Najwyższa Izba Kontroli przygotowała tzw. megainformację na temat stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego w latach 2015-2020 i niestety nie ma dla nas dobrych wiadomości. Nadal jesteśmy w czołówce krajów, w których ginie najwięcej ludzi na drogach i nie widać perspektyw na poprawę sytuacji.
Według raportu NIK, który ma blisko 200 stron, korzystający z dróg w Polsce są ponad trzy razy bardziej narażeni na utratę życia w następstwie wypadku niż podróżujący po drogach Szwecji czy Norwegii. Pod względem liczby ofiar śmiertelnych w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców Polska wypada blado, z jednym z najgorszych wyników w UE. Bardziej niebezpiecznie jest tylko w Rumuni, a w porównaniu do średniej europejskiej w Polsce na drogach ginie o 50% więcej ludzi. Do rekordzistów jak Szwecja i Norwegia brakuje nam bardzo dużo, ale niemal w całej Europie Zachodniej (poza Portugalią) liczba ofiar nie przekracza 40 na 1 mln mieszkańców, podczas gdy w Polsce jest to 65 osób.
Jeśli przyjrzymy się liczbie wypadków i kolizji w ostatnich latach, to niestety też nie mamy dobrych wiadomości. Kolizji z roku na rok jest coraz więcej, a spadek w 2020 spowodowany jest ograniczeniami w przemieszczaniu w czasie pandemii. Nieco mniej jest wypadków, ale wszystko wskazuje na to, że są one coraz groźniejsze, bo w przeliczeniu na 100 takich zdarzeń cały czas rośnie liczba zabitych oraz ciężko rannych. To bardzo niepokojący trend.
Trudno podać jedną przyczynę pogarszającego się bezpieczeństwa na drogach w Polsce. Według NIK czynników jest kilka, począwszy od przepisów, przez stan techniczny dróg i pojazdów, a na bezkarności kierowców kończąc. Na każdy z tych czynników podano kilka przykładów, które powinny dawać do myślenia. Jak wykazała kontrola Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (KRBRD), mimo szerokich ustawowych kompetencji, nie była w stanie skutecznie wypełniać funkcji inicjatora i koordynatora działań administracji rządowej w sprawach bezpieczeństwa ruchu drogowego. W okresie objętym kontrolą nie zostały przyjęte priorytety działań Rady, nie odbyło się żadne posiedzenie stacjonarne, a jej prace ograniczały się wyłącznie do obiegowego uzgodnienia i przyjęcia dokumentów, co do których istniał taki obowiązek. Ponadto, KRBRD w okresie objętym kontrolą nie zainicjowała lub choćby zaopiniowała projektu jakiegokolwiek aktu prawnego, mimo, że w okresie tym procedowane były projekty istotnych ustaw związanych, np. z pierwszeństwem pieszych przechodzących przez przejścia dla pieszych, z zapobieganiem ingerencji w przebieg licznika pojazdu mechanicznego, a także ze zmianami w systemie badań technicznych pojazdów.
Osobny problem stanowią drogi w Polsce. Niestety, poprawa infrastruktury drogowej i poniesienie znaczących nakładów nie przyczyniło się do radykalnej poprawy wskaźników bezpieczeństwa ruchu drogowego. Od wejścia Polski do UE nastąpiło wyraźne przyśpieszenie budowy nowych odcinków autostrad i dróg ekspresowych. W efekcie ruch przenoszony jest na drogi wielojezdniowe, co przyczynia się do ograniczenia liczby najgroźniejszych w skutkach wypadków, zwłaszcza zderzeń czołowych i bocznych. Mimo to na polskich drogach ekspresowych i autostradach dochodzi do stosunkowo dużej liczby wypadków drogowych z ofiarami śmiertelnymi i ciężko rannymi. Natomiast problemem dróg niższej kategorii jest często ich stan nawierzchni, który pozostawia wiele do życzenia.
NIK zwraca również uwagę na bezkarność kierowców, która przejawia się w wielu aspektach. Między innymi często recydywę pijanych kierowców, którzy nawet po odebraniu uprawnień, nadal wsiadają za kierownicę i stanowią zagrożenie na drogach. W tym aspekcie nieco może zmienią nowe przepisy, które są w trakcie przygotowania i mają znacznie dotkliwiej karać za jazdę pod wpływem alkoholu i środków odurzających. Tylko w 2020 r. skazano w pierwszej instancji 6 184 osoby za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, wtóre były wcześniej prawomocnie skazane za prowadzenie pojazdu pod wpływem tych substancji.
Izba zwraca również uwagę, że niewydolny jest system obsługi wykroczeń z fotoradarów prowadzony przez Centrum Automatycznego Nadzoru nad Ruchem Drogowym (CANARD). Według założeń w instytucji tej powinno pracować 320 osób, ale w 2018 roku nadal wolnych była 77 wakatów, a rotacja pracowników sięgała 90% rocznie. W takiej sytuacji instytucja ta jest niewydolna i w rezultacie z ponad 1,8 mln zarejestrowanych wykroczeń w 2018 roku, wystawiono niespełna 416 000 mandatów, a 467 000 uległo przedawnieniu. W sumie Skarb Państwa stracił na tym blisko 72 mln PLN.
NIK zadowolony jest natomiast z prac służb ratowniczych, które w przeważającej większości wypadków docierają na miejsce wypadków jako pierwsze i w czasie poniżej 15 minut. Pewne wątpliwości dotyczą natomiast stanu technicznego pojazdów. Według danych policji w 2020 r. niesprawność techniczna była bezpośrednią przyczyną 64 wypadków (0,3%), w których zginęło 8 osób. Z analizy dostępnych danych statystycznych Polska wyróżnia się wśród innych krajów europejskich w ilości stwierdzonych negatywnych wyników badań technicznych. W Polsce na niecałe 19 mln badań przeprowadzonych w 2020 r. jedynie 2,5% zakończyło się wynikiem negatywnym. W Niemczech wśród 10 mln wylosowanych badań technicznych przeprowadzonych w okresie od czerwca 2017 r. do czerwca 2018 r. aż 20% pojazdów nie zostało dopuszczonych do ruchu. Wygląda więc na to, że również w tym aspekcie można sporo poprawić.
źródło: NIK
Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu
