Astronomowie z Europejskiego Obserwatorium Południowego zaprezentowali niezwykle szczegółową mapę Drogi Mlecznej w podczerwieni, która zawiera ponad 1,5 miliarda obiektów. To największy projekt obserwacyjny w historii ESO, realizowany przez zespół przez ponad 13 lat z użyciem teleskopu VISTA. Zgromadzone dane, o wielkości aż 500 terabajtów, ujawniają nowe tajemnice naszej galaktyki.
Zespół kierowany przez astrofizyka Dantego Minnitiego z Universidad Andrés Bello w Chile twierdzi, że najnowsze odkrycia znacząco zmieniły dotychczasowe spojrzenie na Drogę Mleczną. W skład tej monumentalnej mapy wchodzi 200 000 zdjęć wykonanych przez teleskop VISTA, który znajduje się w Obserwatorium Paranal w Chile. Teleskop jest zaprojektowany do mapowania rozległych obszarów nieba, a zainstalowana w nim kamera IR VIRCAM pozwala na penetrację pyłu i gazu, które w inny sposób zasłaniają obiekty w naszej galaktyce.
Zbiór danych obejmuje powierzchnię nieba odpowiadającą 8600 pełnym Księżycom i zawiera około dziesięciu razy więcej obiektów niż wcześniejsza mapa stworzona przez ten sam zespół w 2012 roku. Na mapie widoczne są nowo narodzone gwiazdy, często otoczone pyłowymi kokonami, oraz gromady kuliste – gęste skupiska najstarszych gwiazd Drogi Mlecznej. Obserwacje w podczerwieni umożliwiają dostrzeganie także bardzo zimnych obiektów — m.in. brązowych karłów oraz "samotnych" planet, które nie krążą wokół żadnej gwiazdy.
Obserwacje rozpoczęły się w 2010 roku i zakończyły w pierwszej połowie 2023, obejmując łącznie 420 nocy. Dzięki wielokrotnemu monitorowaniu każdego fragmentu nieba, zespół był w stanie nie tylko zlokalizować poszczególne obiekty, ale również śledzić ich ruchy i zmiany jasności. W projekcie uwzględniono gwiazdy, których jasność zmienia się okresowo. Ostatecznie zespół uzyskał trójwymiarowy obraz wewnętrznych regionów Drogi Mlecznej, wcześniej niedostępnych z powodu pyłu.
Naukowcy zbadali również gwiazdy hiperprędkościowe, które zostały wyrzucone z centralnej części Drogi Mlecznej w wyniku bliskiego spotkania z supermasywną czarną dziurą.
Po zakończeniu głównych obserwacji eksploracja zebranych danych będzie kontynuowana przez kolejne lata. Obserwatorium Paranal ESO przygotowuje się na kolejne obserwacje, a teleskop VISTA zostanie zaktualizowany o nowy instrument 4MOST, podczas gdy Bardzo Duży Teleskop ESO otrzyma instrument MOONS. Dzięki tym innowacjom naukowcy mają nadzieję na dalsze odkrycia w zakresie badania obiektów, które ujawniają nie tylko tajemnice, ale również historię naszej galaktyki.
Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu
