Trump autorem katastrofy. Naukowcy apelują o zmianę decyzji

Naukowcy są co do tego zgodni — przypadku badania kosmosu, Mars powinien być naszym priorytetem. Zarówno właściwości fizyczne, jak i historia planety mogą pomóc nam lepiej zrozumieć prawa rządzące wszechświatem. Już od dekad najważniejsze agencje kosmiczne, w tym NASA badają czerwoną planetę. Problem jest jednak taki, że powoli dochodzimy do pewnej ściany, którą dałoby się w łatwy sposób rozbić, gdybyśmy sprowadzili zebrane próbki z Marsa na Ziemię.

Polecamy na Geekweek: To był snajper od konkurencji! Elon Musk o wybuchu Falcona 9

Problemem są jednak finanse. Mimo chęci rozwoju i rozpoczęcia nowych projektów, budżet NASA nie jest systematycznie zwiększany. W związku z tym agencja zmuszana jest do wybierania, którą misję zachować, a z której zrezygnować. Jedną z najpoważniejszych ofiar tej sytuacji okazał się być program Mars Sample Return.

Naukowcy nie mogą się z tym pogodzić. Nie sprowadzimy próbek z Marsa?

Od czasu lądowania łazika Perseverance w kraterze Jezero na Marsie w lutym 2021 roku, NASA z zaangażowaniem realizuje ambitną misję badania Czerwonej Planety. Robot wielkości samochodu gromadzi próbki skał i atmosfery, które mogą zawierać ślady dawnego życia. Celem agencji było przetransportowanie tych próbek na Ziemię w ramach misji Mars Sample Return (MSR) – we współpracy z Europejską Agencją Kosmiczną (ESA). Jednak przyszłość tego projektu stanęła pod znakiem zapytania po ogłoszeniu wstępnego budżetu prezydenckiego na rok fiskalny 2026.

Czytaj dalej poniżej

SpaceX przerywa milczenie. Wiemy co dalej ze Starshipem Patryk Łobaza

53 lata krążyła wokół Ziemi – dziś zakończyła swoją podróż Patryk Koncewicz

Już wcześniej NASA ogłosiła, że sami nie są w stanie zrealizować tego projektu ze względu na jego rosnące koszta. Zobowiązali się jednak poszukać partnera wśród prywatnych przedsiębiorstw, który były w stanie wykonać dla nich to zlecenie. Okazuje się, że i ten pomysł może nie wypalić.

Propozycja budżetowa zaprezentowana przez Biuro Zarządzania i Budżetu (OMB) 2 maja zakłada redukcję ogólnego finansowania NASA o 24,3%, a funduszu naukowego – aż o 47%. Jedną z ofiar tych cięć może być właśnie MSR, uznana przez Biały Dom za „rażąco przekraczającą budżet” i „zastępowalną przez przyszłe misje załogowe”. Według dokumentu priorytetem administracji jest powrót człowieka na Księżyc przed Chinami oraz wysłanie ludzi na Marsa, a nie kosztowne przedsięwzięcia bezzałogowe.

Bez próbek człowiek nie poleci na Marsa

Dla wielu ekspertów, jak Bruce Jakosky z University of Colorado Boulder, rezygnacja z MSR oznaczałaby poważny krok wstecz w eksploracji kosmosu. Jakosky podkreśla, że analiza próbek na Ziemi umożliwiłaby dokładniejsze zrozumienie Marsa oraz ograniczenie ryzyk związanych z przyszłymi misjami załogowymi – np. ocenę zagrożeń zdrowotnych wynikających z toksycznych związków w marsjańskim pyle.

Co więcej, udana realizacja MSR stanowiłaby pierwszy udany transport materiału z Marsa na Ziemię, stanowiąc technologiczny krok milowy przed misjami załogowymi. John Rummel, były oficer ds. ochrony planetarnej NASA, zaznacza, że zebranie danych o środowisku Marsa – szczególnie jego pyle – to klucz do bezpiecznego planowania pobytu ludzi na tej planecie.

Tymczasem Robert Zubrin, założyciel Mars Society, przedstawia inną wizję przyszłości. Widzi w anulowaniu MSR szansę na szybsze skupienie się na załogowej eksploracji Marsa, z wykorzystaniem m.in. rakiety Starship rozwijanej przez SpaceX. Jego zdaniem, przy odpowiedniej mobilizacji NASA, SpaceX i administracji, pierwsze załogowe misje mogłyby rozpocząć się już w 2033 roku. Ale ostrzega, że obecny budżetowy kierunek grozi zahamowaniem już początkowych etapów programu eksploracji.

Choć eksploracja Marsa to również kwestia prestiżu narodowego i inspiracji społecznej, jak podkreśla Jakosky, nie może być sprowadzona wyłącznie do „flagi i odcisków stóp”. Bez solidnych podstaw naukowych misje załogowe mogą szybko stracić uzasadnienie. MSR, choć kosztowny, ma potencjał, by dostarczyć danych, które ugruntują sens dalszych inwestycji w podbój Marsa.

Grafika: depositphotos