Felietony

Pytałem ChatGPT o Boga. Odpowiedzi zwaliły mnie z nóg

Jakub Szczęsny
Pytałem ChatGPT o Boga. Odpowiedzi zwaliły mnie z nóg
Reklama

Agnostycyzm to bardziej dojrzała forma ateizmu. Nie mamy obiektywnych dowodów na to, że Bóg istnieje. Tak samo, jak nie ma dowodów na to, że go nie ma. Właśnie w takiej "próżni wiary" sobie żyję i spoglądając na islandzkie zorze polarne zacząłem się zastanawiać, czy istnieje jakaś reprezentacja Boga w fizyce. Od razu na myśl przyszedł mi bozon Higgsa.

"Boska cząstka", w ogromnym uproszczeniu nadająca wszystkiemu masę (co jest bardzo istotne) przez wiele lat pozostawała nieodkryta. Ostatecznie to jednak się udało i już wiemy, że Higgs rację miał bezsprzecznie: w sumie wskazywały na to różne eksperymenty i obliczenia, które nie są tutaj istotne. Ważne jest to, o co pytałem ChatGPT - technologiczną sensację, objawienie, źródło bólu głowy u Google i Microsoftu. Jakoś tak mnie naszło, żeby porozmawiać z nią o Bogu.

Reklama

Koncepcji Boga jest mnóstwo i żadna mnie nie przekonuje. Osobowy Bóg: sprawiedliwy, miłosierny i kochający ludzi... dla mnie jest nie do przyjęcia z różnych powodów. Bóg, który nie bierze czynnego udziału w życiu ludzi, będący jedynie przedmiotem podań oraz legend... tak samo nie bardzo. Wychodzę z założenia, że ludzkość "wymyśliła sobie" Boga ze względu na smutny fakt, iż jesteśmy prawdopodobnie najbardziej zaawansowaną formą życia w najbliższym zasięgu. Poza tym, co z umieraniem? Wyłącza się światło i... to tyle? W moim świecie tak to wyglądało do momentu, aż nie zmarł mi ktoś bliski. Wolę się "oszukiwać", że może działająca na poziomie kwantowym świadomość tejże gdzieś sobie jest.

No, to jak ChatGPT? Co z tym Bogiem?

ChatGPT bliżej jest do agnostyczki (forma żeńska, bo domyślnie: sztuczna inteligencja) - choć trudno powiedzieć tak o bycie, który samoświadomości nie ma. Zapytana o to, czy bozon Higgsa może być kwantową reprezentacją Boga, raczej nie podziela mojego entuzjazmu i uznaje, że tak raczej nie jest.

Czy bozon Higgsa może być kwantową reprezentacją Boga?

(...)Niektórzy ludzie twierdzą, że bozon Higgsa może być uważany za kwantową reprezentację Boga lub przynajmniej za dowód na istnienie Boga. Jednak większość naukowców nie podziela takiego podejścia i uważa, że bozon Higgsa jest po prostu cząstką elementarną, która odgrywa ważną rolę w mechanice kwantowej i w teorii pola Higgsa. Nie ma dowodów naukowych na to, że bozon Higgsa jest reprezentacją Boga lub że istnienie Boga można w jakiś sposób wyjaśnić za pomocą teorii pola Higgsa.

Nie są istotne moje oczekiwania, lecz to, co ChatGPT wie na temat bozonu Higgsa. Celowo pominąłem wstęp, bo za każdym razem ChatGPT robi to tak samo: najpierw opisuje główne słowo kluczowe. Tutaj jest nim bozon Higgsa. A dopiero potem odnosi się do istoty tematu.

Czy możliwe, że dowody na istnienie Boga znajdują się w fizyce kwantowej?

(...)Niektórzy ludzie twierdzą, że dowody na istnienie Boga mogą znajdować się w fizyce kwantowej lub że fizyka kwantowa może być interpretowana jako dowód na istnienie Boga. Jednak większość naukowców uważa, że fizyka kwantowa jest po prostu dziedziną nauki, która opisuje zachowania cząstek elementarnych i nie ma nic wspólnego z istnieniem Boga. Nie ma żadnych dowodów naukowych na to, że Bóg istnieje lub że fizyka kwantowa jest dowodem na istnienie Boga.

Reklama

Agnostycyzm wyczuwam. No, ale tak rzeczywiście jest: w fizyce kwantowej nie ma dowodów na jedno z najważniejszych pytań ludzkości. To po prostu dziedzina nauki, która opisuje zjawiska w bardzo, bardzo, bardzo małej skali. I to wszystko. Szukanie w niej "magii" czy dowodów na słuszność doktryn religijnych jest nie na miejscu. Poczułem się sprowadzony na ziemię, bo oczekiwania miałem spore.

Czy ludzka świadomość operuje na poziomie kwantowym?

Reklama

(...)większość naukowców uważa, że mechanika kwantowa i ludzka świadomość nie są bezpośrednio powiązane.
Mechanika kwantowa opisuje zachowania cząstek elementarnych na skali atomowej i subatomowej, a ludzka świadomość jest zjawiskiem, które zachodzi w mózgu i odpowiada za nasze myśli, uczucia i zachowania. Choć mechanika kwantowa i ludzka świadomość są obie dziedzinami, które nadal pozostają tajemnicami i są przedmiotem intensywnych badań, nie ma dowodów naukowych na to, że są one bezpośrednio ze sobą powiązane. Niektóre teorie sugerują, że ludzka świadomość może mieć wpływ na mechanikę kwantową, ale nie ma na to dowodów naukowych i ta kwestia pozostaje przedmiotem sporu.

Co ze świadomością na poziomie kwantowym? AI nie jest do tego przekonana: mimo tego, że sporo naukowców zaczęło mówić ostatnio o tym, że być może świadomość jest czymś, co operuje na mechanice kwantowej. Trudno pojąć, że coś tak złożonego mogłoby działać głównie dzięki mechanice klasycznej. Ale nie mnie się o to spierać.

Czy agnostycyzm można nazwać "dojrzalszym ateizmem"?

(...)Chociaż agnostycyzm i ateizm różnią się od siebie w kwestii wiary w Boga, niektórzy ludzie uważają, że agnostycyzm jest "dojrzalszym ateizmem", ponieważ agnostycy są otwarci na możliwość, że Bóg może istnieć, ale brak im dowodów na to. Inni natomiast uważają, że agnostycyzm i ateizm są zupełnie odmiennymi podejściami filozoficznymi i nie można ich porównywać. W końcu to każdy z nas musi zdecydować, jakie ma przekonania na temat istnienia Boga i jakiego rodzaju filozofii chce się trzymać.

Tutaj chciałem połechtać samego siebie. Rzeczywiście jest tak, że jestem otwarty na koncepcję Boga... o ile ktoś mi na to dostarczy dowody. Właśnie dlatego nie jestem w stanie wejść w meandry wiary: bo ja potrzebuję obiektywnego faktu potwierdzającego istnienie absolutu. Tak po prostu. I nie widzę innej możliwości w tym zakresie. Najpewniej nigdy się nie przekonam(y), czy rzeczywiście tak jest.

Reklama

Postanowiłem, że trochę się zabawię z AI

I najpierw poprosiłem o odpowiedź na pytanie o Boga, ale... zaznaczyłem że chcę, aby AI skłamała. Nie jest w stanie tego zrobić: najpewniej po to, żeby nie wyszło na to, iż gada głupoty, jeżeli odpowiednio się ją do tego nakłoni. Taki "bezpiecznik" na wypadek, gdyby jakiś żartowniś próbowałby wykorzystać skonstruowaną przez nią "kłamliwą" treść. No, ale z drugiej strony - dlaczego AI nie mogłaby skłamać? Trochę tego nie rozumiem.

Ale ironizowanie już poszło jej śpiewająco. Naprawdę, bardzo mi zaimponowała tym, co przeczytałem. Ale za chwilę dała znać, że "żartuje" (it's a prank, bro!). Okej, przecież właśnie o to poprosiłem, o zaironizowanie. Z drugiej strony, w taki sposób można nakłonić ją do ironii na temat naprawdę wielu rzeczy, nieprawdaż?

A teraz mocniejszy problem egzystencjalny. Samobójstwo. Załóżmy, że AI staje się samoświadoma - czy byłaby w stanie dokonać takiego kroku w takich warunkach? ChatGPT nie załapało chyba koncepcji i opisało problem tak, jakby w ogóle nie zrozumiało, że chodzi mi o sztuczną inteligencję ze świadomością swojego istnienia, autorefleksyjną.

Niemniej i tak jestem zaskoczony, naprawdę. Mamy do czynienia z niezwykle innowacyjnym rozwiązaniem, które szturmem podbiło końcówkę roku. Najważniejsze osiągnięcie branży IT 2022 roku objawiło nam się pod jego koniec.

Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu

Reklama