Wiemy, że media społecznościowe niezbyt dobrze wpływają na ludzką psychikę. Miały rozwiązać problem "samotności" (po części), a jak jest naprawdę? Badanie z Journal of Social and Personal Relationships zajęło się tą kwestią i ustaliło, w jaki sposób algorytmy działające na platformach społecznościowych wpływają na poczucie samotności użytkowników.
Badania były motywowane rosnącą częstością występowania poczucia samotności, co koreluje ze zwiększonym użyciem mediów społecznościowych. W ciągu ostatniej dekady w Stanach Zjednoczonych obserwuje się stały wzrost zarówno samotności, jak i korzystania z social mediów. Niektórzy badacze uważają, że mogą one potęgować to nieprzyjemne uczucie, zastępując bezpośrednie interakcje międzyludzkie. Inni natomiast uważają, że otwierają one nowe możliwości nawiązywania kontaktów.
Związek między korzystaniem z mediów społecznościowych a samotnością pozostaje niejednoznaczny, a wyniki badań wykazują zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki. Badanie skupiło się na roli algorytmów, które selekcjonują treści na podstawie zaangażowania użytkowników — a to już (niestety) codzienność w jakimkolwiek medium społecznościowym. Jednym z celów opracowania było określenie, w jaki sposób algorytmy mogą promować poczucie bliskości z przyjaciółmi i rodziną — a wydaje się przecież, że to niekoniecznie "współpracujące" ze sobą koncepcje.
Badanie składało się z dwóch części: części przekrojowej na szerokiej grupie wiekowej użytkowników Instagrama oraz badania podłużnego skupiającego się na młodych dorosłych. W pierwszym wzięło udział 468 użytkowników Instagrama w wieku od 19 do 68 lat i ci zostali zrekrutowani za pośrednictwem serwisu Mechanical Turk. Uczestnicy odpowiadali na pytania dotyczące świadomości istnienia algorytmów Instagrama i ich oceny, w jakim stopniu algorytmy te reagują na ich potrzeby i tożsamość.
Naukowcy zmierzyli dwa "wymiary" postrzeganej przez respondentów działalności algorytmów: responsywność i "niewrażliwość". Okazało się, że wyższy poziom postrzeganej niewrażliwości, tudzież "bezduszności", "mechaniczności" algorytmów wiązał się z większą samotnością we wszystkich grupach wiekowych. Z kolei wśród młodszych dorosłych wyższa postrzegana responsywność algorytmów była związana z mniejszą samotnością, sugerując, że algorytmy uznawane za bardziej "wspierające" mogą wzmacniać więzi społeczne. Natomiast wśród osób starszych było zupełnie odwrotnie, co może wynikać z ich tendencji do zastępowania interakcji twarzą w twarz.
W drugim badaniu 155 studentów w wieku od 18 do 29 lat wzięło udział w trójfazowym badaniu podłużnym przeprowadzonym w ciągu czterech tygodni. Celem było zbadanie dwukierunkowego związku między postrzeganiem algorytmów a samotnością w tym czasie. Wyniki pokazały, że odczuwana samotność może wpływać na negatywne postrzeganie algorytmów.
Wnioski z badania są — rzecz jasna — ciekawe, ale problemem jest dosyć krótki zbadany okres i poleganie na samodzielnie zgłaszanych danych — przez samych użytkowników. Tyle że... jak można zbadać subiektywne odczucie "samotności"? Zastanawiając się nad tym badaniem, znalazłem również jeszcze inny problem. Chodzi o fakt, iż coraz częściej w społeczeństwie pojawiają się zaburzenia mentalne — m.in. nerwice i depresja, a te mogą potęgować negatywne, wciąż subiektywne odczucia. Nikt nie selekcjonował badanych pod tym względem i ekstremalne przypadki ludzi postrzegających siebie jako "samotnych" mogą wynikać z kwestii zaburzającej ich osąd. Niemniej, jestem w stanie zgodzić się, że media społecznościowe niekoniecznie likwidują poczucie samotności. Sam staram się korzystać z nich jak najmniej i... mogę powiedzieć, że od rozpoczęcia ich "autoreglamentacji" czuję się znacznie lepiej.
Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu
