To nie jest Science Fiction. Nanotechnologie już są

Nanotechnologia jeszcze kilkanaście lat temu wydawała się tematem zarezerwowanym dla laboratoriów badawczych, futurystycznych prognoz i filmów science fiction. Do tego kojarzą się głównie z wynalazkami typu nanoboty, które byłby w stanie wejść z ciało człowieka. Dziś jednak staje się elementem naszej codzienności, często w sposób niemal niezauważalny. Wystarczy przyjrzeć się soczewkom kontaktowym, okularom, ekranom smartfonów, a nawet ceramicznym powłokom na samochodach, aby dostrzec, że nanostruktury i nanocząsteczki wrosły w przedmioty, których używamy każdego dnia. Co więcej, ten postęp nie jest jedynie ciekawostką – ma realny wpływ na komfort życia, bezpieczeństwo oraz oszczędność czasu i pieniędzy.

Nanotechnologie w życiu codziennym

Jednym z najbardziej spektakularnych przykładów zastosowania nanotechnologii są powłoki hydrofobowe, które sprawiają, że powierzchnie stają się odporne na wodę i zabrudzenia. Efekt lotosu, czyli zjawisko samoczyszczenia się liścia lotosu zostało dokładnie odwzorowane w laboratoriach i zaadaptowane do produktów codziennego użytku.

Dzięki temu możemy kupić koszule czy kurtki, które nie wchłaniają wody i plam, szyby samochodowe, które podczas deszczu nie wymagają używania wycieraczek, a także patelnie czy zlewozmywaki, które są łatwiejsze w utrzymaniu czystości. Nanopowłoki stosuje się też w butach sportowych, co wydłuża ich żywotność i pozwala zachować estetyczny wygląd mimo intensywnego użytkowania.

Czytaj dalej poniżej

Garmin potrzebuje tej technologii. Z takim paskiem zapomnisz o ładowarce Kamil Pieczonka

Nie tylko fotowoltaika. To też będziemy montować na dachach Patryk Łobaza

Jednak jednym z najważniejszych obszarów, gdzie nanotechnologia zmieniła codzienne doświadczenia milionów ludzi, jest optyka. Soczewki okularowe i kontaktowe przeszły w ostatnich latach ogromną metamorfozę. Dzięki nanocząsteczkom powłoki antyrefleksyjne są dziś skuteczniejsze niż kiedykolwiek. Redukują odbicia światła, poprawiają kontrast widzenia i sprawiają, że oczy mniej się męczą.

Nanotechnologia pozwala również na produkcję soczewek fotochromowych, które automatycznie dostosowują się do warunków oświetleniowych. To efekt zastosowania mikroskopijnych cząsteczek reagujących na promieniowanie UV. W codziennym życiu oznacza to, że jedna para okularów może pełnić rolę zarówno korekcyjną, jak i przeciwsłoneczną. Dodatkowo, nowoczesne soczewki powlekane są warstwami hydro- i oleofobowymi, które chronią przed zabrudzeniami i ułatwiają czyszczenie.

Soczewki kontaktowe również korzystają z dobrodziejstw nanotechnologii. Nowoczesne materiały oparte na nanostrukturach lepiej przepuszczają tlen, co zwiększa komfort noszenia i zmniejsza ryzyko podrażnień. Pojawiają się także eksperymentalne rozwiązania, w których nanocząstki działają jako nośniki leków – soczewka nie tylko koryguje wzrok, ale jednocześnie dostarcza substancje lecznicze do oka.

Niewidzialne tarcze ochronne naszych smartfonów i tabletów

Smartfony, tablety i laptopy to kolejne urządzenia, które nie mogłyby funkcjonować bez nanotechnologii. Szklane ekrany, odporne na zarysowania, zawdzięczają swoje właściwości powłokom na poziomie nanocząsteczek. Wysokiej jakości szkło hartowane czy Gorilla Glass to w dużej mierze wynik wykorzystania nanostruktur, które wzmacniają materiał bez zwiększania jego grubości.

Podobne rozwiązania stosuje się w przemyśle motoryzacyjnym. Ceramiczne nanopowłoki nakładane na karoserie sprawiają, że samochód dłużej zachowuje połysk, jest odporny na mikrozarysowania i łatwiej się go myje. Właściciele pojazdów korzystający z takich technologii oszczędzają czas i pieniądze, a ich auta dłużej wyglądają jak nowe.

Choć brzmi to jak fragment reklamy futurystycznych gadżetów, nanotechnologia wkroczyła także do naszych kuchni i łazienek. Na rynku dostępne są środki czystości, które nie tylko usuwają brud, ale również pozostawiają na powierzchni warstwę ochronną. Dzięki temu umyte płytki w łazience dłużej pozostają lśniące, a kabiny prysznicowe są mniej podatne na osadzanie się kamienia.

Oczywiście nanotechnologia w codziennym życiu nie jest wolna od kontrowersji. Pojawiają się pytania o bezpieczeństwo stosowania nanocząsteczek, szczególnie w produktach mających kontakt z ciałem lub żywnością. Wciąż prowadzone są badania nad tym, jak nanopowłoki wpływają na zdrowie człowieka i środowisko naturalne, kiedy przedostają się do wody czy gleby.