożyczek na skradzione dane. Po wejściu w życie nowych przepisów, poszkodowana osoba będzie zwolniona z obowiązku spłaty kredytów zaciągniętych przez złodziei. Firmy starające się odzyskać środki będą zobowiązane udowodnić, że przeprowadziły wszystkie niezbędne procedury i właściwie zweryfikowały, czy kredyt mógł zostać udzielony na podstawie podanych danych.
Co się dzieje w momencie, gdy zdecydujemy się zastrzec PESEL? Ministerstwo Cyfryzacji wyjaśnia sytuację:
Jeśli zastrzeżesz swój numer PESEL, znajdzie się on w specjalnym rejestrze. Od 1 czerwca rejestr ten – przed podpisaniem umowy z klientem – będzie musiał być sprawdzany przez każdą instytucję objętą ustawą z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości.
– to oznacza, że trudniej jest teraz zawierać umowy z wykorzystaniem skradzionych danych, a to w przeszłości było, co może zaskakiwać, bardzo proste. Nowe przepisy mają przede wszystkim skutecznie uniemożliwić złodziejom wykorzystywanie sytuacji i zaciąganie kredytów na nieświadomych sytuacji ludzi. Jak będzie w rzeczywistości? Przekonamy się zapewne dopiero za kilka miesięcy, gdy pojawią się jakieś dodatkowe statystyki na temat prób zawierania umów przez osoby posługujące się zastrzeżonym numerem PESEL.
Ministerstwo Cyfryzacji informując o przekroczeniu liczby 4 mln osób, które zdecydowały się zastrzec swój PESEL, przypomina, z czym wiążę się ta procedura.
Zastrzeżony numer PESEL uniemożliwia
- otwieranie nowych rachunków bankowych (konto oszczędnościowe lub oszczędnościowo-rozliczeniowe),
- zaciąganie kredytów lub pożyczek,
- kupowanie na raty (kiedy oznacza to wzięcie kredytu konsumenckiego)
- podpisywanie aktu notarialnego dotyczącego nieruchomości (np. gdy sprzedajesz lub kupujesz nieruchomość),
- otrzymywanie kopii karty SIM (to ważne, bo taka kopia może pozwolić przestępcom autoryzować transakcje bankowe kodem SMS),
- wypłacanie w placówce bankowej większej kwoty pieniędzy (powyżej trzykrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, co 1 czerwca 2024 roku wynosi 12 726 zł).
Zastrzeżony numer PESEL nie wpływa na:
- sprawy urzędowe (np. wzięcie ślubu, zameldowanie się czy wyrobienie dokumentów),
- sprawy zdrowotne (np. wizyty u lekarza, pobyt w szpitalu czy wykupienie recepty),
- udział w wyborach,
- ważność dokumentów (np. dowodu osobistego, paszportu czy prawa jazdy),
- korzystanie z profilu zaufanego,
- podróżowanie (np. przekraczanie granicy, latanie samolotem czy kupowanie biletów),
- wykonywanie czynności służbowych (np. podpisywanie umów w pracy),
- korzystanie z usług poczty (Poczta Polska może ubiegać się o dostęp do weryfikacji zastrzeżenia w rejestrze, ale nie ma takiego obowiązku ustawowego).
Zastrzeżenia numeru PESEL najwygodniej dokonać w mObywatelu (choć można to też zrobi na stronie gov.pl lub w dowolnym urzędzie). Jednak to w aplikacji można w sekund można sprawdzić status numeru i w razie konieczności, cofnąć zastrzeżenie. Cofnięcie zastrzeżenia jest natychmiastowe i odbywa się w czasie rzeczywistym, również w nocy i w dni wolne od pracy. Warto jednak dodać, że ponowne zastrzeżenie wymaga odczekania 30 minut.
Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu