Tryby jazdy to jeden z elementów, które znacząco poprawiają uniwersalność nowoczesnych samochodów. Adaptacyjne zawieszenie, zmienna charakterystyka pracy silnika, skrzyni biegów, a także regulowana siła wspomagania układu kierowniczego. Jak te wszystkie opcje skonfigurować i na który element jazdy one wpływają?
Nowoczesne samochody buduje się w taki sposób, by spełniały często zmieniające się oczekiwania kierowcy. Jednego dnia chcemy podróżować komfortowo, innego chcemy poczuć nutkę adrenaliny. Inżynierowie to rozumieją – w końcu także są kierowcami – i projektują szereg rozwiązań umożliwiających dopasowanie ustawień samochodu do aktualnych oczekiwań kierowcy. Potocznie mówimy o nich: tryby jazdy. Wśród nich zwykle wyróżniamy: sportowy, komfortowy, ekonomiczny, a w przypadku SUV-ów także: off-road. Jest jeszcze jeden, ale o nim nieco później.
Ponieważ charakterystyka działania poszczególnych trybów jazdy różni się zależnie od klasy i typu samochodu, omówienie opiera się na przykładzie czterech zasadniczo różniących się aut: Skoda Octavia RS (szybkie i rodzinne GTI), Skoda Karoq (zwinny SUV), Skoda Superb (reprezentacyjna limuzyna), a także Skoda Kodiaq (superprzestronny rodzinny SUV).
Kluczowy dla odbioru poszczególnych trybów jest sposób działania 2-sprzęgłowej skrzyni biegów DSG, która jest dostępna w samochodach marki Skoda. Dzięki wspomnianym dwóm sprzęgłom podczas rozpędzania się wyższe przełożenie jest już gotowe tak naprawdę jeszcze zanim będzie realnie użyte. W momencie gdy komputer decyduje o zmianie np. z „trójki” na „czwórkę”, następuje po prostu przełączenie sprzęgieł – obydwa biegi są „zapięte” podczas używania niższego w trakcie przyspieszania. Jedno z nich jest bowiem spięte z biegami parzystymi, a drugie z nieparzystymi. Z kolei podczas hamowania wszystko działa w odwrotnej kolejności. Samo przełączanie sprzęgieł trwa dosłownie milisekundy, co pozwala na niemalże stały dopływ momentu obrotowego do kół, a w efekcie znika praktycznie szarpanie przy zmianie przełożeń.
Ale sposób działania skrzyni DSG mocno zależy od wybranego trybu jazdy. W ustawieniu sportowym, kolejne przełożenia „wbijane” są szybciej i z oczekiwanym delikatnym szarpnięciem. Za to odpowiedzialne jest oprogramowanie, które decyduje o charakterze działania w danym momencie. Szczegóły? Poniżej :)
W trybie komfortowym napęd samochodu, czyli silnik ze skrzynią biegów, dążą do możliwie najbardziej płynnego działania. Priorytetem jest więc niezauważalna dla pasażerów zmiana przełożeń, a także cicha praca silnika. Układ kierowniczy powinien być możliwie lekki, a zawieszenie musi wybierać nierówności maksymalnie skutecznie.
Najbardziej daje się to wyczuć w przypadku Skody Superb, która w ustawieniu komfortowym wręcz płynie nad nierównościami. Stosunkowo szerokie koła, a także komfortowo zestrojone amortyzatory pozwalają na dostojną jazdę – jak na limuzynę tej klasy przystało. Daje się do odczuć także na tylnym siedzeniu, gdzie wygodne fotele dodatkowo pomagają „wyrównywać” nierówności jezdni. 7-biegowa, 2-sprzęgłowa skrzynia DSG bardzo płynnie zmienia kolejne przełożenia – wręcz nieodczuwalnie. Jednocześnie silnik utrzymywany jest w zakresie stosunkowo niskich obrotów i wysokiego momentu obrotowego dla zachowania wysokiej kultury działania, a także ekonomii jazdy. W efekcie w trybie komfortowym w Skodzie Superb bardzo łatwo się odprężyć.
Trochę inaczej wygląda działanie tego trybu w Skodzie Octavii RS. Samochód ten z założenia nastawiony jest na bardziej dynamiczną jazdę, do czego przystosowany został układ napędowy, jak i zawieszenie. W efekcie tryb komfortowy oznacza ustawienie, w którym auto świetnie sprawdza się w codziennym użytkowaniu, ale wciąż dając do zrozumienia, że to bardzo zwarta i dynamiczna konstrukcja. Tym samym układ kierowniczy stawia pewien opór dla lepszego wyczucia tego co dzieje się z przednimi kołami, a silnik i skrzynia biegów bardzo chętnie reagują na głębszy ruch prawej stopy kierowcy. Zawieszenie, choć skutecznie wybiera nierówności, to jednak nie stara się izolować kierowcy od bodźców pochodzących z jezdni. Bez problemu daje się wyczuć większe różnice w fakturze asfaltu.
SUV-y: Kodiaq i Karoq mają trochę inny pomysł na komfortowe podróżowanie. Karoqowi bliżej do Octavii RS, zaś Kodiaqowi do Superba. Superprzestronny i rodzinny Kodiaq w trybie komfortowym chętnie przełącza się w tryb „leniwca”, który ze spokojem podróżuje setki kilometrów spokojnym tempem. Na każde nieco mocniejsze wciśnięcie „gazu” reaguje z pewną zwłoką, by nie doprowadzić do niepotrzebnego szarpnięcia – czekając niejako na bardziej zdecydowany sygnał od kierowcy. Jeśli ten nastąpi, to oczywiście polecenie jest wykonywane natychmiast. Kodiaq świetnie, jak na tak duże auto, wygłusza szumy opływowe podczas podróżowania autostradą.
Karoq z kolei jest bardziej zwarty i nawet w trybie komfortowym chętniej reaguje na dynamiczne polecenia kierowcy. Jego zawieszenie stara się przy tym znaleźć odpowiedni balans między niewzruszonym przejazdem nad nierównościami, a przekazywaniem konkretnych informacji kierowcy przez układ kierowniczy. W przypadku obydwu SUV-ów najwyższe noty należą się za automatyczną skrzynię biegów DSG: ta, podobnie jak w Superbie, zmienia przełożenia wręcz niezauważenie, nawet dla kierowcy.
Najwięcej doznań w trybie sportowym otrzymamy oczywiście w Skodzie Octavii RS. 245-konny silnik budzi się wówczas do życia, brzmi wręcz intrygująco, a w dodatku jego reakcja na dodanie gazu jest wyostrzona do granic możliwości. Idealnie współgra z nim wspomniana skrzynia biegów DSG, która nie tylko szybciej zmienia kolejne przełożenia i utrzymuje silnik na wyższych obrotach, ale przede wszystkim stara się przewidywać potrzeby kierowcy. I tak dynamicznie dohamowując do zakrętu silnik utrzymywany jest w wysokim zakresie mocy: w okolicach 4 tys. obr./min agresywnie wręcz wbijając niższe przełożenia! W efekcie, każde dodanie gazu w zakręcie czy na wyjściu z niego oznacza konkretne przyspieszenie, bo silnik jest w optymalnym zakresie obrotów.
W tym trybie zawieszenie Octavii RS znacząco się usztywnia dając kierowcy mnóstwo pewności siebie. Samochód wręcz niewzruszenie przejeżdża przez następujące po sobie łuki – tylna oś nie wykazuje żadnej nerwowości. Z kolei układ kierowniczy staje się przyjemnie zwarty i oczekiwanie „ciężki” informując nawet o małych kamyczkach napotkanych w zakręcie. W trybie sportowym zmienia się także sposób działania systemów bezpieczeństwa, które dają większą swobodę kierowcy, pozwalając na pewny, delikatny uślizg kół, który pozwoli na szybsze pokonanie zakrętu.
Doświadczenia o podobnym charakterze, ale oczywiście w mniej odczuwalnym wymiarze, zapewni nam Skoda Karoq. Zwinna charakterystyka tego samochodu daje pewną dawkę auta GTI nawet ze stosunkowo, wydawałoby się, podstawowymi silnikami jak np. 1.5 TSI o mocy 150 KM. Dynamicznie zestrojone zawieszenie daje bardzo dobre wyczucie i pewność prowadzenia na szybciej pokonywanych łukach. Silnik zapewnia dobrą odpowiedź na polecenia nawet w dolnym zakresie obrotów. 7-biegowa przekładnia DSG, podobnie jak w Octavii RS, chętnie redukuje podczas mocnego hamowania. W efekcie na wyjściu z łuku możemy liczyć na nieco ponad 3000 obr./min w silniku benzynowym 1.5 TSI. To duża zaleta!
Skoda Superb jak i Kodiaq z założenia są bardziej komfortowe i rodzinne. Tryb sportowy w ich przypadku to raczej sposób na dynamiczną i skuteczną jazdę, ale bez narażania pasażerów na niepotrzebne szarpanie. Reakcja na mocne dodanie gazu jest oczywiście zdecydowana, a skrzynia biegów redukuje właściwie, ale jest to robione w bardziej dostojnym i delikatniejszym stylu. Z drugiej strony jazda w trybie sportowym np. autostradą nie oznacza, że silnik będzie utrzymywany na zbyt wysokich obrotach (zbyt niskim biegu). Jazda ze stałą prędkością spowoduje przełączenie napędu w optymalny tryb, choć oczywiście będzie on cały czas gotowy na ewentualne polecenie do dynamicznego przyspieszenia.
Cechą szczególną wszystkich samochodów Skoda z automatyczną skrzynią biegów DSG jest możliwość szybkiego włączenia trybu sportowego przekładni jednym ruchem lewarka. Wystarczy go po prostu pociągnąć w dół, by przełączyć z trybu domyślnego na dynamiczny i odwrotnie. Dzięki temu, jadąc np. jednopasmową drogą międzymiastową możemy bardzo szybko przygotować nasz samochód do wyprzedzenia innego pojazdu. Nie trzeba zmieniać trybu jazdy, bo samo przełączenie trybu działania skrzyni biegów automatycznie zredukuje przełożenie i w efekcie czego silnik będzie miał wyższe obroty, a tym samym więcej mocy. To bardzo wygodne, szybkie i bezpieczne, bo nie wymaga odrywania oczu od jezdni.
Tryb do jazdy po bezdrożach – Off-Road – włącza się w m.in. w samochodach Skoda Karoq i Kodiaq z napędem 4x4 osobnym przyciskiem na tunelu centralnym, obok lewarka skrzyni biegów. Aktywuje on szczególny tryb napędu, a także zmienia sposób działania kontroli trakcji, która tym razem będzie pozwalała na pewien uślizg kół czy to przy ruszaniu czy podczas hamowania pozwalając utworzyć klin np. z piasku przed kołami. Kolejny system – EDL – który dba o rozdział momentu obrotowego między kołami, niwelując niepotrzebny poślizg mniej przyczepnego koła – reaguje szybciej bardziej zdecydowanie. To co jednak kluczowe: silnik utrzymywany jest na nieco wyższych obrotach, ale skrzynia zmienia biegi bez wysoce niewskazanego w takim przypadku szarpania – nie można bowiem pozwolić na jakiekolwiek zerwanie przyczepności. Również napęd na cztery koła w odmienny sposób dystrybuuje moment obrotowy preferując bardziej przyczepną oś. No i asystent zjazdu, który utrzymuje stałą, bezpieczną prędkość pozostawiając kierowcy dbanie o obranie właściwego kierunku jazdy. To zdecydowanie więcej niż potrzeba w lekkim terenie z dala od nawet nieutwardzonych dróg.
Oczywiście, w każdym z samochodów, można aktywować tryb indywidualny, który pozwala na dopasowanie ustawień wg własnego uznania. Można więc zestawić komfortowe nastawy zawieszenia ze sportowo zestrojonym napędem – lub odwrotnie. Niezależnie można także wyregulować układ kierowniczy, adaptacyjny tempomat, klimatyzację czy dynamiczne światła kierowane. To miły dodatek do predefiniowanych trybów umożliwiający np. wygodną, ale dynamiczną jazdę autostradą. Dla każdego coś… wygodnego i odpowiedniego :)
--
Artykuł powstał we współpracy z firmą Skoda.
Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu
