Na rynku dostępnych jest wiele dystrybucji Linuksa. Jedne starają się zaistnieć w świadomości konsumentów stawiając na indywidualny charakter i rozwiązania, inne czerpią inspirację z Windowsa oraz macOS-a by zapewnić znajome środowisko do pracy i rozrywki. Zorin OS 16 należy do drugiej kategorii i jest prawdopodobnie najlepszym wyborem dla wszystkich tych, którzy nie chcą uczyć się korzystania z PC od podstaw.
Zorin OS to dystrybucja skierowana do osób chcących spróbować Linuksa lub uczynić z niego swój główny system operacyjny bez konieczności zmiany swoich nawyków i przyzwyczajeń wyrobionych na przestrzeni lat korzystania z Windowsa bądź macOS-a. Pomaga w tym szereg rozwiązań ułatwiających dostosowanie wyglądu oraz sposobu funkcjonowania poszczególnych elementów interfejsu do indywidualnych potrzeb użytkownika, a także kilka interesujących narzędzi ograniczających potrzebę sięgania po terminal i zgłębiania coraz to kolejnych komend.
Bazę dla dystrybucji stanowi system rozwijany przez firmę Canonical, czyli Ubuntu w wersji 20.04 LTS. Dostępnych jest kilka wersji różniących się dostępnością narzędzi oraz środowiskiem graficznym. Zorin OS korzysta z jądra Linux w wersji 5.11 i według deklaracji twórców ma otrzymywać łatki bezpieczeństwa do 2025 roku.
Zorin OS 16 przynosi wachlarz odświeżonych wizualnie styli interfejsu imitujących wygląd Windowsa 10, 11 oraz macOS-a Monterey, jednocześnie zachowując układ znany ze środowiska GNOME. Już wcześniejsza odsłona Zorin OS prezentowała się pozytywnie pod względem artystycznym, jednakże wykazywała istotne niedoskonałości w zakresie kontrastu pomiędzy poszczególnymi elementami interfejsu oraz liczne niedopatrzenia w subtelnych szczegółach. Wraz z nowym wydaniem nastąpiła widoczna poprawa, a każdy zakamarek systemu wygląda bardziej schludnie, przejrzyście i nowocześnie.
Dostępne style różnią się w kwestii rozmieszczenia poszczególnych ikon i elementów interfejsu oraz obierają odmienne podejście do aspektów funkcjonalnych i użytkowych. W ten sposób układ imitujący środowisko znane z systemu Windows korzysta z menu oferowanego wraz z KDE, a interfejs inspirowany macOS-em skłania się bardziej ku rozwiązaniom z GNOME. Nie są to zatem proste skórki zmieniające wygląd i feeling systemu, a daleko sięgające modyfikacje.
Wybór właściwego układu odbywa się za pomocą aplikacji Zorin Appearance dostępnej wraz z paletą domyślnie zainstalowanego oprogramowania. W tym miejscu można również ustawić preferowany akcent kolorystyczny, zmienić domyślny motyw, wybrać ikony wyświetlane na pulpicie i włączyć/wyłączyć animacje w obrębie systemu.
Dystrybucja jest dostępna w trzech wersjach - Pro, Core oraz Lite.
Wersja Pro jest dostępna za opłatą w wysokości 39$. Wyróżnia się obecnością oprogramowania przeznaczonego dla szeroko rozumianej branży kreatywnej oraz dostępem do kompletnej bazy oficjalnych styli interfejsu, uwzględniając wygląd Windowsa 11 oraz macOS-a Monterey.
Wersja Core dostępna jest bezpłatnie. Cechuje się łatwością obsługi, przystępnością dla początkujących użytkowników (dzięki starannie zaprojektowanemu ekranowi powitalnemu i podpowiedziom, a także obecnością licznych rozwiązań podnoszących komfort korzystania z systemu jak Wsparcie dla aplikacji Windows), jednakże w przeciwieństwie do wersji Pro obsługuje wyłącznie podstawowe style interfejsu, a pobranie oprogramowania służącego do grafiki 2D/3D i edycji zdjęć leży w woli użytkownika.
Wersja Lite została opracowana z myślą o starszych, mało wydajnych komputerach i charakteryzuje się głęboko sięgającymi zmianami zorientowanymi przede wszystkim wokół środowiska graficznego. Wersje Pro oraz Core wykorzystują zmodyfikowaną do wizji twórców wersję środowiska GNOME, podczas gdy odsłona Lite stawia na znacznie mniej zasobożerne XFCE. Taki krok ma pozytywny wpływ na ogólną wydajność systemu, lecz skutkuje brakiem wsparcia dla aplikacji Zorin Appearance oraz kilku innych rozwiązań.
Istotną nowością wprowadzoną wraz z nową odsłoną systemu jest zapewnienie natywnego wsparcia dla dodatkowych repozytoriów z oprogramowaniem, co zaowocowało obecnością popularnych programów jak Zoom i Spotify.
W mojej ocenie jest to krok w dobrą stronę i ukłon w kierunku niezbyt wymagających użytkowników domowych, ponieważ tajemnicą poliszynela jest fakt, iż ludzie z natury lubią korzystać ze znajomych rozwiązań i szukanie otwartoźródłowych odpowiedników wykorzystywanych programów może być im nie w smak.
Zorin OS 16 domyślnie wspiera pliki instalacyjne o następujących rozszerzeniach:
Baza oprogramowania stanowi niepodważalną, niepodlegającą dyskusji siłę systemu z Redmond. Nic więc dziwnego, że szerokie grono osób chciałoby z niej skorzystać również na innych systemach. Owocem tego pragnienia są liczne rozwiązania umożliwiające emulację gier i aplikacji.
W pierwszym przypadku ogromna zasługa przypada firmie Valve, znanej przede wszystkim z powodu gier (Counter-Strike, Half-Life, DOTA 2) oraz opracowania i rozwijania platformy Steam. Amerykańska firma od kilku lat zachęca deweloperów do implementacji i korzystania z uniwersalnych rozwiązań oraz narzędzi z API Vulkan na czele, zamiast z bardziej zamkniętej technologii DirectX. Oprócz tego stale rozwijana jest obiecująca technologia o nazwie Proton, mająca na celu umożliwienie prawidłowego działania gier napisanych z myślą o platformie Microsoftu na innych systemach operacyjnych. Na wzmiankę zasługują również propozycje twórców trzecich, w tym platforma Lutris, choć jej działanie nierzadko mija się z oczekiwaniami.
W zakresie oprogramowania wyróżniają się dwie pozycje - WINE oraz PlayOnLinux. Wspomniany duet umożliwia instalację oraz korzystanie z programów napisanych z myślą o Windowsie, choć baza oprogramowania działającego w sposób stabilny, z zachowaniem pełnej funkcjonalności jest bardzo krótka i nie uwzględnia wielu popularnych programów, w tym iTunes (już na etapie instalacji wyświetlany jest komunikat informujący o problemach w działaniu kluczowych funkcji programu od Apple, w tym z synchronizacją plików czy wykrywaniu iUrządzeń).
Mimo tego cieszy fakt, iż twórcy dystrybucji zatroszczyli się o to, by mniej obeznani użytkownicy nie musieli samodzielnie szukać sposobów na korzystanie z programów z Windowsa. Dlatego też podczas próby otworzenia pliku EXE system zaoferuje instalację „Wsparcie dla Aplikacji Windows”, czyli duetu wspomnianych programów skrytych pod znacznie bardziej zrozumiałą nazwą.
Całość przebiega w sposób automatyczny, a okienko WINE pojawia się tylko na krótką chwilę i nie wymaga żadnej dodatkowej interakcji ze strony użytkownika. Później pliki uruchamiają się dokładnie tak, jak na Windowsie, bez zbędnej interakcji z dodatkowymi programami.
Osobiście do testowania kolejnych dystrybucji Linuksa korzystam z archaicznego wręcz laptopa ASUS wyposażonego w dwurdzeniowy procesor AMD, 4GB pamięci RAM oraz powolny dysk HDD. Mimo tego Zorin OS 16 w wersji Core działa całkiem żwawo (oczywiście jak na tak ograniczoną specyfikację sprzętową) i nie sprawia problemów ze stabilnością pracy, choć zdarza mu się złapać chwilową zadyszkę lub moment zamyślenia (zwłaszcza podczas korzystania z natywnego sklepu z oprogramowaniem). Wersja Lite, przez wzgląd na swoją naturę, działa sprawniej, jednak wciąż jest to odsłona oznaczona numerkiem 15.3, nie 16. Ta ma pojawić się w bliżej nieokreślonej przyszłości.
Wiele dystrybucji opartych na Ubuntu korzysta ze wspólnych repozytoriów oprogramowania, jednak różnią się w zakresie ich funkcjonowania. Dlatego też aplikacja działająca wzorowo na dystrybucji X może sprawiać problemy na dystrybucji Y. Dla przykładu elementaryOS 5.1 Hera miewa problemy z prawidłową obsługą interfejsów ALSA i PulseAudio podczas nagrywania dźwięku w Audacity, podczas gdy dla Pop!_OS 21.04 oraz Zorin OS 16 nie stanowi to najmniejszego wyzwania.
Zorin OS 16 został skonfigurowany w sposób zapewniający prawidłowe wsparcie i funkcjonowanie licznych rozwiązań oraz narzędzi bez konieczności sięgania po porady dostępne w sieci wskazujące, jak można zainstalować pliki i biblioteki wymagane do prawidłowego działania wybranych programów. Zwłaszcza że czasami może to wymagać większych nakładów pracy niż zwykłe skopiowanie gotowego zestawu komend i wklejenie ich do terminala. Tym bardziej, że korzystanie z gotowych zbiorów poleceń bez ich znajomości może mieć niekorzystny wpływ na działanie i niezawodność systemu.
Komputery osobiste to dość szeroka kategoria urządzeń uwzględniająca również urządzenia mobilne jak smartfony i tablety. Jeszcze dwie dekady temu miały one mocno ograniczone możliwości i mało kto pokusiłby się o określenie ich mianem „Komputer w Twojej kieszeni” czy „Twój następny komputer”. Dziś sytuacja prezentuje się diametralnie inaczej czego świetnym przykładem jest układ Apple M1 stosowany w licznych kategoriach urządzeń wchodzących w skład portfolio producenta z Cupertino. Ta historyczna zmiana jasno wskazała, iż moc obliczeniowa nie stanowi już większego ograniczenia. Teraz ta niewdzięczna rola przypada mocno ograniczonym systemom operacyjnym oraz dostępnemu na nie oprogramowaniu.
Aplikacja Zorin Connect pozwala na eliminację części niedogodności Robocika poprzez wykorzystywanie bezprzewodowej synchronizacji danych między PC z Zorin OS i smartfonem z Androidem. Z założenia takie działania mają zapewnić wygodną i komfortową pracę przy wykorzystaniu kilku urządzeń, ponieważ dzięki temu można przykładowo:
Nowe style inspirowane najnowszymi iteracjami systemów Windows oraz macOS zostały zarezerwowane wyłącznie dla posiadaczy wersji Pro.
Osoby korzystające z wersji Core mogą skorzystać z motywów przypominających Windowsa 7 lub środowisko GNOME.
Jednak jedną z zalet Linuksa jest jego otwartość i podatność na modyfikacje, więc nic nie stoi na przeszkodzie by dostosować każdy aspekt systemu do własnych preferencji. Oczywiście wymaga to nieco wysiłku, jednak finalny efekt potrafi pozytywnie zaskoczyć.
Zorin OS 16 domyślnie oferuje długą listę aplikacji kierowanych do różnych grup odbiorców. Z jednej strony jest to decyzja korzystna dla mniej świadomych użytkowników oczekujących w pełni funkcjonalnego systemu wraz z zestawem przydatnych programów tuż po świeżej instalacji. Z drugiej strony zaśmieca system i wnosi niepotrzebny bałagan.
Zorin OS 16 jest oparty na dystrybucji Ubuntu 20.04 LTS wydanej 23 kwietnia 2020 roku. Tymczasem zespół odpowiedzialny za jego rozwój potrzebował ponad rok na wydanie nowej wersji, która trafiła do oficjalnej dystrybucji dopiero 17 sierpnia 2021 roku. Zdecydowanie jest to powolne tempo aktualizacji, nie równające się z szybkością aktualizacji systemu Pop!_OS i różnych innych dystrybucji.
System charakteryzuje się przystępnymi wymaganiami sprzętowymi i optymalizacją pod starsze konfiguracje sprzętowe. Dla poszczególnych wersji twórcy zalecają następujące parametry:
Do utworzenia nośnika rozruchowego wymagany jest komputer z dostępem do internetu, pendrive (jeżeli nie jest pusty to warto skopiować pliki na inne urządzenie, ponieważ cała jego zawartość zostanie wymazana) oraz program balenaEtcher.
Na wstępie pragnę zaznaczyć, iż podczas korzystania z nośników rozruchowych oraz instalacji dystrybucji GNU/Linux zaleca się zachowanie ostrożności, ponieważ podejmowanie decyzji bez świadomości ich efektów może doprowadzić do utraty dotychczasowych danych.
Przed przystąpieniem do instalacji systemu operacyjnego warto uruchomić BIOS (wciskamy przycisk włączający komputer i od razu zaczynamy wciskać właściwy klawisz dopóki nie wyświetli się panel BIOS-u; najczęściej jest to klawisz F2, F10 lub Escape, lecz najlepiej jest sprawdzić na stronie producenta laptopa lub płyty głównej) i upewnić się, że pozycji przy Secure Boot widnieje napis „Disabled”. Jeżeli jest „Enabled” wystarczy kliknąć Enter i wybrać drugą opcję. Ostatnim krokiem jest zapisanie zmian i ponowne uruchomienie systemu.
Proces właściwej instalacji systemu rozpoczyna się od wybrania wcześniej przygotowanego nośnika rozruchowego spośród opcji dostępnych w Boot Menu. W tym celu podczas włączania się urządzenia wciskamy na klawiaturze właściwy klawisz (zazwyczaj jest to F2, F8, F12, Escape lub Delete) i wybieramy pendrive’a z systemem Zorin OS. Powinien wyświetlić się ekran instalatora prezentujący następujące opcje:
1. Try or Install Zorin OS
2. Try or Install Zorin OS (safe graphics)
3. Try or Install Zorin OS (modern NVIDIA drivers)
4. Power Off
W przypadku urządzeń z układem graficznym firmy AMD należy wybrać pierwszą pozycję. W przypadku układów NVIDIA GeForce zaleca się skorzystanie z trzeciej opcji.
Jednym z problemów dystrybucji „przyjaznych” osobom rozpoczynającym swoją przygodę z Linuksem jest to, że zazwyczaj nie są ani łatwe w obsłudze, ani przyjazne użytkownikowi. Za przykład może posłużyć popularne środowisko GNOME, które tuż po pierwszym uruchomieniu systemu przedstawia kilka podstawowych elementów systemu, nie wyjaśniając gdzie można je znaleźć, jak je wywołać, ani do czego właściwie mają służyć.
Przykładowo Fedora 34 zachęca użytkownika do kliknięcia przycisku Activities nie wskazując, gdzie się on znajduje. Następnie twórcy sugerują zmianę kolejności ikon w siatce aplikacji nie wyjaśniając czym ona jest, ani w jaki sposób można ją wywołać. W dalszej części prezentowane są gesty systemowe, lecz są pozbawione kontekstu, więc nie jest jasne, w jakich dokładnie sytuacjach sytuacjach są przydatne.
Takie zaniedbanie może zrazić część osób, które już na wstępie napotkają trudności z obsługą systemu, instalacją oprogramowania czy korzystaniem z urządzeń peryferyjnych.
W przypadku dystrybucji ZorinOS sytuacja prezentuje się zgoła odmiennie, gdyż poszczególne aspekty zostały gruntownie przeprojektowane właśnie z myślą o konsumentach mniej obeznanych z komputerami, co jest widoczne na różnych etapach korzystania z oprogramowania, począwszy od procesu instalacji.
Całość sprowadza się do przebrnięcia przez kilka kroków przygotowanych w sposób prosty i łatwy do zrozumienia.
Po ukończeniu procesu instalacji oraz ponownym uruchomieniu systemu wyświetlany jest ekran powitalny prezentujący kilka przydatnych rozwiązań i upraszczający konfigurację urządzenia. Już tutaj widać dbałość o detale oraz chęć ułatwienia przesiadki z innego systemu bez konieczności szukania wskazówek i podpowiedzi wśród bezkresnych zasobów internetu.
Twórcy zachęcają użytkownika do skorzystania z menu start, jednocześnie prezentując minimalistyczną grafikę wskazującą jego lokalizację. Następnie pojawia się zachęta do wybrania właściwego dla siebie stylu interfejsu i wyraźnie zaakcentowany, łatwy do zauważenia przycisk służący do otworzenia właściwego programu (Zorin Appearance). Przywiązanie uwagi do takich kwestii zasługuje na ogromną pochwałę, ponieważ GNU/Linux to nie tylko system dla fanatyków tekstowych interfejsu użytkownika, którzy przed snem zamiast paciorka recytują kolejne komendy terminala. To również oprogramowanie dla zwykłych konsumentów domowych chcących skorzystać z przeglądarki internetowej, pakietu biurowego, Zooma czy wydrukować PDF-a.
Zorin OS 16 to przystępny w obsłudze system operacyjny opracowany z myślą o początkujących użytkownikach oraz osobach przyzwyczajonych do Windowsa oraz macOS-a. System wyróżnia się łatwością dostosowania interfejsu do indywidualnych potrzeb i oczekiwań użytkownika, licznymi rozwiązaniami ułatwiającymi korzystanie z rozmaitych narzędzi i programów napisanych z myślą o innych systemach operacyjnych i możliwością włączenia synchronizacji danych między komputerem a smartfonem z Androidem już na etapie pierwszej konfiguracji.
Dystrybucja jest dostępna w trzech wersjach: Lite - dla posiadaczy starszych, mało wydajnych urządzeń, Core - dla konsumenta domowego o niewygórowanych oczekiwaniach, a także Pro - dla osób oczekujących dostępu do najnowszych styli interfejsu oraz innych rozwiązań niedostępnych w pozostałych wersjach.
Z mojego doświadczenia system działa sprawnie i stabilnie nawet na maszynach liczących sobie dziesięć wiosen i nie ma większych trudności z prawidłowym wykrywaniem poszczególnych podzespołów komputera, czy korzystaniem z odpowiednich sterowników.
Zorin OS to prawdopodobnie najlepsza dystrybucja dla osób przesiadających się z systemów Apple i Microsoftu, ponieważ oferuje dopracowane UX (User Experience; całokształt wrażeń towarzyszących korzystaniu z produktu, w tym przypadku z systemu operacyjnego oraz dodatkowego oprogramowania) starannie oddające charakter rozwiązań obu firm.
Więcej tekstów z tej serii:
-Garuda Linux - Arch w wyjątkowych smakach łączących zaawansowane narzędzia i łatwość obsługi
Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu
