Samsung 990 Pro czy Samsung PM9A1 RAID 0? Odpowiedź nie jest prosta

Samsung 990 Pro - specyfikacja

Dyski SSD zgodne ze standardem PCIe 4.0 powoli zaczynają nam powszednieć. Nadal są wyraźnie droższe niż modele PCIe 3.0, ale na papierze oferują nawet dwukrotnie lepszą wydajność, dlatego entuzjaści z chęcią po nie sięgają. Oczywiście pod warunkiem, że mają odpowiednią platformę, czyli stosunkowo nowe generacje procesorów Intela oraz AMD, które PCIe 4.0 wspierają. Samsung 990 Pro bez wątpienia robi wrażenie. Korzysta co prawda z kości pamięci TLC, czyli zapisujących 3 bity w jednej komórce, ale za to ma aż 1 GB szybkiej pamięci LPDDR4 oraz kontroler, który doskonale radzi sobie z ograniczeniami pamięci TLC. W rezultacie maksymalne transfery robią wrażenie, odczyt danych sięga 7450 MB/s, a zapis nawet 6900 MB/s. Jedyne co nie robi wrażenia to teoretyczna wytrzymałość tego dysku, ale 600 TBW to taki standard dla dysków TLC o pojemności 1 TB. W teorii oznacza to, że cały dysk możemy zapisać około 600 razy. Niby niewiele, ale w domowych warunkach oznacza to dobre 10 lat pracy, a Samsung daje 5 lat gwarancji, więc jest całkiem pewny swego. Sporo sobie jednak za to liczy, 789 złotych to dosyć wysoka kwota na tle 579 złotych za zeszłoroczny model 980 Pro, czy 399 złotych za wersję bez dopisku Pro. Za topową wydajność trzeba zapłacić...

Samsung 990 Pro z bliska

Sam dysk niczym szczególnym się nie wyróżnia, to standardowa konstrukcja w rozmiarze 2280, czyli ma 8 cm długości i jest zgodna z interfejsem M.2. Do testów trafiła do nas wersja bez radiatora, ta z dodatkowym chłodzeniem jest jeszcze nieco droższa, ale Samsung przekonuje, że nawet bez radiatora dysk będzie trzymał swoje parametry. Pamięci V-NAND 3bit TLC już dobrze zmiany, największa zmiana w tej konstrukcji to nowy kontroler o niesprecyzowanej nazwie, który produkowany jest w litografii 8 nm. Samsung chwali się, że nikt nie stosuje lepszego procesu technologicznego, dzięki czemu kontroler znacząco poprawił swoją efektywność energetyczną w porównaniu do modelu 980 Pro. W skrócie oznacza to, że powinien wydzielać mniej ciepła.

W sprzedaży dostępne są jeszcze wersje o pojemności 2 TB oraz 4 TB. Wydajnościowo oferują to samo, bo odczyt na poziomie 7450 MB/s to w zasadzie limit interfejsu PCIe 4.0 4x, z którego korzysta ten dysk. W większych modelach mamy za to więcej pamięci DRAM (odpowiednio 2 i 4 GB) oraz siłą rzeczy większą wytrzymałość wynikającą z większej pojemności (1200 i 2400 TBW). Po instalacji dysku w obudowie komputera warto jeszcze zainstalować oprogramowanie Samsung Magician. To sporych rozmiarów kombajn, który ma nawet wbudowany benchmark, ale przede wszystkim pozwala sprawdzić czy ustawienia dysku oraz systemowe są prawidłowe, a także dokonać aktualizacji oprogramowania (firmware).

Platforma testowa - ASUS ROG Strix Scar SE

Doszedłem do wniosku, że testowanie samego Samsunga 990 Pro bez dobrej bazy porównawczej nie ma większego sensu. Dlatego korzystając z okazji, że miałem do dyspozycji mocarnego notebooka ROG Strix Scar SE z procesorem Intel Core i9-12950HX na pokładzie, który został skonfigurowany do pracy w systemie RAID 0 z dwoma dyskami Samsung PM9A1 o pojemności 2 TB każdy, skorzystałem z okazji i zrobiłem porównanie. Samsung PM9A1 to dysk OEM, który jest odpowiednikiem modelu 980 Pro i również pracuje na szynie PCIe 4.0, ale oferuje nieco mniejszą teoretyczną wydajność, czyli odczyt na poziomie 7000 MB/s oraz zapis wynoszący 5200 MB/s.

Czytaj dalej poniżej

Nowe pamięci V-NAND to szybsze smartfony i dyski SSD Kamil Pieczonka

Ile kosztuje złożenie idealnego komputera dla gracza w Polsce? Grzegorz Ułan

W teorii w cenie jednego dysku 990 Pro można kupić prawie dwa PM9A1 o tej samej pojemności, więc takie porównanie jest całkiem zasadne. Poza tym, że będziemy mieli 2 razy większą pojemność, to tworząc macierz RAID 0, mamy też teoretycznie większą wydajność. W praktyce nie jest tak różowo. RAID 0 był popularny za czasów dysków talerzowych, które były znacznie wolniejsze niż nośniki SSD i stworzenie macierzy dawało spore przyrosty wydajności. Jednak nie bez powodu od czasu gdy pojawiły się dyski z interfejsem NVMe, praktycznie zaprzestano łączenia dysków w RAID 0. Owszem, sekwencyjne transfery znacznie wzrosną, ale to co ma największy wpływ na wydajność to operacje na małych plikach, a tego RAID 0 za bardzo nie poprawi. Nie wyprzedzajmy jednak faktów.

Samsung 990 Pro - wydajność

Rzućmy zatem okiem na wykresy. Na pierwszy rzut testy transferów sekwencyjnych z aplikacji Crystal Disk Mark oraz AJA Test, która bazuje na tworzeniu pliku wideo o określonej wielkości. W obu przypadkach macierz RAID 0 wygrywa i to całkiem wyraźnie, bo przy odczycie osiągamy nawet 12 GB/s co musi robić wrażenie. Samsung 990 Pro spełnia obietnice z pudełka, ale w to raczej nie wątpiłem.

Sytuacja nieco się zmienia gdy przetestujemy wydajność na małych plikach. Ponownie Crystal Disk Mark, ale z transferami losowymi wielkości 4 KB przy pojedynczej kolejce. To w zasadzie najtrudniejszy test dla dysku i kontrolera, który pokazuje wydajność w skrajnie niekorzystnym przypadku. I tu małe zaskoczenie, Samsung 990 Pro radzi sobie znacznie lepiej, przy zapisie wręcz deklasuje macierz RAID 0 złożoną ze starszych dysków. Po części winiłbym tutaj zarówno starszy kontroler, jak i narzut systemowy kontrolera RAID 0. Jak to przekłada się na praktykę?

3DMark nie jest może testem praktycznym ale jego działanie opiera się na wykonaniu szeregu operacji dyskowych, na bazie których wyliczany jest wynik punktowy. Tu ponownie i to całkiem wyraźnie wygrywa Samsung 990 Pro, który osiągnął blisko 3000 pkt, a pewnie gdyby skorzystać z komputera stacjonarnego, wynik byłby jeszcze nieco lepszy. Przeglądając poszczególne składowe testów, czyli kopiowanie folderu, instalowanie gry czy ich uruchamianie, które 3DMark sprowadza do wydajności podawanej w MB/s, wyraźnie widać, że w każdym teście pojedynczy dysk osiąga lepsze rezultaty. Nie jestem tylko do końca przekonany czy to faktycznie kwestia samych dysków, a być może po części również nieco platformy, z której korzystałem. Doświadczenia recenzentów wskazują, że kontrolery potrafią być bardzo kapryśne.

Samsung 990 Pro - podsumowanie

Samsung 990 Pro to bez wątpienia bardzo wydajny dysk SSD, który będzie prawdopodobnie plasował się w czołówce najlepszych modeli na rynku. Jak pokazały moje testy, nawet w porównaniu do macierzy RAID 0 wypada bardzo solidnie i obstawiam, że w codziennych zastosowaniach mało kto poczułby jakiekolwiek różnice. Problem tylko w tym, że dzisiejsze dyski SSD są już tak szybkie, że kupno topowego modelu nie za bardzo ma sens. Jeśli miałbym wydać niemal 800 złotych na 1 TB pojemności, to wolałbym chyba kupić w tej cenie nieco wolniejszy, ale dysk oferujący 2 TB albo 2 takie dyski, ale raczej nie łączyłbym ich w macierz RAID 0 ;-). Z czasem cena modelu 990 Pro pewnie spadnie, a konkurencja się wyrówna bo ciągle głównym ograniczeniem jest przepustowość interfejsu PCIe 4.0 4x, z którego korzystają sloty M.2. Pozostaje nam teraz czekać na PCIe 5.0...