Nauka

Ta gwiazda jest dla naukowców ogromną tajemnicą. Dlaczego obraca się tak szybko?

Jakub Szczęsny
Ta gwiazda jest dla naukowców ogromną tajemnicą. Dlaczego obraca się tak szybko?
9

Betelgeza to gwiazda będąca czerwonym nadolbrzymem. Jako dziesiąta najjaśniejsza na naszym niebie jest także źródłem naprawdę trudnych zagadek dla naukowców. Zlokalizowana w konstelacji Oriona przyciąga uwagę nie tylko rozmiarem (jest ponad 2000 razy większa od naszego Słońca). Co jeszcze tak zdumiewa badaczy? Przede wszystkim jej prędkość obrotowa: tej nie tłumaczy absolutnie nic, co jest im znane.

Naukowcy od dawna zastanawiali się, jak tak duża gwiazda może obracać się tak szybko. Jej prędkość obrotowa wynosi około 5 kilometrów na sekundę, co wzbudza niemałe zdumienie, gdyż o dwa rzędy wielkości przewyższa dotychczasowe teorie dotyczące rotacji gwiazd. Gwiazdy zwykle obracają się tak szybko, gdy się kurczą. Tutaj to z całą pewnością się nie dzieje — tym samym naukowcy nie są w stanie konkretnie określić, co odpowiada za tak wysoką prędkość jej obrotu.

Nowe badania, prowadzone przez zespół naukowców z Max Planck Institute for Astrophysics, sugerują, że istnieje inna wyjaśnienie tak wysokiej prędkości obrotowej Betelgezy. Obserwacje przeprowadzone za pomocą chilijskiego interferometru radiowego Atacama Large Millimeter/submillimeter Array pozwalają na śledzenie ruchu komórek konwekcyjnych, które odbywają się na powierzchni Betelgezy. Tym samym, możliwe było nieco inne, świeższe spojrzenie na to, co rzeczywiście dzieje się na tej gwieździe.

Przy tej okazji warto powiedzieć sobie kilka rzeczy. Betelgeza stanowi dla nas unikalny obiekt obserwacyjny, który pozwala nam zgłębiać jej tajemnice astrofizyki w szczególny, niedostępny dla innych gwiazd. Jej (relatywna) bliskość i wielkość umożliwiają badanie nawet najdrobniejszych detali związanych z jej strukturą i dynamiką.

Konwekcja to w astrofizycznym rozumieniu proces przenoszenia ciepła z wnętrza gwiazdy na jej powierzchnię — i według naukowców wydaje się to być kluczem do zrozumienia, dlaczego ta gwiazda obraca się tak szybko. Dzięki zastosowaniu innowacyjnych technik przetwarzania danych udało się dokładniej zbadać ruch na powierzchni tej gwiazdy. Wyniki sugerują, że to właśnie ruch konwekcyjny może być odpowiedzialny za tak szybką jej rotację.

Jednak, aby jednoznacznie potwierdzić tę teorię, naukowcy potrzebują danych o wyższej rozdzielczości. Obecnie analizowane są dane zgromadzone w 2022 roku — nowsze informacje dotyczące ruchów konwekcyjnych mogą albo uzupełnić wiedzę naukowców, albo wprowadzić do niej inne elementy. Pewne jest to, że jesteśmy bliscy rozwikłania jednej z bardziej zagadkowych gwiazd.

Tym samym, naukowcy przybliżają się jeszcze bardziej do poznania tej szczególnej gwiazdy na naszym niebie. Dla badaczy nie było to działanie podyktowane jedynie ambicją (no, bo jak to - 10 najjaśniejsza gwiazda będąca w naszej "okolicy" śmie mieć przed nami jakieś tajemnice?), chodziło także o to, byśmy uzupełnili naszą wiedzę o kwestie pozwalające nam na dokładniejsze zrozumienie procesów istotnych dla ewolucji wszechświata. Dobrze jest wiedzieć, że i w tym kontekście możemy pochwalić się istotnymi sukcesami.

Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu