Badania przeprowadzone za pomocą teleskopu Jamesa Webba tym razem wskazują na egzoplanetę L 98-59 b, która może posiadać atmosferę bogatą w dwutlenek siarki – gaz bezpośrednio kojarzony z aktywnością wulkaniczną. To nie tylko ogromny sukces instrumentu, ale także okazja przyjrzenia się temu, jak mogą wyglądać procesy geologiczne poza Układem Słonecznym.
L 98-59 b to planeta o rozmiarach mniejszych niż Ziemia, krążąca wokół karła typu widmowego M w odległości około 10,6 parseka od nas. Tego typu gwiazdy są znane z intensywnej aktywności promieniowania, które może prowadzić do erozji atmosfer planet krążących w ich pobliżu. Mimo to udało się znaleźć dowody na istnienie wybitnie wulkanicznej atmosfery, co może sugerować, że intensywna aktywność geologiczna jest w stanie zrekompensować procesy prowadzące do jej utraty.
Dane pochodzą z analizy widma transmisyjnego egzoplanety, które uzyskano dzięki JWST podczas czterech tranzytów L 98-59 b. Dzięki spektrografowi NIRSpec G395H możliwe było precyzyjne zbadanie składu atmosfery planety. Wyniki wskazują na wyraźne sygnatury dwutlenku siarki, który jest silnym markerem aktywności wulkanicznej. Badacze zauważyli, że najlepszym modelem tłumaczącym dane jest ten zakładający istnienie atmosfery, a nie gołej, skalistej powierzchni.
Jednym z najlepszych przykładów ekstremalnej aktywności wulkanicznej w Układzie Słonecznym jest księżyc Jowisza, Io. Aktywne wulkany na jego powierzchni są napędzane przez potężne siły pływowe wynikające z grawitacyjnego oddziaływania z Jowiszem i innymi księżycami. Badacze sugerują, że podobny mechanizm może działać na L 98-59 b – siły pływowe powodują topnienie wnętrza planety, a aktywność wulkaniczna utrzymuje atmosferę pomimo wysokiego poziomu promieniowania ze strony gwiazdy.
W atmosferze L 98-59 b najpewniej dominuje właśnie SO2, co wskazuje na silnie utlenione wnętrze planety. Modele geochemiczne sugerują, że egzoplaneta może posiadać ocean magmowy pod powierzchnią, który zasila aktywność wulkaniczną. Jeśli tak, byłoby to pierwsze tego rodzaju potwierdzenie takowego stanu rzeczy dla planety poza Układem Słonecznym.
Jednym z ważniejszych pytań jest to, jak długo planeta trwa proces utrzymywania atmosfery w ten sposób. Standardowe modele sugerują, że egzoplanety krążące wokół gwiazd typu M mogą szybko tracić atmosfery na skutek intensywnego promieniowania. Tu jednak procesy wulkaniczne mogą działać jako mechanizm kompensacyjny. Szacuje się, że aktywność wulkaniczna musi być co najmniej ośmiokrotnie większa niż na Io, aby równoważyć ucieczkę gazów atmosferycznych w przestrzeń kosmiczną. Można więc powiedzieć, że na L 98-59 b dosłownie wszędzie znajdują się czynne wulkany, raczej nie jest to zespół kilku lub jeden superwulkan.
Czytaj również: Wybuchł w XIX. w. i spowodował ochłodzenie Ziemi. Jaki wulkan za tym stoi?
L 98-59 b stanowi niezwykle interesujący przypadek egzoplanety, na której może występować dynamiczna aktywność geologiczna. Odkrycie atmosfery bogatej w SO2 jest jednym z pierwszych dowodów na to, że wulkanizm może odgrywać istotną rolę w kształtowaniu atmosfer skalistych planet krążących wokół gwiazd typu M.
Kolejne obserwacje z wykorzystaniem JWST mogą potwierdzić istnienie pod powierzchnią oceanów magmowych oraz dostarczyć informacji na temat długoterminowej stabilności atmosfery. Jeśli dalsze badania potwierdzą hipotezy badaczy, L 98-59 b może stać się ciekawym przypadkiem w eksploracji egzoplanet i poszukiwaniach planet o silnie zaznaczonej aktywności geologicznej. Pomijam już fakt, iż dzięki tej planecie, możemy sporo nauczyć się i o naszym najbliższym otoczeniu - na przykład o Io.
Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu
