Chłodzenie AiO to obecnie coraz częściej spotykany element wyposażenia komputera. Dlaczego warto się na nie zdecydować? W czym jest lepsze od częściej spotykanego chłodzenia powietrzem? A może to wcale nie jest taki dobry wybór? Wszystko zależy od tego, jaki komputer budujemy.
Podzespoły komputera możemy podzielić na te, które bezpośrednio odpowiadają za jego wydajność, oraz na te, dzięki którym tamte mogą należycie wykonywać swoje zadanie. Do pierwszej grupy można zaliczyć procesor, pamięć RAM, dysk, czy kartę graficzną. W drugiej zaś znajdą się płyta główna, zasilacz, obudowa czy chłodzenie procesora. To właśnie na ostatnim z komponentów chciałbym skupić się w niniejszym materiale. Istnieją bowiem różne sposoby na to, by utrzymać temperaturę CPU na optymalnym poziomie. Na potrzeby niniejszego materiału pominiemy jednak te najbardziej radykalne, na czele z chłodzeniem ciekłym azotem. Skupmy się na tym, co można znaleźć w typowych komputerach osobistych.
Zdecydowanie najczęściej stosowanym rozwiązaniem jest tutaj chłodzenie powietrzem. To proste i skuteczne rozwiązanie, które występuje w wielu wariantach. Od najprostszych, jakie znaleźć można w pudełku z procesorem, po bardzo rozbudowane, wykorzystujące dwa wentylatory. Tego typu chłodzenie ma jednak swoje granice, które co do zasady nie są odczuwalne dla typowych użytkowników. Co innego, gdy ktoś postanowi zaingerować w domyślne ustawienia CPU, by móc wydobyć z posiadanego układu dodatkowe pokłady mocy. Wzrost częstotliwości taktowania rdzeni czy zwiększenie napięcia niesie za sobą konsekwencje w postaci wzrostu temperatury. By ujarzmić mocniej grzejący się procesor, potrzeba bardziej wydajnego układu chłodzenia. W tym momencie na ring wchodzą układy AiO, które do odbierania ciepła z procesora wykorzystują ciecz.
Skoro chłodzenie AiO jest skuteczniejsze od chłodzenia powietrzem, czy każdy powinien się nim zainteresować? Niekoniecznie. Oto dlaczego to właściwy wybór tylko dla określonej grupy użytkowników.
Odpowiedź na tak zadane pytanie wcale nie jest oczywista, ponieważ istnieją dwie grupy użytkowników. Jedna z nich to ci, którzy autentycznie potrzebują chłodzenia cieczą, ponieważ planują ingerować w ustawienia procesora. Druga zaś to tacy użytkownicy, dla których liczy się to, jak wygląda ich komputer. Nie da się ukryć, że chłodzenie AiO prezentuje się zdecydowanie bardziej spektakularnie niż typowe chłodzenie powietrzem. Owszem, istnieją bardzo efektowne układy chłodzenia powietrzem, jednak to wciąż nie to.
Z uwagi na to, że po AiO sięgają profesjonalni gracze i twórcy, chłodzenie tego typu stało się modne. Każdy, kto interesuje się budową komputerów stacjonarnych wie, że pod blokopompą chłodzenia AiO, co do zasady, znajduje się bardzo wydajny procesor. Korzystanie z tego komponentu może zatem oznaczać, że mamy do czynienia z bardzo wydajną jednostką. Tymczasem wcale nie musi tak być. Istnieje bowiem grupa miłośników PC, którzy kupili AiO tylko i wyłącznie dlatego, by ich komputer wyglądał lepiej. Zamiast tradycyjnej wieży i wentylatora albo dwóch, zdecydowali się na profesjonalny wygląd blokopompy i chłodnicy połączonych elastycznymi rurkami, którymi przepływa chłodziwo. Naturalnie zarówno blokopompa, jak i wentylatory na chłodnicy posiadają wbuodwane podświetlenie RGB, przez co całość wygląda jeszcze bardziej widowiskowo. Sęk w tym, że całe rozwiązanie nie ma praktycznego zastosowania.
Zdarza się bowiem tak, że chłodzenie AiO nie służy do chłodzenia topowego procesora Intel Core i9 czy i7, a pospolitej i5 bez możliwości przetaktowania. Przyznam szczerze sam korzystałem z takiego zestawu, by móc zaobserwować różnice w kulturze pracy. Ta owszem, może wystąpić, ale w niektórych przypadkach również na niekorzyść AiO. Co to oznacza w praktyce? Przede wszystkim to, że sięgnięcie po chłodzenie cieczą powinno być uzasadnione.
Dlaczego niektórzy decydują się na chłodzenie AiO? Chociażby z uwagi na wyższą kulturę pracy względem typowego chłodzenia procesora. Ile w tym prawdy? Jak zwykle w przypadku komputerów PC, to zależy od kilku czynników. Jeśli zestawimy ze sobą pracę układu AiO i chłodzenia powietrzem, które znaleźć można w pudełku z procesorem, to AiO będzie górą, zwłaszcza w przypadku mocniejszych procesorów. Co jednak w sytuacji, gdy porównamy chłodzenie AiO z jednym z rekomendowanych rozwiązań wykorzystujących powietrze? Wyniki mogą być zgoła inne. Procesor pracujący z domyślnymi ustawieniami nie wymaga aż tak wydajnego chłodzenia, dlatego jeden wentylator poradzi sobie w zupełności. Układy AiO, zwłaszcza te popularniejsze, wykorzystują minimum dwa wentylatory na chłodnicy. Kiedy dodamy do tego odgłos pracy blokopompy może okazać się, że to chłodzenie powietrzem będzie cichsze.
Powyższe również świadczy o tym, że decydując się na zakup układu chłodzenia procesora musimy wziąć pod uwagę rzeczywiste zapotrzebowanie. Może bowiem okazać się, że dobrej klasy chłodzenie powietrzem będzie lepszym rozwiązaniem niż chłodzenie cieczą.
Pora uporać się z mitem, jaki towarzyszy układom chłodzenia typu AiO. Niektórzy użytkownicy uważają, że tego typu konstrukcja jest zdecydowanie bardziej awaryjna niż sprawdzone przez lata chłodzenie powietrzem. Ile w tym prawdy? W teorii całkiem sporo. Chociażby z tego powodu, że w układzie AiO, podczas jego pracy, wciąż krąży płyn chłodniczy. Gdyby doszło do rozszczelnienia, ten mógłby uszkodzić pozostałe komponenty komputera. W przypadku chłodzenia powietrzem taka sytuacja po prostu nie ma prawa się zdarzyć.
Często można również spotkać opinie mówiące o tym, że tak właściwie każde chłodzenia AiO obarczone jest poważną wadą konstrukcyjną. Budujący układy chłodzenia cieczą zwracają uwagę na to, że w chłodzeniu AiO blok odbierający ciepło i pompa zostały zintegrowane w jednym elemencie – blokopompie. Tymczasem wysokie temperatury pracy są jednym z czynników poważnie skracających trwałość pompy. Nie na darmo twórcy profesjonalnych układów chłodzenia komputera starają się, by pompa znajdowała się możliwie jak najdalej od źródeł ciepła, w tym właśnie bloku odbierającego ciepło z procesora.
Choć nigdy nie zdarzyło mi się, by chłodzenie AiO zalało mi komputer, spotkałem się z problemem bardzo szybkiego zużycia blokopompy. Ta, która dostępna była w moim zestawie chłodzenia, już po około 1,5 roku zaczęła pracować zdecydowanie głośniej niż wcześniej. Czy to oznacza, że mogło dojść do jej zatarcia? Tu potwierdzenia nie mam, jednak po jakimś czasie zdecydowałem się na demontaż AiO i ponowną instalację chłodzenia powietrzem, jednak tym razem modelu o bardzo wysokiej jakości. Z uwagi na (najprawdopodobniej) zużytą blokopompę, kultura pracy komputera zauważalnie wzrosła.
Skoro wiemy już, że chłodzenie AiO ma swoje wady i zalety, pora odpowiedzieć na pytanie o to, kiedy tak właściwie warto je kupić. Okazuje się bowiem, że w większości przypadków wystarczające okaże się chłodzenie powietrzem. Owszem, to z pudełka z procesorem nie jest najwyższej jakości, dlatego warto zainwestować w jedno ze sprawdzonych rozwiązań dostarczanych przez wyspecjalizowanych producentów. Tego typu chłodzenie kosztuje często nawet mniej niż 100 złotych, co w perspektywie wieloletniej eksploatacji komputera z pewnością nie jest dużym wydatkiem.
Za chłodzeniem powietrzem przemawia również to, że może pracować nawet z najtańszymi płytami głównymi. Warto pamiętać o tym, że płyta główna to również komponent komputera, który zwiększa swoją temperaturę. W przypadku chłodzenia powietrzem, odbieranie ciepła z położonego niedaleko procesora układu zasilania płyty wspomaga obecny na procesorze wentylator. W przypadku chłodzenia AiO nie ma takiej możliwości, co może przyczynić się do pogorszenia temperatury pracy płyty głównej.
Chłodzenie AiO będzie jednak dobrym wyborem wszędzie tam, gdzie to wydajność stoi na pierwszym miejscu. Mowa tu o profesjonalnych komputerach gamingowych, ale również stacjach roboczych intensywnie wykorzystujących moc PC. W takich zestawach, co do zasady, pracują bardzo wydajne procesory. By te mogły pracować z pełną wydajnością przez dłuższy czas, potrzebują odpowiednio niskiej temperatury pracy. Tę zapewnić może wyłącznie chłodzenie cieczą czy jeszcze skuteczniejsze metody, dedykowane wyłącznie miłośnikom overclockingu.
Jeśli zatem budujecie bardzo wydajny komputer, w dodatku z procesorem, który pozwala na zmianę parametrów pracy, śmiało, sięgnijcie po chłodzenie AiO. Jeżeli jednak wybieracie zestaw z procesorem o mniejszej mocy, bądź z zablokowanym mnożnikiem, chłodzenie powietrzem będzie właściwszą opcją.
Na sam koniec niniejszej publikacji chciałbym zapytać Was, drodzy czytelnicy, o Wasze komputery. Jaki układ chłodzenia procesora się w nich znajduje? Preferujecie wydajne chłodzenie cieczą typu AiO, czy może mniej wydajne, ale za to bardziej niezawodne chłodzenie powietrzem? Sekcja komentarzy należy do Was, a konkretne argumenty mogą bardzo przydać się tym, którzy trafili tu w momencie budowy bądź modernizacji komputera. Zapraszam do dyskusji.
Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu
