Te filmy na faktach koniecznie musisz zobaczyć!

Filmy na faktach czy filmy inspirowane faktami? Subtelna, ale ważna różnica

Filmowe hity oparte na faktach, choć często za źródło scenariusza mają prawdziwe wydarzenia, w dużej części są nimi inspirowane. Oczywiście w historii kina znajdziemy wiele tytułów, które wprost przedstawiają daną historię. Bez dodatkowych zabiegów artystycznych, przekłamywania faktów czy przekoloryzowania bohaterów dla wzmocnienia wydźwięku filmu. Lista Schindlera w reżyserii Stevena Spielberga czy Pianista Romana Polańskiego oparte są na prawdziwych wydarzeniach i z całą pewnością posiadają wiele elementw inspirowanych tamtymi latami, ale dominują w nich przede wszystkim zdarzenia oddane z pieczołowitą dokładnością. Dzieło Spielberga powstało na kanwie opartej na faktach książki Schindler's Ark (Arka/Lista Schindlera) autorstwa Thomasa Keneally’ego. Nakręcony w Polsce film zyskał ogromną popularność i kilka Oscarów — w tym za najlepszy film, reżyserię, scenariusz adaptowany, zdjęcia, muzykę, czy scenografię.

Niewątpliwie najpopularniejszym filmem bazującym na prawdziwych wydarzeniach jest Titanic z 1997 r. Pierwszy, który przekroczył barierę 1 mld dolarów przychodów bazuje na prawdziwych wydarzeniach. To zatonięcie statku pasażerskiego w 1912 r. będące jedną z największych katastrof tego typu w historii. Główni bohaterowie to postacie fikcyjne, jednak na pokładzie filmowego Titanica nie brakowało bohaterów, którzy w 1912 r. rzeczywiście wypłynęli w dziewiczy rejs transatlantyku. Dla widza nie jest to zauważalne i każda z postaci równie dobrze wpasowuje się w tamten okres i niewykluczone, że część pasażerów przeżywała podobne historie.

Zobacz też: Klasyka kina – te filmy zdecydowanie warto zobaczyć

Znalezienie różnic między filmem opartym na faktach i tym, który tymi faktami wyłącznie się inspiruje, jest dla widza niezmiernie trudne. Wszak w kinowych produkcjach często pojawiają się wydarzenia, w których sami nie wzięliśmy udziału i ciężko znaleźć potwierdzenie przedstawionych w nim faktów w trakcie jego oglądania. Dopiero po powrocie z seansu można sprawdzić na własną rękę czy historia potoczyła się jak w obrazie, czy też została potraktowana jako tło dla bohaterów. Pomocne w ocenie czy dany film jest na faktach, czy faktami inspirowany, są informacje udzielane przez samych twórców. Ci często podają wprost, że ich dzieło powstało w oparciu o jakieś wydarzenie i śledzi losy bohaterów, którzy są wzorowani na prawdziwych postaciach.

Czytaj dalej poniżej

Wszystkie filmy Szybcy i wściekli znikają z Netflix. Co jeszcze warto nadrobić? Konrad Kozłowski

Netflix powinien zacząć się obawiać. Kilkaset nowych filmów i seriali na Disney+ Konrad Kozłowski

Nieco łatwiej jest, jeśli chodzi o filmy dokumentalne na faktach. Te z reguły nie poruszają innych wątków niż te, które miały naprawdę miejsce, a ich twórców nie interesuje przemycanie do nich wydarzeń czy postaci mających jedynie za zadanie zwiększyć ich wiarygodność lub zadziałać na widzów. Poruszane w tego typu produkcjach tematy bronią się same, bez potrzeby naginania faktów.

Najlepsze filmy na faktach ostatnich lat

Historia filmów na faktach i inspirowanych faktami sięga początków XX wieku, a nawet nieco wcześniej. King John (Król Jan) z 1899 r. może być uznawany za jeden z pierwszych przedstawicieli tego gatunku. Inspirowany sztuką Shakespeare’a o tym samym tytule jest także pierwszą ekranizacją jego dzieł. Niestety do czasów obecnych nie zachował się w całości. Od tego czasy minęło przeszło 120 lat. W historii kina mieliśmy setki, jeśli nie tysiące filmów czerpiących swe inspiracje z prawdziwych wydarzeń lub przedstawiające historie bazujące na faktach. Co w ostatnich latach przyciągało do kin największą liczbę widzów?

Bez wątpienia najważniejszym filmem jest Titanic. I choć obraz Jamesa Camerona w kinach pojawił się w 1997 r. (z późniejszymi wznowieniami) nadal znajduje się w czołówce najlepiej zarabiających filmów wszech czasów — będąc obecnie na trzecim miejscu. Najwyższy stopień podium zajmuje Avengers: Koniec gry. Drugie miejsce należy do Avatar — także w reżyserii Jamesa Camerona. Oba te filmy dalekie są od historii prawdziwych. W pierwszej pięćdziesiątce najbardziej kasowych filmów nie znajdziecie, poza Titanic, żadnej produkcji opartej na faktach, co tylko podkreśla znaczenie produkcji Camerona. Bardzo dobre filmy na faktach, choć nie tak dochodowe, to domena twórców ze Stanów Zjednoczonych i historii, które miały miejsce na terenie tego państwa.

Zobacz też: Netflix wie, jak walczyć o polskiego widza. Recepta na sukces jest taka prosta

Nie można też zapominać o polskich produkcjach, w tym najnowszej, bazujących na faktach historii Tomasza Komendy. 25 lat niewinności. Sprawa Tomka Komendy wciąż wzbudza ogromne zainteresowanie wśród polskich widzów. I nie ma się co dziwić. Historia, którą przedstawia film, bulwersuje wielu i bulwersować będzie długo. Nie często spotykamy się w naszym kraju z sytuacją, w której po 25 latach na wolność wychodzi człowiek, który okazuje się niewinnym zarzucanych mu czynów. Sprawą żyła cała Polska i tylko kwestią czasu było zaadaptowanie jej na film — a nie trwało to długo.

Z polskich filmów na faktach warto polecić Bogowie opowiadający historię profesora Zbigniewa Religi, który wraz ze swoim zespołem, jako pierwsi w Polsce przeprowadzili operację przeszczepu serca. Dług czerpie inspiracje ze sprawy Artura Brylińskiego i Sławomira Sikory — ofiar wymuszeń, pobić i zastraszeń, którzy wzięli sprawiedliwość w swoje ręce dokonując podwójnego morderstwa na swoich oprawcach. Nie można też zapominać o wspomnianym wcześniej Pianiście z 2002 r. w reżyserii Romana Polańskiego. Obraz przedstawia losy Władysława Szpilmana w czasach okupacji nazistów i jest ekranizacją pamiętnika pisanego w tamtych latach przez głównego bohatera. Szpilman poruszał w nim wątki swoich losów ukrywając się i licząc na pomoc innych ludzi. Młody kompozytor przeżył likwidację warszawskiego getta, a po upadku Powstania Warszawskiego przez wiele tygodni mieszkał w ruinach zniszczonej i opustoszałej stolicy.

Oskarowe filmy na faktach nakręcone w XXI wieku

Przeglądając bazy danych filmów, które swoją premierę miały w ostatnich latach, nie znajdziesz zbyt wielu tytułów, które zdobyły najważniejsze odznaczenie — Nagrodę Akademii za najlepszy film. W 2001 r. złota statuetka powędrowała do twórców filmu Piękny umysł. 2002 należał do Chicago. To filmowa ekranizacja musicalu będącego adaptacją sztuki o tym samym tytule. Choć obraz jest luźno inspirowany faktami z drugiej dekady XIX w. i dwiema morderczyniami, można go zakwalifikować jako film na faktach. Najważniejsza nagroda powróciła do ekranizacji prawdziwym wydarzeń dopiero w 2008 r. za sprawą filmu The Hurt Locker: W pułapce wojny opowiadającego historię elitarnej jednostki saperów na misji w Iraku. W 2011 r. Oscara za najlepszy film otrzymał obraz Jak zostać królem poruszający temat księcia Alberta przed objęciem przez niego tronu jako Jerzy VI borykającego się z problemem jąkania.

W 2012 r. najlepszym filmem, zdaniem Akademii, został Operacja Argo. To historia operacji wojskowej i ratowania sześciu amerykańskich zakładników porwanych w Teheranie w 1979 r. Rok później statuetkę otrzymał Zniewolony. Opowieść o mieszkańcu Nowego Jorku, który zostaje porwany i sprzedany jako niewolnik na południe Stanów Zjednoczonych. Najlepszym filmem 2015 r. został  Spotlight opisujący dziennikarzy bostońskiej gazety trafiających na trop wielkiego pedofilskiego skandalu w Kościele rzymskokatolickim. Najnowszym filmem na faktach, który otrzymał to wyróżnienie, jest Green Book — nagrodzony w 2018 r.. Opowiada on historię drobnego cwaniaczka z Bronksu, który zostaje szoferem ekstrawaganckiego muzyka z wyższych sfer i razem wyruszają na wielotygodniowe tournée.

Na tych platformach VOD zobaczycie dobre filmy na faktach

Titanic

Superprodukcja w reżyserii Jamesa Camerona (Avatar) opowiadająca o najsłynniejszej katastrofie morskiej w historii. Obraz został wyróżniony jedenastoma Nagrodami Akademii. Niezapomniane role tworzą Leonardo DiCaprio (Wilk z Wall Street) oraz Kate Winslet (Lektor). Znajdziesz go na platformach HBO GO, iTunes, Chili, Rakuten.

Pianista

Scenariusz filmu powstał na postawie autobiograficznej książki kompozytora Władysława Szpilmana. Pianista zdobył m.in. trzy Oscary – za reżyserię, główną rolę męską i scenariusz adaptowany. Uhonorowano go także Złotą Palmą na festiwalu w Cannes, dwiema nagrodami BAFTA – najlepszy film, najlepsza reżyseria i siedmioma Cezarami. Znajdziesz go m.in. na platformach Player.pl, TVP VOD, ipla, VOD.pl.

Bogowie

W latach 80. kardiochirurg Zbigniew Religa walczy z licznymi przeciwnościami, by dokonać pierwszego w historii udanego przeszczepu serca. Znajdziesz go m.in. na platformach Netflix, Player.pl, VOD.pl, MOJEeKINO, ipla.

Nietykalni

Sparaliżowany na skutek wypadku milioner (François Cluzet) zatrudnia do pomocy i opieki młodego chłopaka z przedmieścia, który właśnie wyszedł z więzienia (Omar Sy). Zderzenie dwóch skrajnie różnych światów daje początek szeregowi niewiarygodnych przygód i przyjaźni. Znajdziesz go na platformach Cineman, Rakuten.

Piękny umysł

Stojący u progu międzynarodowej kariery Nash (Russell Crowe) zostaje wciągnięty w pajęczynę tajemniczego spisku, a na domiar złego zdiagnozowano u niego symptomy schizofrenii. Tylko oddana żona (zdobywczyni Oscara Jennifer Connelly) i własna determinacja mogą mu pomóc. Znajdziesz go na platformach HBO GO, iTunes, Amazon Prime Video, Chili, ipla, Rakuten.

Lista Schindlera

Oskar Schindler jest poważanym niemieckim przemysłowcem, który podczas II wojny światowej jest właścicielem dużej fabryki, w której w nieludzkich warunkach pracują Żydzi. Widząc cierpienie tych ludzi zaczyna ratować ich przed śmiercią w obozach koncentracyjnych. Film oparty jest na prawdziwej historii Oskara Schindlera, który podczas wojny ocalił przed śmiercią około 1100 ludzkich istnień. Znajdziesz go na platformie Chili.

25 lat niewinności. Sprawa Tomka Komendy

Film opowiadający historię chłopaka niesłusznie skazanego na 25 lat więzienia za gwałt i zabójstwo nastolatki. Obraz został wyróżniony w prestiżowym konkursie EnergaCamerimage w kategorii „Debiut reżyserski” oraz został nagrodzony na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w kategoriach „Najlepszy debiut reżyserski” oraz „Najlepsza pierwszoplanowa rola męska”. Znajdziesz go na platformach Player.pl, ipla, Rakuten, CANAL+, VOD.pl.

Green Book

Tony, drobny cwaniaczek z Bronxu, z nadzieją na zgarnięcie konkretnej sumki, zatrudnia się jako szofer wybitnego, ekstrawaganckiego muzyka Dona Shirleya. Razem wyruszają w wielotygodniowe tournée na południe Stanów Zjednoczonych. Z pozoru różni ich wszystko: od majątku i wykształcenia, przez sposób bycia, po ulubione jedzenie i rozrywki. Z czasem jednak będą mieli okazję przekonać się, że tak naprawdę więcej ich łączy, niż dzieli. Ich wspólna, pełna przygód podróż stanie się początkiem nieprawdopodobnej przyjaźni. Znajdziesz go m.in. na platformach iTunes, TVP VOD, Chili, ipla, PLAY NOW, VOD.pl.