Polski astronauta już w kosmosie! Oto jak z nim porozmawiać.

Ty też możesz rozmawiać z astronautami - łączność krótkofalarska z ISS

Myślisz, że rozmowa z astronautą to przywilej zarezerwowany dla NASA? Niekoniecznie. Jeśli masz trochę ciekawości, podstawowy sprzęt i chęć do nauki – możesz usłyszeć głos kogoś, kto właśnie przelatuje nad twoim domem… kilkaset kilometrów nad Ziemią. Okazuje się, że Międzynarodowa Stacja Kosmiczna regularnie nawiązuje kontakt z krótkofalowcami z całego świata.

ARISS – program, który łączy Ziemię z kosmosem

Międzynarodowa Stacja Kosmiczna to nie tylko laboratorium naukowe pędzące z prędkością ponad 27 tysięcy kilometrów na godzinę. To również jedna z najbardziej prestiżowych stacji radioamatorskich na świecie.

Program ARISS (Amateur Radio on the International Space Station) powstał w 1996 roku z inicjatywy międzynarodowego konsorcjum organizacji krótkofalarskich oraz agencji kosmicznych – NASA, Roscosmos, ESA, JAXA i CSA. Jego głównym celem jest popularyzacja edukacji STEM (nauka, technologia, inżynieria, matematyka) poprzez umożliwienie uczniom na całym świecie bezpośrednich rozmów z astronautami.

Na pokładzie ISS zainstalowano profesjonalny sprzęt radiowy. Obecnie wykorzystywany jest system IORS (Interoperable Radio System), oparty na zmodyfikowanych transceiverach JVC Kenwood D710GA, zainstalowanych w 2020 roku. Wcześniej używano modeli Kenwood TM-D700A i Ericsson.

Czytaj dalej poniżej

Pomachaj Polakowi w kosmosie! Zobacz, kiedy ISS przelatuje nad Twoim miastem. Bartek Luzak

Sonda zbliżyła się do Słońca po raz 24. Rekordowe dane już na Ziemi Jakub Szczęsny

ARISS – kosmiczna lekcja na żywo

Największą siłą programu ARISS jest jego potencjał edukacyjny. To nie tylko łączność z kosmosem, ale też niezapomniane doświadczenie dla uczniów – mogą zadać pytania astronautom przebywającym właśnie na orbicie. Wystarczy, że szkoła zakwalifikuje się do zaplanowanego kontaktu. Takie rozmowy odbyły się już w Polsce – między innymi w Zespole Szkół Łączności w Warszawie czy Młodzieżowym Obserwatorium Astronomicznym w Niepołomicach. Polscy radioamatorzy często wspierają te wydarzenia jako wolontariusze, odpowiadając za stronę techniczną. To właśnie dzięki ich pracy uczniowie mogą rozmawiać z kosmosem i to dosłownie.

QSL – pocztówka z orbity

Po nawiązaniu łączności z ISS, poza wspomnieniami, możemy otrzymać coś ekstra – oficjalną kartę QSL, czyli potwierdzenie kontaktu z Międzynarodową Stacją Kosmiczną. W Europie dystrybucją zajmuje się ARISS Europe QSL Manager. Wystarczy wysłać raport łączności, kopertę zwrotną i kilka międzynarodowych kuponów IRC. Dla wielu krótkofalowców to wyjątkowa pamiątka – fizyczny ślad po rozmowie, która odbyła się ponad naszymi głowami, 400 kilometrów nad Ziemią.

Kiedy i jak „złapać” ISS?

ISS okrąża Ziemię 16 razy dziennie, a przeloty nad danym obszarem występują kilka razy na dobę.

Do śledzenia stacji warto skorzystać z:

• Heavens-Above.com
• Aplikacji NASA „Spot the Station” – Android / iOS
• ISStracker.pl – serwis z przelotami nad Polską

Astronauci korzystają z radia głównie wieczorami i w weekendy. Pracują według czasu UTC. Na nawiązanie łączności masz zwykle 10–12 minut – często mniej, jeśli przelot przebiega nisko nad horyzontem.

Jakie są realne szanse na kontakt?

Łączność z ISS to wyzwanie, które wymaga cierpliwości i odrobiny szczęścia. Gdy astronauci aktywują radio, na częstotliwości błyskawicznie robi się tłoczno. W ciągu kilku sekund pojawia się tzw. „pile-up” – dziesiątki stacji z całego świata próbują nawiązać kontakt w tym samym momencie. Jeśli ci się uda, rozmowa będzie krótka: wymienicie znaki wywoławcze, imiona, lokalizację. Bywa, że astronauta dorzuci kilka słów – na przykład opowie, co właśnie widzi przez okno.

Polski astronauta na pokładzie ISS

25 czerwca 2025 roku na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej dotarł dr Sławosz Uznański-Wiśniewski w ramach misji Axiom-4 (Ax-4). To pierwszy Polak, który odwiedził ISS jako pełnoprawny członek załogi. Co ciekawe, w maju 2024 roku Sławosz uzyskał radioamatorską licencję klasy A, zdając egzamin w Polsce.

Misja Ax-4 to moment historyczny – po raz pierwszy astronauci z Polski, Indii i Węgier polecieli razem na orbitę. Załoga spędzi na stacji około dwóch tygodni, realizując ponad 60 eksperymentów naukowych. Dla polskich krótkofalowców to wyjątkowa okazja – po raz pierwszy mogą nawiązać kontakt z rodakiem przebywającym w przestrzeni kosmicznej.