Pomachaj Polakowi w kosmosie! Zobacz, kiedy ISS przelatuje nad Twoim miastem.

Jak obserwować Międzynarodową Stację Kosmiczną z Polski?

Kiedy Sławosz Uznański-Wiśniewski zameldował się na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej jako drugi Polak w historii, nagle okazało się, że wielu z nas zaczęło z większym zainteresowaniem zerkać w niebo. Wiele osób nie zdawało sobie sprawy z tego, że ok. 420 km nad naszymi głowami, krąży jedna z najbardziej imponujących konstrukcji ludzkości – ISS.

Dlaczego warto obserwować ISS?

Międzynarodowa Stacja Kosmiczna to nie tylko laboratorium naukowe, ale także jeden z najjaśniejszych obiektów na nocnym niebie. Dzięki ogromnym panelom słonecznym, o łącznej rozpiętości 73 metrów, ISS może osiągać blask, który czyni ją jaśniejszą od większości planet. To znaczy, że spokojnie można ją zobaczyć gołym okiem – bez żadnych lornetek czy teleskopów.

Obserwacja ISS ma w sobie coś magicznego. Gdy patrzysz na ten szybko przemieszczający się punkt światła, uświadamiasz sobie, że tam właśnie żyją i pracują ludzie, pędzący z prędkością 28000 km/h. To dosłownie kosmiczna prędkość – stacja okrąża Ziemię co 90–93 minuty, wykonując około 16 pełnych okrążeń dziennie.

Kiedy i gdzie szukać ISS?

Kluczem do udanej obserwacji jest timing. ISS nie jest widoczna przez całą noc – można ją dostrzec tylko w określonych warunkach. Najlepsze momenty to:

Czytaj dalej poniżej

Naukowcy stworzyli nowy materiał z... marsjańskiego pyłu. To ułatwi budowanie baz Jakub Szczęsny

Meksyk chce pozwać Muska. Miliarder może mieć kłopoty Patryk Łobaza

• Tuż po zmierzchu lub tuż przed świtem – wtedy obserwator znajduje się już w cieniu Ziemi, ale stacja jest nadal oświetlona przez Słońce.
• Czas widoczności – ISS jest widoczna zwykle przez 3–6 minut, przemieszczając się od zachodu ku wschodowi. Trzeba być uważnym, bo szybko znika za horyzontem.

Narzędzia do śledzenia ISS

Na szczęście nie musisz zgadywać, kiedy ISS przeleci nad Twoją okolicą. Istnieje kilka narzędzi, które zrobią to za Ciebie.

Aplikacje mobilne

• Spot the Station – oficjalna aplikacja NASA to absolutne must-have dla każdego miłośnika kosmosu. Aplikacja nie tylko pokazuje, kiedy stacja będzie widoczna, ale ma też funkcję rozszerzonej rzeczywistości (AR), dzięki której możesz namierzyć ISS przez kamerę telefonu.
• ISS Detector – kolejna popularna aplikacja, która ostrzeże Cię kilka minut przed widocznym przejściem. Sprawdzi też warunki pogodowe, bo pochmurne niebo może nam popsuć zabawę.

Strony internetowe

• Heavens-Above – to prawdopodobnie najpopularniejsza strona do śledzenia satelitów. Wystarczy kliknąć swoją lokalizację na mapie, a otrzymasz szczegółowy harmonogram przelotów ISS z dokładnymi godzinami i kierunkami.
• AstroViewer – pokazuje aktualną pozycję ISS w czasie rzeczywistym i listę nadchodzących widocznych przelotów.
• ESA See ISS – europejska strona z informacjami o widoczności ISS z różnych europejskich miast.

Warunki obserwacji w Polsce

Prawda jest taka, że obserwacja ISS w Polsce nie należy do najprostszych. Największym problemem jest zanieczyszczenie świetlne – według raportu z 2022 roku, aż 96,8% nieba nad Polską jest zanieczyszczone światłem. To oznacza, że w większości miast ISS może być trudniejsza do dostrzeżenia na tle rozświetlonego nieba.

Gdzie najlepiej obserwować?

• Im dalej od miast, tym lepiej.
• Najciemniejsze miejsca to Karpaty i Sudety.
• Północno-wschodnia Polska również oferuje względnie ciemne niebo.

Warunki pogodowe

Bezchmurne niebo to podstawa. Nawet pojedyncze chmury mogą zasłonić krótkie przejście ISS. Warto sprawdzić prognozę pogody przed planowaną obserwacją.

Jak rozpoznać ISS?

ISS ma swoje charakterystyczne cechy, które odróżniają ją od innych obiektów na niebie:

• Jasność – jeden z najjaśniejszych obiektów na niebie.
• Ruch – przemieszcza się płynnie i przewidywalnie, bez migania.
• Kierunek – zawsze leci z zachodu na wschód.
• Prędkość – jest znacznie szybsza niż samolot.

Dodatkowe atrakcje

ISS to nie jedyny satelita, który można obserwować z Polski. Łańcuchy satelitów Starlink, Teleskop Hubble’a czy chińska stacja kosmiczna Tiangong również regularnie przelatują nad naszymi głowami. Wiele aplikacji oferuje rozszerzenia do śledzenia także tych obiektów.

Dla entuzjastów krótkofalówkarstwa ISS oferuje dodatkową atrakcję – możliwość nawiązania łączności radiowej ze stacją. W ramach programu ARISS (Amateur Radio on the International Space Station) regularnie odbywają się sesje komunikacyjne, w tym z udziałem polskich placówek edukacyjnych.

Polacy na ISS

Obserwacja ISS zyskała w Polsce nowy wymiar dzięki misji Sławosza Uznańskiego. W ramach misji IGNIS (łacińska nazwa oznaczająca „ogień”), nasz astronauta przeprowadza 13 eksperymentów naukowych, które przygotowano w polskich firmach i na uczelniach. To pierwsza polska misja technologiczno-naukowa na ISS od lotu Mirosława Hermaszewskiego w 1978 roku.

Szczególnie ciekawy jest fakt, że niektóre polskie technologie zostały już zainstalowane na stacji jeszcze przed przybyciem Uznańskiego. LeopardISS – kompaktowa jednostka przetwarzania danych opracowana przez KP Labs z Gliwic – to pierwszy w pełni polski system zintegrowany z ISS.