Aspekty prawne tokenów personalnych - analiza

Token, czyli jednostka kryptowaluty powstałej w wyniku przeprowadzenia ICO, jest przejawem więzi powstałej między emitentem a nabywcami tokenów. Emisja tokenu personalnego jest podobna do przeprowadzenia ICO z tą różnicą, że oprócz white papera albo zamiast niego, mamy przyrzeczenie publiczne konkretnej osoby fizycznej. Często takie przyrzeczenie jest składane przez internet, zarejestrowane poprzez nagranie kamerą i upublicznione. Emitent – najczęściej osoba znana w określonym środowisku, może pozwolić sobie na przeprowadzenie ICO ze względu na zaufanie odbiorców, chcących inwestować w przedsięwzięcie, do którego się zobowiązuje.

Emitent tokenu określa liczbę jednostek powstającej kryptowaluty, część jednostek rozdaje najwierniejszym fanom, część może sprzedać zainteresowanym podmiotom, a także zostawić dla siebie na cele strategiczne. Sprzedaż wszystkich jednostek tokenów przez emitenta może spowodować, że ich wartość może być bliska zeru, dlatego w jego interesie nie będzie utrata kryptowalut, które mogą zyskiwać na wartości. Wyemitowane tokeny mogą zostać umieszczone na giełdzie i być w ten sposób możliwe do nabycia na rynku wtórnym. Posiadanie tokenu personalnego, w zależności od przyrzeczenia emitenta, może upoważniać do zysków w danej inwestycji, do pierwszeństwa w przypadku oferowania nowego produktu lub usługi. Wraz ze wzrostem popytu na token i popularyzacją przeprowadzanego projektu, jego wartość może wzrastać, co jest korzystne dla posiadacza tokenu – może go sprzedać na giełdzie. Wyemitowanie tokenu pozwala na rozwój przyrzekającego, z którego rozwoju wymierne korzyści mają inwestorzy. Przeprowadzenie tego typu ICO to korelat interesów emitenta i inwestorów.

Skutki prawne

Warto jednak przeanalizować, jakie skutki prawne może mieć przeprowadzenie tego typu eksperymentu. Emitent jest najczęściej znaną osobą fizyczną, a nie spółką, co może narażać na utratę jego majątku osobistego, a nie majątku spółki. Istotne jest ustalenie, z czego wynika zobowiązanie emitenta. Jego zachowanie wpływa na treść stosunku prawnego między nim, a inwestorami. Samo złożenie oświadczenia woli przez przyrzekającego rodzi zobowiązanie – jest to zobowiązanie wynikające z czynności jednostronnej. Oświadczenie woli emitenta może być traktowane jako przyrzeczenie publiczne w rozumieniu art. 919 KC. Przyrzeczenie nagrody za określone działanie ujęte szeroko ( np. przekazanie kryptowalut), skierowane do nieoznaczonego kręgu osób, skutkuje obowiązkiem realizacji obietnicy względem osób, które czynności dokonały. Nagrodą mogłyby być korzyści wynikające z posiadania tokenów. Przyjęcie teorii przyrzeczenia publicznego skutkuje istnieniem zobowiązania nawet po śmierci przyrzekającego – wówczas zobowiązanie przechodzi na spadkobierców zobowiązanego.

Czytaj dalej poniżej

Dwie nowe kryptowaluty w Revolut już dostępne Kamil Świtalski

Wydobycie Bitcoina wymaga tyle prądu co... Irlandia. A to nie wszystko Jakub Szczęsny

Przyjęcie koncepcji przeprowadzenia emisji tokenu personalnego jako umowy skutkuje przyjęciem odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy. Z zasady swobody umów wynika, że treść umowy może być zbliżona do różnych stosunków prawnych (a więc także tych wynikających z art. 919 KC), byleby ich cel lub treść nie sprzeciwiały się właściwościom stosunku, ustawie, ani zasadom uczciwego obrotu. Postanowienia umowne wiążące emitenta i inwestorów mogą być zatem zbliżone do treści art. 919 KC – wówczas ten przepis może mieć zastosowanie przez analogię.

Osoba fizyczna emitująca token, z jednej strony jest wspierana przez inwestorów, dzięki czemu może rozwijać swoją działalność i kreować markę, ale w rzeczywistości sprzedaje część udziałów w swoim majątku. Można by zadać pytanie do rozważenia : czy poprzez emisję tokenów można podzielić cały swój dorobek z inwestorami? Gdzie leży granica między obietnicą emitenta a realiami polskiego prawa?

Przy ustalaniu odpowiedzialności za zobowiązania osoby fizycznej może mieć znaczenie pozostawanie małżonkiem. Ustawa Kodeks rodzinny i opiekuńczy definiuje majątek wspólny małżonków poprzez wyliczenie jego składników, m. in. dochodów z działalności zarobkowej jednego z małżonków, jak i jego dochodów z majątku osobistego. Jednym z obowiązków małżonków jest informowanie o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Wyemitowanie tokenu związane jest z działalnością zarobkową małżonka, dlatego w takiej sytuacji nie istnieje możliwość wniesienia sprzeciwu przez współmałżonka – nie ma zastosowania art. 36¹ kro. Emisja tokenu nie jest uzależniona także od zgody małżonka, ale tylko dotąd, dopóki przekazanie części majątku nie jest darowizną wobec posiadaczy tokenów, ani nie dotyczy nieruchomości, czy sprzedaży przedsiębiorstwa. Emitent nie zawsze może skutecznie proponować inwestorom zysków w każdym z elementów swojego majątku, w niektórych przypadkach oświadczenie woli zostanie obarczone nieważnością. Trudno ocenić, czy emitent może oddać w darowiźnie swoje tokeny bez zgody współmałżonka, zgodnie z art. 37. § 1 pkt. 4) kro małżonek może dokonać darowizny bez zgody małżonka tylko w sytuacji drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.

W związku z tym, że odpowiedzialność małżonków jest solidarna, ale tylko za zobowiązania wynikające z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny, należy przyjąć, że przeważnie przy zobowiązaniach wynikających z emisji tokenów personalnych będzie brany pod uwagę majątek osobisty emitenta.

Śmierć emitenta może odnieść różne skutki względem wyemitowanych tokenów. Część tokenów pozostawionych przez emitenta do własnego użytku zostanie zaliczona do masy spadkowej i będzie podlegać regułom dziedziczenia. Pomysłodawcy tokenów personalnych snujący wizje o podziale swojego majątku, efektów tworzenia marki osobistej, a także zarobków z posiadaczami tokenów mogą zostać rozczarowani w zderzeniu z realiami prawa cywilnego, chroniącego najbliższych członków rodziny. Nawet, jeśli spróbowaliby w testamencie przekazać część swojego dorobku posiadaczom tokenów, rodzinie przysługuje prawo do zachowku. Pewnym osobom przysługuje równowartość tej części majątku, którą by dziedziczyli ustawowo. Wydziedziczenie, czyli pozbawienie prawa do zachowku członków rodziny może zajść tylko w ściśle określonych sytuacjach. Jest to możliwe tylko, jeśli jest zaznaczone w testamencie, po zajściu ściśle określonych w art. 1008 KC okoliczności, np. uporczywego niedopełniania obowiązków rodzinnych względem spadkodawcy.

Tworzenie tokenów personalnych jest nowym pomysłem, na który pozwala blockchain. Należy mieć na uwadze trudność realizacji przyrzeczeń składanych przez emitenta jako osoby fizycznej, która odpowiada swoim majątkiem za zobowiązania powstałe między nim a posiadaczami tokenów. Niektórzy entuzjaści tworzenia tokenów personalnych mówią w przenośni o sprzedawaniu „udziałów” w swojej osobie poprzez ICO. Najbardziej odważni, chcący oddać posiadaczom tokenów wszystko, co posiadają - nawet po śmierci, powinni pamiętać, że nie do końca jest to możliwe w świetle prawa cywilnego i rodzinnego, chroniącego interesy majątkowe ich najbliższych.