Od pewnego czasu mówi się o zmierzchu nośników fizycznych, które przegrywają z dystrybucją cyfrową niemal na każdym froncie. Są jednak dziedziny, w których mogą okazać się niezastąpione, szczególnie, gdy nastąpi tak znaczny postęp, jaki zapowiadają twórcy dysków 5D. Ogromna pojemność, wytrzymałość i długo-długowieczność to ich najważniejsze cechy.
Wszystko wskazuje na to, że ogłoszone całkiem niedawno płyty 4K UHD Blu-Ray będą jeszcze bardziej niszowymi nośnikami, niż poprzedni standard, czyli dyski Blu-Ray. Wysokie ceny to jeden z czynników, który zdecydował o niskiej popularności "niebieskich płyt" i spowodował, że format DVD jest nadal najlepiej sprzedającym się nośnikiem. Ale drugim, nie mniej istotnym powodem jest problematyczna obsługa dysków w erze dystrybucji online, ponieważ w większości sytuacji od rozpoczęcia odtwarzania piosenki czy filmu dzieli nas zaledwie jedno kliknięcie.
Są jednak miejsca, gdzie wciąż będzie polegało się na sprawdzonych rozwiązaniach jak fizyczne nośniki, a będą nimi galerie, muzea i innego tego typu instytucje. Gromadzenie i przechowywanie ogromnych ilości informacji musi być nie tyle bezproblemowe, co niezawodne, a nowy format "5D" zapowiada się w tej kwestii wręcz niewiarygodnie. Pierwsze wzmianki o takim rozwiązaniu pojawiły się w 2013 roku, gdy na dysku udało zapisać się plik o wielkości 300kb i dopiero teraz udało się doprowadzić projekt do etapu, w którym rzeczywiście może być mowa o rozpoczęciu wdrażania go gdziekolwiek poza laboratoriami. Co prawda "nagrywarka 5D" wciąż jest urządzeniem niezwykle skomplikowanym, ale naukowcy z Uniwersytetu Southampton stojący za tą technologią twierdzą, że to są już gotowi na spory krok naprzód w rozpropagowaniu standardu, a nawet jego komercjalizacji.
Na czym polega wyjątkowość nowego formatu? W odróżnieniu od płyt CD czy DVD, dane nie są zapisywane ani odczytywane bezpośrednio z powierzchni dysku, lecz jego wnętrza. W grę wchodzą nanostruktury i sposoby odbijania światła. Dane na płycie CD zapisywane są w "dwóch wymiarach", gdzie odbicie laseru przez kompakt jest interpretowane jako wartość "1", a jego brak jako "0". W przypadu szklanych dysków "5D" załamywane światło zawierać będzie informacje o: rozmiarze, orientacji oraz pozycji w trzech osiach X, Y, Z. Stąd nawiązanie do 5 wymiarów i niesamowita pojemność dysków, która wynosi aż 360 TB - dokładnie 7200 razy więcej od typowego, dwuwarstwowego dysku Blu-Ray (50 GB).
Czy już teraz istnieją dyski z zapisanymi na nich danymi? Owszem, są nimi Biblia Króla Jakuba, Opticks Isaaca Newtona oraz Powszechna deklaracja praw człowieka Narodów Zjednoczonych, a zrobiono to używając ultraszybkiego lasera, zdolnego do wygenerowania niezwykle krótkiej, lecz intensywnej wiązki światła. Za dyskami "5D" przemawia także duża wytrzymałość mechaniczna - to w końcu szkło, które bez żadnego uszczerbku może być wystawione na działanie temperatury do 190 stopni Celsjusza. Jak oceniana jest długość życia takiego nośnika? Blisko 14 miliardów lat - "dokładne" wyceny mówią o 13,8 mld. Dla porównania, wiek Ziemi to "zaledwie" 1/3 tej wartości. Imponujące.
Grafika główna: techmij.com, grafika w tekście: The Verge.
Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu
