E-commerce

Nieuczciwe praktyki e-sklepów? Komisja Europejska zapowiada zmiany

Piotr Kurek
Nieuczciwe praktyki e-sklepów? Komisja Europejska zapowiada zmiany
0

Wiecie czym są dark patterns? Europejskie sklepy internetowe chętnie stosują nieuczciwe praktyki zmuszające kupujących do odpowiednich zachować. UOKiK i Komisja Europejska przedstawiają wyniki przeprowadzonych kontroli i zapowiadają dalsze kroki.

Dark patterns to praktyki wykorzystujące wiedzę o zachowaniach użytkowników do wpływania na ich decyzje. Stosowane w aplikacjach i na stronach WWW, np. w e-sklepach, wymuszają niezamierzone lub niechciane działania konsumentów.

UOKiK startuje z kampanią informacyjną w mediach społecznościowych, która zwraca uwagę na nieuczciwe praktyki stosowane przez sprzedawców - również w Polsce. Chodzi tu o wykorzystywanie mechanizmów, które wymuszają na kupujących podejmowanie odpowiednich decyzji lub wprowadzają ich w błąd. Jednym z podnoszonych przez Urząd problemów jest stosowanie licznika czasu, który nie dość, że jest mylący, to jeszcze manipuluje kupującymi. Zegar odliczający sekundy do końca promocji zachęca do szybkich zakupów, jednak jest wyłącznie narzędziem wywierającym presję - wystarczy odświeżyć stronę, by przekonać się, że licznik zaczyna odliczać czas od początku. Problematyczne też okazuje się szukanie informacji związanych m.in. z możliwością rezygnacji z subskrypcji i newsletterów przez ukrywanie ich na stronach. Równie uporczywe są zwodnicze interfejsy  zaprojektowane w taki sposób, aby skłonić konsumentów do dokonania zakupu, wykupienia abonamentu lub dokonania innego wyboru.

UOKiK przytacza również wyniki przeprowadzonej przez Komisję Europejską i krajowe organy ds. ochrony konsumentów z 23 krajów członkowskich kontroli internetowej stron internetowych związanych z handlem detalicznym. Akcja dotyczyła 399 sklepów internetowych należących do sprzedawców detalicznych oferujących rozmaite produkty: od tekstyliów po artykuły elektroniczne. Prawie 40 proc. z kontroloewanych e-sklepów stosowało co najmniej jedną z trzech sprawdzanych dark patterns: fałszywy liczniki czasu, zwodniczy interfejs, ukrywanie informacji.

Manipulacyjne praktyki internetowe. Komisja Europejska przedstawia wyniki kontroli

Nasza akcja kontrolna pokazała, że prawie 40 proc. stron internetowych umożliwiających zakupy przez internet stosuje praktyki manipulacyjne, aby wykorzystać podatność konsumentów lub ich oszukać. Takie zachowanie jest oczywiście niewłaściwe i sprzeczne z zasadami ochrony konsumentów. Obecnie dysponujemy już wiążącymi prawnie narzędziami, za pomocą których potrafimy rozwiązywać tego typu problemy. Wzywam organy krajowe, aby wykorzystały swoje możliwości w zakresie egzekwowania przepisów i podjęły odpowiednie działania w celu wyeliminowania owych praktyk. Jednocześnie Komisja dokonuje przeglądu wszystkich przepisów dotyczących ochrony konsumentów, aby dostosować je do ery cyfrowej. Ocenia przy tym, czy takie przepisy odpowiednio regulują problem zwodniczych interfejsów.

- mówi komisarz do spraw wymiaru sprawiedliwości Didier Reynders

Jakie są wnioski z przeprowadzonych kontroli?

  • 42 strony internetowe korzystały z fałszywych liczników odmierzających czas i podawały terminy zakupu konkretnych produktów
  • 54 strony internetowe skłaniały konsumentów do dokonania konkretnego wyboru – od wykupienia abonamentu po zakup droższych produktów lub wybór danego rodzaju dostawy – za pomocą grafiki lub opcji wyboru języka
  • Na 70 stronach internetowych ważne informacje były ukryte lub mniej widoczne dla konsumentów. Chodziło m.in. o informacje dotyczące kosztów dostawy, składu produktów lub dostępności tańszej opcji. Na 23 stronach internetowych ukryto informacje w celu skłonienia konsumentów do wykupienia abonamentu
  • Akcja kontrolna objęła również aplikacje na 102 ze skontrolowanych stron internetowych, z których 27 stosowało również co najmniej jeden z trzech rodzajów zwodniczych interfejsów

Rozwiązaniem problemów i nieuczciwych praktyk stosowanych przez sprzedawców ma być Akt o usługach cyfrowych, o którym wspominaliśmy wielokrotnie. DSA (Digital Services Act) wprowadza m.in. zakaz stosowania zwodniczych interfejsów na platformach internetowych. Akt pomoże też w uzupełnieniu innych przepisów obowiązujących na obszarze UE.  To między innymi dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych lub ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Rozszerzenie tych praw i obowiązków ma być jednocześnie gwarancją załatania wszelkich luk prawnych, które chętnie były wykorzystywane przez różne platformy.

Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu