Przyjęło się, że gdy myślimy o neandertalczyku, mamy przed oczami wizję owłosionego kuzyna homo sapiens z mało "rozumnym" wyrazem twarzy i mówiącego coś w stylu: "uga buga". Cóż, to raczej mało trafne podejście. Wyniki sugerują, że już dziesiątki tysięcy lat temu posiadali oni zdolności poznawcze, które uważamy za unikalne dla człowieka współczesnego.
W jaskini Prado Vargas, w hiszpańskiej prowincji Burgos, odkryto 15 skamieniałości morskich datowanych na około 39 800–54 600 lat temu. Badacze z Uniwersytetu w Burgos i Uniwersytetu w Maladze stwierdzili, że większość z nich nie miała żadnego praktycznego zastosowania. A zatem można dojść do wniosku, że zostały celowo zebrane przez neandertalczyków.
Co ciekawe, w tym samym czasie w regionie Burgos nie występowali Homo sapiens. Wszystko wskazuje więc na to, że zachowania te były wynikiem niezależnego rozwoju poznawczego neandertalczyków.
Sprawdź również: Rewolucja w archeologii. Mapowanie 3D wykopalisk nowym trendem
Naukowcy przedstawiają kilka hipotez dotyczących powodów zbieractwa. Skamieniałości mogły pełnić funkcję ozdobną, być częścią wymiany handlowej, nadawać grupie tożsamość kulturową lub nawet być prezentami. Co więcej, istnieją dowody na to, że w jaskini mieszkały dzieci, a więc skamieniałości były ich zabawkami.
Takie zachowanie wydaje się zaskakująco znajome, prawda? My również kolekcjonujemy przedmioty, często przypisując im wartość emocjonalną czy symboliczną. Neandertalczycy mogli podchodzić do swoich skamieniałości w podobny sposób.
Transport skamieniałości do jaskini musiał być zatem świadomy. To, że nie miały one praktycznego zastosowania, świadczy o czymś więcej – o zdolności do myślenia abstrakcyjnego, wykraczającego poza bezpośrednie potrzeby typu: "jedzenie, spanie, prokreacja". To kluczowa cecha umysłu człowieka rozumnego, która mogła odegrać rolę w tworzeniu więzi społecznych lub duchowych.
Jak podkreślają badacze, skamieniałości te można postrzegać jako przejaw pierwotnego artyzmu, ciekawości natury lub zdolności do przypisywania przedmiotom symbolicznego znaczenia. Dokładnie tak, jak nadajemy symboliczne znaczenie np. pamiątkom po zmarłych członkach rodziny.
Tego typu odkrycie miesza odrobinę w sposobie postrzegania przez nas neandertalczyków. Ich życie nie ograniczało się wyłącznie do przetrwania – potrafili także rozwijać kulturę i symbolikę. Znalezisko burzy stereotyp prymitywnego "jaskiniowca" i wskazuje, że ich zdolności poznawcze były bardziej rozwinięte, niż sądziliśmy. I zasadniczo zgadzają się z wnioskami wielu badaczy: tak mocno rozwinęliśmy kulturę (kultury), tak bardzo daleko posunęliśmy się w granicach wyrazu artystycznego, że to aż niemożliwe, by wszystko zaczęło się dopiero od homo sapiens. Wiele wskazuje, że szerszy wgląd w siebie, refleksyjność, myślenie abstrakcyjne "odziedziczyliśmy" po dawnych przodkach. Jak widać — prawdopodobnie "bardzo dawnych".
Skłonność do kolekcjonowania i nadawania przedmiotom symbolicznego znaczenia jest głęboko zakorzeniona w naszej ewolucji — to już teraz wiedzą badacze. Dziś to wydaje się nam zwyczajne – gromadzenie pamiątek, biżuterii czy dzieł sztuki. Ale okazuje się, że mamy w tym kontekście znacznie dłuższą tradycję, niż sądziliśmy. Być może owa skłonność jest nawet starsza, niż sami neandertalczycy.
Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu
