Pomimo tego, że SpaceX święci sukces za sukcesem i utrzymuje bieżącą przewagę Stanów Zjednoczonych w kosmosie, coraz gorzej wyglądają sprawy z realizacją strategicznie ważnego programu Artemis. Przypomnę, pod tą nazwą kryje się plan powrotu ludzi na Księżyc, tym razem z docelową budową stałej bazy badawczej. Tymczasem Chiny wysłały kolejną rakiet w ramach swojej misji księżycowej, tym razem w celu pobrania próbek i jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, zasłużenie będą mogli ubrać żółtą koszulkę lidera.
Kiedy nie wiadomo o co chodzi
Problemy NASA mają dwie główne przyczyny, aczkolwiek mocno ze sobą związane. Pierwszym problemem są pieniądze, a drugim polityka. To, że na realizację programu takiego jak Artemis potrzeba ogromnych środków, nikogo nie zaskakuje, całość planów jest rozbudowana i wieloetapowa, ale agencja sama rzuca sobie spore kłody pod nogi.
Po pierwsze, ogromne koszty dla agencji generuje ciągle niegotowa, a będąca kluczowym elementem programu rakieta SLS. Po drugie, NASA pod pozorem chęci posiadania alternatyw bardzo rozprasza środki. Duża ilość dolarów przepalana jest na kapsuły Orion i Starliner, z marnymi jak na razie widokami na ich szybki wejście do służby. Także ślimaczący się projekt Vulcan, realizowany przez konsorcjum ULA, zabiera sporo środków, czasu i energii.
Tymczasem zegar tyka i praktycznie każdy zdaje sobie sprawę, że wyznaczony przez administrację Trumpa termin lądowania w 2024 r. przestał być w ogóle realny. Jedyną szansę (niewielką dodajmy), żeby popchnąć ten projekt na tyle dynamicznie do przodu, żeby takie lądowanie było możliwe w okolicach połowy dekady, byłoby postawienie wszystkiego na jedyną mocną kartę NASA, czyli SpaceX, z jej już latającymi bezproblemowo Falconami, Heavy Falconami oraz budowanym w szybkim tempie Starshipem.
Problem w tym, że za finansowaniem NASA stoi polityka, a powiązania starych koncernów typu Boeing czy Lockheed z politykami są na tyle mocne, że Ci pierwsi za wszelką cenę będą walczyć o dalsze kontakty dla starej gwardii. Zresztą i sama NASA jest silnie i niezdrowo związana z tymi firmami, nie potrafiąc wyciągać konsekwencji nawet wobec ich ewidentnych błędów. Zresztą w najbliższym czasie na taką decyzję i tak nie będzie szans, czasowy paraliż decyzyjny związany z przekazywaniem władzy nowemu prezydentowi jest nieunikniony. Nie do końca też wiadomo jaki będzie podejście nowej administracji do finansowania NASA. Priorytetem dla Bidena mogą być kwestie klimatyczne, i nie jest całkowicie wykluczone, że Amerykanie nie rzucą ręcznikiem obcinając fundusze.
Tego problemu nie mają centralnie zarządzane podmioty chińskie, które pomimo braku tak spektakularnych sukcesów, jak SpaceX, są w stanie realizować coraz bardziej zaawansowane misje tak księżycowe, jak i marsjańskie. Co więcej, widać już po chińskich reakcjach (a właściwie zignorowaniu) na Artemis Accords, że Państwo Środka będzie grało na własnych warunkach i wydaje się, że pokonanie Amerykanów w tym wyścigu jest jednym z priorytetów partii.
Mam też wrażenie, że o misja Artemis, pomimo że ma bardzo ambitne plany związane z bazą, jest mniej metodycznie przygotowywana pod kątem wyboru miejsca lądowania. Chang’e 5 i 6 mają przywieźć pierwszy raz od lat 70-tych próbki gleby (ok. 2 kg) z okołobiegunowych okolic, które na dziś są postrzegane jako jedyne możliwe do stworzenia bazy, ze względu na obecność lodu. W planach są też kolejne misje badawcze z tej serii, a tym czasem NASA do tego etapu ciągle jeszcze nie dotarła.
In Musk they Trust
Coraz więcej specjalistów z tej dziedziny jest zdania, że plany Artemis należy całkowicie przebudować pod wykorzystanie rakiet SpaceX. Wie to sektor prywatny powiązany z tym programem, gdzie firma Muska otrzymuje kolejne kontrakty na misje transportowe CLPS , mające dostarczać na powierzchnię Księżyca sprzęt potrzebny do przygotowania misji załogowej. Wie to też NASA preferując tę firmę przy sporej części nowych projektów. Czy jednak będą mieli odwagę i możliwości pójść na całość?
Przewagą Amerykanów ciągle jest lepiej rozwinięta technologia, ale ten wyścig zaczyna wyglądać trochę jak bajka o żółwiu i zającu. Amerykański zając robi wiele rzeczy naraz, sporo się popisując i zbaczając co chwilę z najkrótszej drogi, a żółw prze uparcie do przodu. Z tym, żeby ta analogia bardziej oddawał dzisiejsze realia, trzeba dodać, że chiński żółw w międzyczasie skombinował sobie porządne wrotki. Chińskie opóźnienia są faktem, ale jednocześnie są znacznie mniejsze, niż się to większości wydaje.
