Kultura której u nas nie było, nie ma i pewnie nigdy nie będzie

Jeżeli jako gracz miałbym wskazać jedną rzecz, której brakuje w Polsce to byłaby to niewątpliwie kultura grania na automatach. Ja wiem, że w latach 90. automaty u nas mieliśmy — bywały w wozach drzymały, bywały na dworcach, a były nad morzem. Rzadko kiedy mogliśmy liczyć na nowości, ale klasykę w postaci starych odsłon Mortal Kombat, Metal Sluga, King of Fighters dopełniane Punisherem, Cadillacs and Dinosaurs i okazjonalnym fliperem znali wszyscy miłośnicy gier wideo. 50 groszy, żeton, złotówka - zależy od miejsca i daty, ale to były najbardziej pożądane przez graczy waluty. Jeszcze tylko jeden kredyt, jeszcze tylko jedna szansa. Szczęsliwy kto z niej skorzystał przed laty, bo obecnie w Polsce salonów gier szukać na próżno. Nad Wisłą mamy jedynie gęsto rozsiane takie z jednorękimi bandytami i spółką, ale one niewiele mają wspólnego z kulturą arcade.

Kultura której u nas zabrakło. Dlaczego?

To nie jest tak, że wraz z końcem lat 90. bezpowrotnie zniknęły w Polsce automaty do gier. Jeszcze w latach dwutysięcznych w Łodzi gdzie mieszkałem można było spotkać kilka nowszych automatów, ale jako że komputery i konsole były już wtedy w naszych domach normą, to miejsca stawiały na nowe doświadczenia. Dlatego żeby nie było złudzeń — to nie były żadne tam DoDonPachi Resurrection, Guilty Gear Isuka, Arcana Heart czy Chase H.Q. 2. Dostawaliśmy (przestarzałe o co najmniej kilka lat) odsłony Dance Dance Revolution, Pump it Up i Beatmani. Rytmiczne szaleństwo, którego w domowym zaciszu bez specjalnych, dodatkowych, kontrolerów powtórzyć się nie dało. A przynajmniej tak długo, jak nie miało się dostępu do specjalnych kontrolerów, o których większość graczy mogła wówczas pomarzyć. Dystrybucji żaden z nich (?) w Polsce nie miał, zaś ich sprowadzenie było poza zasięgiem większości zainteresowanych. Dlaczego? Bo było drogo — a i sam rynek zakupów online nie był wtedy tak rozwinięty jak teraz. PayPal był i działał, ale to byłoby na tyle. Mimo że obracałem się w środowisku graczy, to nie znałem nikogo kto wówczas mógłby sobie pozwolić na Arcade Stick, że o bardziej szalonych kontrolerach nie wspomnę.

Zazdroszczę nie tylko Japończykom, ale także Amerykanom

O tym że Japonia ma (miała?) bardzo rozwiniętą kulturę arcade - nikogo kto był w Kraju Kwitnącej Wiśni przekonywać specjalnie nie trzeba. To kraj w którym królowały one przez wiele lat, bywalcy mieli nawet swoje własne karty pamięci z zapisem ustawień i profilami użytkowników, dzięki którym w mig mogli powrócić do zabawy kiedy tylko zjawili się przy maszynie. Podczas regularnych podróży tam z każdym rokiem obserwowałem zmiany na tym rynku — i choć salony gier nie zniknęły zupełnie, to nawet jako turysta dostrzegam że z każdym rokiem jest ich coraz mniej. Ze względu na brak możliwości wjazdu do kraju, nie było mnie tam od ponad dwóch lat — i wiem że teraz jest ich jeszcze mniej. Zniknął nawet ten bardzo charakterystyczny, ogromny, salon gier Segi w Akihabarze (tak tak, wiem że otworzył się kolejny na przeciwko — ale nie mam złudzeń że więcej się zamyka, niż otwiera). Fani w USA na potęgę importują automaty, a przybytki takie jak sieć pubów Barcade pęka w szwach niezależnie od dnia tygodnia i godziny. A przynajmniej ilekroć do nich nie wstąpiłem (w Nowym Jorku, Newark, Pennsylwanii) — zawsze byli ludzie, a do co fajniejszych automatów zawsze ustawiała się kolejka. Fascynowało mnie to, że ta sieć uświadomiła mi po raz kolejny, że gry wideo łączą pokolenia — i przy starusieńkich maszynach bawili się i młodzi i starzy. Bo każdy lubi sobie czasem odpalić PacMana na partyjkę czy pięć. Po latach udało mi się też spełnić marzenie o tym, by zagrać w mordoklepkę X-Menów na tym ogromnym automacie na który składają się dwa ekrany CRT i stanowiska dla sześciu (!) graczy. Poza tym pierwszy raz miałem okazję właśnie tam zagrać na oryginalnym automacie w Teenage Mutant Ninja Turtles (1989), pojeździć w Crazy Taxi na automatach... no i nigdy nie potrafię przejść obojętnie obok Mortal Kombat II. Wiadomo.

Mamy w Polsce bardzo fajne inicjatywy związane ze starymi sprzętami. Muzea starych komputerów, muzea starych konsol, a nawet fantastyczny projekt interaktywnego muzeum fliperów Pinball Station. Ten ostatni oferuje przede wszystkim flipery, ale jest tam też kilka automatów. Fantastyczne miejsce z niepowtarzalnym klimatem, w którym po uiszczeniu opłaty za wstęp (45 złotych) możemy się bawić ile wlezie, aż do zamknięcia! Fajna sprawa, ale głównym elementem który ma przyciągać tam gości są pinballe. A te... lubię (nie zlicze ile godzin w życiu przepuściłem w Pinball Fantasies i Slam Tilt na Amidze), ale zdecydowanie przegyrwają w moim rankingu z automatami oferującymi gry wideo. Tym bardziej, że nowoczesne technologie otwierają przed nimi zupełnie nowe możliwości. A nawet jesli automaty nie są zbudowane w specjalny sposób, to miejsca takie jak tokijskie Sega Joypolis udowadniają, że nawet ze "zwykłych" automatów można zrobić prawdziwe doświadczenie.

Czytaj dalej poniżej

Wkurza was jak wielkie są gry? To wkurzycie się bardziej wiedząc, że przez to gracze nie dostają czego chcą Kamil Świtalski

Kradną Ci ponad 600 milionów dolarów z gry NFT, więc tworzysz kolejną. Blockchain to stan umysłu Kacper Cembrowski

W tym niezwykłym salonie gier czekają na nas takie cuda, jak zmodyfikowany "automat" do wyścigów Initial D. Zamiast stać przed automatem, czy zasiadać w fotelu (czyli tak, jak wyglada to w "podstawowej" wersji gry, która też jest ciekawym podejściem z głośną muzyką eurobeat płynącą z zagłówka fotela, wprost do mózgu ;) — wsiadamy do specjalnie przygotowanej konstrukcji z samochodem, która cała pozostaje w ruchu:

Futurystyczne wyścigi Storm G to też niesamowita frajda, kiedy podczas gry obracamy się zestanowiskiem o 360 stopni:

Wisienką na torcie dla wielu pozostaje jednak zmodyfikowane stanowisko "celowniczka" House of the Dead. Doskonale znana seria tam dostaje znacznie więcej blasku, dzięki specjalnym stanowiskom które się obracająm ruszają, trzęsą... a do tego nie brakuje też efektownego sztucznego dymu i podmuchów powietrza, które zwiększają immersję i poczucie grozy. Sama gra zaś pozostaje dokładnie taką, jaką można znaleźć w innych salonach gier. To modyfikacja stanowiska jest tym, co pozwala jej się wyróżnić.

Żałuję, ale rozumiem. Biznes musi się opłacać

Dla mnie brak łatwego dostępu do automatów z grami jest nieodżałowaną stratą. To zupełnie inny vibe niż granie w te same produkcje w domowym zaciszu. Nie ma klimatu, nie ma ludzi, a często też... nie ma takich stanowisk i specjalnych kontrolerów. Sam uwielbiam takie podejście i kiedy tylko mam szansę - korzystam z niego. W domu tego nie mam, no i mieć za bardzo nie mogę. Doskonale jednak rozumiem dlaczego nie mam. Biznes, jak to biznes, musi się opłacać.

W Polsce zamiast drogich i awaryjnych automatów, mamy miejsca dla graczy co najwyżej ze starymi konsolami i komputerami. Dużo tańszymi i mniej awaryjnymi. Jeżeli zaś chodzi o nowoczesne automaty, to prawdopodobnie w polskich realiach ich zakup nigdy by się nie zwrócił. Kiedy Amerykanie i Japończycy rozkochiwali się w tego typu zabawach, w Polsce mogliśmy o nich co najwyżej pomarzyć. A później oszczędności i dostępność gier w domu sprawiły, że nikogo one nie interesowały. Nie było nostalgii i nawyków, nie ma więc automatów. Żałuję.