Każdy z nas widział kiedyś zdjęcie Słońca pokrytego ciemnymi, plamistymi obszarami. To właśnie plamy słoneczne. Ich pojawianie się związane jest z burzami magnetycznymi i emisją naładowanych cząstek, które mogą wpływać na naszą infrastrukturę na Ziemi. Ale co się dzieje, gdy spoglądamy poza Słońce i badamy inne gwiazdy?
Tego typu plamy nie są typowe jedynie dla naszego Słońca. Są one wynikiem działania pól magnetycznych generowanych przez "dynamo" – proces oparty na ruchu materiałów wewnątrz gwiazdy. Natomiast zaciemnione obszary, chłodniejsze od reszty powierzchni, stanowią znakomite narzędzie do obserwacji i analizowania aktywności magnetycznej oraz mechanizmów wewnątrz. O ile na Słońcu ich aktywność przebiega w przewidywalnym, 11-letnim cyklu, o tyle w przypadku XX Trianguli mamy do czynienia z czymś zupełnie innym.
XX Trianguli (znajdująca się 630 lat świetlnych od Ziemi) jest czerwonym olbrzymem. Już wcześniej zauważono jej wahania jasności, jednak niedawne badania przeprowadzone przez naukowców z Leibniz Institut for Astrophysics Potsdam oraz HUN-REN RCAES okazały się dość zaskakujące w kontekście ich wyników. Przeanalizowano ponad 2000 widm o wysokiej rozdzielczości zebranych na przestrzeni 16 lat przy pomocy zrobotyzowanego teleskopu AIP STELLA. Efekt? Gwiazda ma naprawdę liczne plamy o ogromnych rozmiarach, znacznie przewyższających całkowitą powierzchnię Słońca.
W przeciwieństwie do naszej gwiazdy, dynamo XX Trianguli jest chaotyczne i nie podlega okresowym cyklom magnetycznym. Plamy pojawiają się, znikają i migrują po powierzchni gwiazdy w sposób nieprzewidywalny. Co ciekawe, gigantyczne plamy są w stanie mocno przesunąć punkt, w którym zbiera się światło gwiazdy. Dla XX Trianguli przesunięcie wynosi nawet 10% jej promienia, co na niebie daje różnicę rzędu 24 mikrosekund kątowych – niewielką z naszego punktu widzenia, ale ogromną w skali kosmicznej. W przypadku odległych obiektów — ma to ogromne znaczenie.
Sprawdź również: Słońce może wkrótce stać się bardzo niebezpieczne. Oto dlaczego
Badania XX Trianguli dostarczają bezcennych danych nie tylko o tej konkretnej gwieździe, ale także o ewolucji i dynamice czerwonych olbrzymów. Mogą też pomóc naukowcom określić mechanizmy magnetyczne różnych typów gwiazd, co jest istotne w kontekście rozbłysków, wiatrów gwiazdowych oraz emisji radiacji.
Plamy mogą mieć ponadto znaczenie dla planet orbitujących wokół takich gwiazd. Ich aktywność może wpływać na warunki atmosferyczne i magnetosferyczne planet — to akurat istotna rzecz w zakresie poszukiwań życia poza Ziemią.
Wychodzi na to, że nasza gwiazda jest szczególnie spokojna. Porównując ją z XX Trianguli, powinniśmy docenić fakt, że nasza macierzysta gwiazda nie naraża nas na tak ekstremalne zmiany. Tymczasem badania czerwonych olbrzymów nam otwierają drzwi do zgłębienia tajemnic ewolucji gwiazd i ich wewnętrznej dynamiki. Takich obiektów z pewnością jest zdecydowanie więcej we Wszechświecie i jest mnóstwo do odkrycia.
Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu
