Ostatnie zaćmienie Słońca w Polsce miało miejsce dawno — bo w 1954 roku, wtedy owo zjawisko mogło być zaobserwowane w rejonie Suwałk. Kolejna taka okazja trafi nam się dopiero w 2135 roku. My musimy poczekać na kolejne takie zaćmienie, ale Amerykanie i Kanadyjczycy w niektórych rejonach mogli się cieszyć z możliwości obserwacji tego niecodziennego wydarzenia. Jednak są osoby, które serdecznie tego pożałowały. Dlaczego?
Quebec jest miastem i prowincją w Kanadzie — to właśnie tutaj można było obserwować ostatnie pełne zaćmienie Słońca. Departament Zdrowia Quebecu tuż po tym zjawisku przekazał mediom nieco niepokojący raport. Pojawiło się 28 zgłoszeń od ośrodków zdrowia dotyczących uszkodzeń oczu: zapalenia rogówki, suchości oka i retinopatii słonecznej, które są efektem nieodpowiedniego przygotowania do oglądania zaćmienia Słońca. O ile sama suchość oka rzadko daje istotne powikłania, to zapalenie rogówki jest już groźne. Natomiast retinopatia słoneczna powodowana jest przez fotochemiczne uszkodzenie siatkówki oka i skutkuje degeneracją plamki żółtej. Bardzo często dochodzi do tej choroby przez patrzenie na zaćmienie Słońca bez odpowiedniej ochrony narządu wzroku.
Skąd takie powikłania? Ludzie w trakcie zaćmienia nierzadko starają się spojrzeć na słońce bezpośrednio — lub przez okulary, które nie zapewniają odpowiedniej ochrony. Zapewne próbowaliście kiedyś patrzeć wprost na naszą centralną gwiazdę — pojawia się wtedy naturalny odruch polegający na mrużeniu oczu i mimowolnego odwracania wzroku od słońca.
W trakcie zaćmienia nieosłonione jeszcze przez Księżyc części gwiazdy dalej są tak samo jasne, ale jest nieco ciemniej — odruch może się więc nie pojawić, mimo że zagrożenie dla naszego oka dalej jest takie samo. Promienie słoneczne (a dokładniej — promienie UV) dostają się do siatkówki i jako że są intensywne — niszczą plamkę żółtą. Ludzie z retinopatią słoneczną często doświadczają trwałej utraty zdolności wyraźnego widzenia: skutki nieodpowiedniego przygotowania do obserwacji zaćmienia słońca mogą być nieodwracalne.
W takich sytuacjach warto korzystać z okularów przeznaczonych do obserwacji zaćmienia, które charakteryzują się odpowiednią certyfikacją. Ludzie, o których mowa ze strony Departamentu Zdrowia w Quebecu tego nie mieli i szybko tego pożałowali. Część z tych osób do końca życia będzie borykać się z problemami ze wzrokiem. Zdecydowanie nie było warto wtedy patrzeć na słońce bez żadnej ochrony narządu wzroku.
Polska jeszcze trochę poczeka sobie na swoją kolej, jak chodzi o możliwość obserwacji pełnego zaćmienia. Ci z Was, którzy nie mogą się doczekać — mogą wybrać się do innych krajów, by móc zaobserwować takie zjawisko. Najbliższa okazja trafi się nam 12 sierpnia 2026 roku w Hiszpanii i na Islandii. W Polsce wtedy dojdzie do skrócenia tzw. zmierzchu cywilnego z jednocześnie wydłużonym zmierzchem żeglarskim. Pamiętajcie jednak o tym, by zaopatrzyć się wtedy w odpowiednie okulary lub filtry UV przeznaczone do obserwacji zaćmienia Słońca — w przeciwnym wypadku możecie sobie uszkodzić wzrok — a to nic przyjemnego.
Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu
