Uważaj na fake newsy. Sprawdź, zanim udostępnisz je dalej

Pod hasłem "Sprawdź, zanim udostępnisz" NASK rozpoczął kampanię przeciwdziałania dezinformacji w internecie, we współpracy z Ministerstwem Cyfryzacji i brytyjską jednostką GCSI. Akcja skupia się na uświadamianiu zagrożeń związanych z dezinformacją, prezentuje metody jej neutralizacji i opisuje przypadki w Polsce. Kampania, prowadzona głównie w mediach społecznościowych, promuje prostą metodę "SPRAWDŹ" składającą się z siedmiu kroków, mającą na celu pomóc w rozpoznawaniu fake newsów. Przedstawia także szczegóły tej techniki na stronie sprawdzam.info.

Polecamy na Geekweek: Nowy rządowy numer alarmowy w Polsce. Do czego służy i kiedy go używać?

SPRAWDŹ, zanim udostępnisz. Kampania NASK i MC wspierana przez fundusze europejskie

Akcja uświadamia zagrożenia związane z machinacjami informacyjnymi, pokazuje metody oraz konsekwencje fałszywych przekazów, przybliża sposoby ich neutralizacji, opisuje przypadki dezinformacji w Polsce. Szczegóły związane z akcją znajdziecie na specjalnej stronie internetowej sprawdzam.info. A co znaczą poszczególne litery i do czego się odnoszą? Sprawdźmy:

Sensacyjność

Sprawdź, czy emocje, które budzi dany komunikat, są uzasadnione - każdy komunikat, który budzi duże emocje powinien być dokładnie weryfikowany. Dezinformacja często bazuje na intensywnych emocjach - wtedy działa najlepiej. Uważaj! Ktoś może chcieć przyciągnąć Twoją uwagę sensacyjnym nagłówkiem, aby wprowadzić Cię w błąd.

Czytaj dalej poniżej

Dzwoni oszust? Po tym go rozpoznasz Piotr Kurek

Dostałeś SMS z podejrzanego numeru? Zgłoś go tutaj Grzegorz Ułan

Prowokowanie

Sprawdź, czy celem danego komunikatu nie jest wyłącznie wywołanie sporu - wywołanie kontrowersji, sporów lub podważenie zaufania do rzetelnych źródeł informacji może powodować większą podatność na dezinformację lub ograniczone zaufanie do wiarygodnych źródeł informacji. Te działania mogą być używane jako elementy szerszej strategii dezinformacyjnej, która ma na celu manipulację opinią publiczną.

Racjonalność

Sprawdź, czy to, co czytasz, jest logiczne - czy widząc treść postu masz wrażenie, że nie zgadza się ciąg przyczynowo-skutkowy? A może autor pozwolił emocjom wziąć górę? Oceń, czy komunikat brzmi racjonalnie. Przeanalizuj logikę wypowiedzi, a także język - może znajdziesz jakieś niepokojące cechy - oddziel fakty od opinii.

Autor

Sprawdź, kim jest autor wpisu - sprawdź, kto jest autorem przeczytanego wpisu, artykułu lub innego rodzaju wypowiedzi. Jeśli nie znasz tej osoby, poszukaj więcej informacji na jej temat. Może się okazać, że nie istnieje lub że wcale nie jest autorytetem, za jaki się podaje. Artykuł bez imienia i nazwiska autora tym bardziej powinien wzbudzić twoje wątpliwości.

Wadliwy kontekst

Sprawdź, czy kontekst został wiarygodnie przedstawiony - niepełny lub nieprawdopodobny kontekst podanej informacji powinien zapalić w twojej głowie czerwoną lampkę. Wybiórcze cytowanie, kadrowanie grafik, wypaczanie statystyk czy fałszywe analogie to tylko niektóre z technik, które na co dzień wykorzystują dezinformatorzy.

Dyskredytacja

Sprawdź, czy artykuł nie ma na celu dyskredytacji jednostek bądź grup - treści, które mają na celu wzmacnianie podziałów społecznych lub dyskredytację jednostki lub grupy osób zawsze powinny być dokładniej weryfikowane. Mogą one wykorzystywać zmanipulowane lub zwyczajnie fałszywe treści, aby osiągać zamierzone cele.

Źródła

Sprawdź wiarygodność źródła - autor wypowiedzi popiera swoje argumenty jakimiś badaniami lub danymi? Sprawdź je! Może się okazać, że nie istnieją lub że autor niepoprawnie je zacytował i zmanipulował dane.