Astronomowie z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika dokonali niezwykłego odkrycia w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy – odnaleźli nową, gigantyczną planetę o masie aż 11 razy większej od Jowisza. Masywna egzoplaneta, znacznie przewyższająca największą planetę Układu Słonecznego, okrąża swoją gwiazdę w przeciągu 14 lat, a temperatura na jej powierzchni wynosi mniej niż -100°C.
Odkrycie egzoplanety opisano już w Astronomy & Astrophysics. Planety nie dostrzeżemy w prosty sposób z Ziemi, ale... możemy spojrzeć na jej gwiazdę. Ta znajduje się zaledwie 6 jednostek astronomicznych od planety, a można ją obserwować za pomocą teleskopu o średnicy już ok. 10 cm. Parametry fizyczne gwiazdy są zbliżone do Słońca, jednak jest ona o 20% masywniejsza i dwa razy większa. Jej wiek to około 5 miliardów lat.
Obserwacje dopplerowskie prowadzone od niemal dwóch dekad sugerowały, że w systemie HD 118203 może znajdować się więcej niż jedna planeta. Już w 2006 roku odkryto gazowego olbrzyma o masie dwóch Jowiszy, który okrąża gwiazdę w zaledwie 6 dni. Jednak dopiero po wielu latach badań udało się potwierdzić istnienie drugiej planety, znacznie bardziej oddalonej od swojej gwiazdy. W ramach współpracy z zespołami z Hiszpanii, astronomowie z Torunia przez 7 lat obserwowali HD 118203 za pomocą teleskopu Galileo na Wyspach Kanaryjskich. Dopiero w 2023 roku nowe obserwacje pozwoliły jednoznacznie ustalić parametry orbitalne nowo odkrytej planety.
Wyniki badań pokazały, że mamy do czynienia z hierarchicznym układem planetarnym, gdzie jedna planeta tworzy ciasną parę z gwiazdą, a druga krąży wokół tej pary na znacznie szerszej orbicie. Mimo swojej masywności i wydłużonych orbit, planety te nie destabilizują układu, a ich wzajemne oddziaływania grawitacyjne są stabilne w skali milionów lat. Badania dynamiki tego układu, przeprowadzone przez profesora Krzysztofa Goździewskiego, wykazały, że stabilność systemu wynika z efektów ogólnej teorii względności.
To niesamowite, że nasi naukowcy uczestniczą w tak istotnych odkryciach. Dzięki tym obserwacjom możemy dowiedzieć się więcej na temat tego, w jaki sposób tworzą się gazowe olbrzymy. Badacze mają nadzieję na odkrycie kolejnych planet w tym systemie, a w cały proces mają być zaangażowani także studenci i doktoranci. Wszystko to zwiększa szanse na to, że uda nam się znaleźć coś jeszcze — jak się okazuje, jest jeszcze wiele do odkrycia.
Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu
