Zęby o naszej ewolucji mówią więcej, niż moglibyśmy przypuszczać. Nowe badanie opublikowane w Current Biology rzuca światło na różnice w kształcie i rozmiarze zębów między grupami etnicznymi, a także na ich potencjalne powiązania z naszymi pradawnymi przodkami, neandertalczykami. Odkrycia te mogą mieć znaczenie nie tylko dla naukowców, ale także dla stomatologii — jako dziedziny medycyny.
Naukowcy od dawna wiedzą, że zęby są kluczowym źródłem wiedzy o historii człowieka. I w sumie nie tylko człowieka, bo na tej podstawie badamy również od dawna wymarłe gatunki i ich skamieliny. Dobrze zachowane starożytne zęby pozwalają archeologom odtworzyć przełomowe dla naszego gatunku momenty: m.in. przejście na gotowane / pieczone jedzenie czy zmniejszanie się wielkości uzębienia. Pomimo tego wszystkiego współczesne różnice w ich kształcie i rozmiarze wciąż kryją wiele tajemnic. Wyzwania związane z ich dokładnym pomiarem długo ograniczały badania nad genetycznym podłożem ich zmienności.
Sprawdź również: Skutki przebywania w kosmosie są opłakane. Odbiera siły i młodość
W badaniu przeprowadzonym przez naukowców analizowano dane od 882 ochotników z Kolumbii o mieszanym pochodzeniu europejskim, rdzennych Amerykanów i Afrykanów. Dzięki zastosowaniu skanów 3D i analizie genetycznej zidentyfikowano 18 regionów genomu wpływających na kształt i rozmiar zębów. Spośród nich aż 17 nigdy wcześniej nie było powiązanych bezpośrednio z wymiarami zębów.
Kluczowym natomiast jest korelacja genetyczna wskazująca na dziedzictwo neandertalskie. U osób pochodzenia europejskiego znaleziono wariant genu, który wpływa na rozwój cieńszych siekaczy. Wariant ów jest unikalny dla tej grupy i sugeruje, że krzyżowanie się człowieka współczesnego z neandertalczykami miało długofalowy wpływ na naszą anatomię. Z kolei gen EDAR, znany wcześniej jedynie z wpływu na kształt siekaczy u mieszkańców Azji Wschodniej, okazał się determinować szerokość wszystkich zębów.
To dopiero początek. Określenie genetycznych podstaw zmienności wymiarów zębów może pomóc w diagnozie problemów stomatologicznych oraz w opracowaniu terapii genowych w przyszłości. Wyobraźmy sobie sytuację, w której osoby z zaburzeniami rozwoju zębów mogą przejść test genetyczny, a następnie otrzymać spersonalizowane leczenie — takie, które przyniesie im najlepsze efekty.
Różnice w kształcie zębów mogły być jedynie efektem ubocznym doboru naturalnego, który preferował inne cechy. Geny odpowiedzialne za rozwój zębów mogły pierwotnie wpływać na zupełnie inne procesy biologiczne, a ich obecne znaczenie to wynik ewolucyjnego przypadku.
Naukowcy zamierzają kontynuować badania, aby jeszcze lepiej przeanalizować, jak geny wpływają na zdrowie jamy ustnej. Być może w przyszłości rozwój genetyki otworzy drzwi do spersonalizowanej stomatologii, która nie tylko leczy, ale także zapobiega problemom. Wyobraźcie sobie tylko sytuację, w której jeszcze przed wyrżnięciem się zębów stałych, u dziecka wdraża się zawczasu terapię, która zapobiegnie wadom zgryzu i problemom w przyszłości. Naukowcy co rusz nas zaskakują, a w przypadku stomatologii — dziedziny medycyny, która mocno "zahacza" i o estetykę i o ogólne zdrowie ludzkiego ustroju, owe odkrycia są niezwykle istotne i pożyteczne.
Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu
