Japonia ujarzmiła naturę. W prosty sposób sterują błyskawicami

Do tej pory znaliśmy kontrolę pogody z literatury i kinematografii z gatunku Science Fiction. Niestety, zawsze kończyło się to tragicznie, a skutki prób kontrolowania pogody były niszczycielskie dla naszej planety. Jednak nie powstrzymuje to azjatyckiej firmy przed eksperymentowaniem. Choć nie mamy tu do czynienia jeszcze z bezpośrednim kontrolowaniem pogody, lecz raczej z radzeniem sobie z jej kapryśnymi skutkami, tak granica zaczyna być bardzo cienka.

W przełomowym eksperymencie japońska firma NTT Corporation dokonała rzeczy dotąd niemożliwej – za pomocą specjalnie zaprojektowanego drona wywołała i skierowała piorun w trakcie naturalnej burzy. To pierwsze na świecie udane wykorzystanie drona do kontrolowanego przyciągnięcia i bezpiecznego przechwycenia wyładowania atmosferycznego. Naukowcy mają nadzieję, że ich technologia pozwoli nie tylko chronić miasta i infrastrukturę przed skutkami burz, ale też w przyszłości wykorzystać energię piorunów jako czyste źródło energii.

Dron – nowoczesny piorunochron

Eksperyment przeprowadzono zimą 2025 roku w górzystych rejonach prefektury Shimane w Japonii. Kluczowym elementem projektu był specjalnie zaprojektowany dron wielowirnikowy, obudowaną metalową klatką Faradaya, która chroni urządzenie przed uszkodzeniem nawet przy bezpośrednim trafieniu pioruna. Dron miał także 300-metrowy przewód uziemiający i zestaw anten pełniących funkcję nowoczesnych piorunochronów.

Gdy nad rejonem eksperymentu pojawiła się burza, naukowcy obserwowali wzrost pola elektrycznego przy gruncie. Wówczas uruchomiono drona i uniesiono go na wysokość 300 metrów. Po aktywacji przełącznika uziemiającego nastąpił nagły wzrost napięcia – ponad 2000 woltów – co wywołało kontrolowane wyładowanie atmosferyczne. Piorun trafił dokładnie w drona, co potwierdziły błyski i dźwięki dobiegające z urządzenia. Mimo częściowego nadtopienia klatki ochronnej, dron pozostał w powietrzu i funkcjonował stabilnie.

Czytaj dalej poniżej

Tak będzie wyglądała stacja księżycowa. Mamy pierwsze zdjęcia Patryk Łobaza

Niecodzienna niespodzianka od... NASA! Darmowy prezent słynnej agencji kosmicznej Bartosz Gabiś

Technologia przyszłości dla miast i infrastruktury

Tradycyjne piorunochrony, mimo swojej skuteczności, mają ograniczony zasięg i nie zawsze mogą być zastosowane – np. na stadionach, farmach wiatrowych czy rozległych terenach przemysłowych. Dzięki nowatorskiej technologii dronów wyładowaniowych, naukowcy chcą rozwiązać ten problem. Drony miałyby być rozmieszczane w odpowiednich lokalizacjach w czasie burz, przewidując i kontrolując miejsca uderzeń piorunów – tak, aby nie trafiały w zabudowania, ludzi czy infrastrukturę krytyczną.

Technologia została przetestowana również w warunkach laboratoryjnych. Dron wyposażony w ochronną klatkę przetrwał sztuczne uderzenia o natężeniu nawet 150 kA – to pięć razy więcej niż przeciętne naturalne wyładowanie atmosferyczne. Projekt NTT zakłada, że tę samą konstrukcję będzie można stosować także na komercyjnych dronach.

Czy da się "zamknąć piorun w butelce"?

Oprócz zastosowań ochronnych, NTT ma ambitniejszy cel – próbę przechwytywania i magazynowania energii z piorunów. Według szacunków, pojedyncze wyładowanie to ok. miliard dżuli energii, czyli ponad 270 kWh – tyle wystarczy, by kilkukrotnie naładować elektryczny samochód. Rocznie na Ziemi występuje ponad 1,4 miliarda uderzeń piorunów, co stanowi aż 1,5% globalnego zużycia energii elektrycznej.

Problemem jest jednak ekstremalna intensywność i krótki czas trwania wyładowania – żadna klasyczna bateria nie byłaby w stanie "wchłonąć" tak ogromnej dawki energii w ułamku sekundy. Rozważane są specjalne ultrakondensatory, jednak ich waga i rozmiar są obecnie przeszkodą w zastosowaniach mobilnych. Bezpieczne przekazanie takiej energii do sieci elektrycznej również stanowi wyzwanie – gwałtowny impuls mógłby dosłownie wysadzić transformatory.

Przyszłość pełna błysków?

Choć przechowywanie energii z piorunów to wciąż wizja przyszłości, sam pomysł z latającymi piorunochronami może zrewolucjonizować ochronę miast i infrastruktury. Drony sterujące wyładowaniami atmosferycznymi mogą w niedalekiej przyszłości stać się standardem w zabezpieczaniu obiektów trudno dostępnych dla klasycznych rozwiązań. NTT zapowiada dalsze prace nad dokładniejszym przewidywaniem burz oraz lepszym zrozumieniem natury piorunów – wszystko po to, by stworzyć społeczeństwo wolne od ich niszczycielskich skutków.