Nie chodzi tylko o to, ile tłuszczu w sobie nosisz – ale o to, skąd on pochodzi. Zespół badaczy z Princeton wziął pod lupę jedną z najważniejszych zagadek onkologii: dlaczego niektórzy ludzie z chorobą otyłościową chorują na nowotwory, a inni – choć mają podobny problem – nie? Odpowiedzi szukali nie w samym tłuszczu z ciała, ale w tłuszczu z talerza. A konkretnie – w jego pochodzeniu.
Od lat wiadomo, że nadmiar tkanki tłuszczowej zwiększa ryzyko zachorowania na co najmniej 13 nowotworów. Tak wynika m.in. z analizy opublikowanej przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem w 2016 roku. Lista jest długa: rak piersi, jelita grubego, wątroby i wiele innych. Natomiast statystyki (jak to statystyki) nie rozkładają się równomiernie. Nie każdy człowiek z wysokim BMI zachoruje. I również nie każdy szczupły człowiek jest bezpieczny. Ach, statystyka...
Naukowcy z Ludwig Cancer Research w Princeton zaczęli się zastanawiać, czy to nie jakość tłuszczu (a zasadniczo: pochodzenie) – nie tylko jego ilość – decyduje o tym, jak organizm reaguje na komórki nowotworowe. W ich hipotezie kluczowe było rozróżnienie między tłuszczami pochodzenia zwierzęcego a roślinnymi. I nie chodziło o poziom cholesterolu czy kalorie – tylko o odporność na zmiany, które można zakwalifikować jako nowotwór.
Badanie było jasne: dwa zestawy myszy, ta sama liczba kalorii, ta sama masa ciała, ale inny rodzaj tłuszczu w diecie. Jedna grupa dostawała tłuszcze zwierzęce – masło, smalec, łój wołowy. Druga natomiast tłuszcze roślinne: olej palmowy, kokosowy i oliwę z oliwek. Gdy zwierzęta osiągnęły stan, który można było zakwalifikować jako otyłość, wszczepiono im komórki różnych nowotworów: m.in. raka jelita i czerniaka. Brzmi brutalnie, jednak tak niestety wyglądają niezwykle istotne z punktu widzenia naszego zdrowia, badania.
Na tym etapie można było porównać, jak szybko rozwijały się guzy w obu grupach. Różnice były wyraźne: tłuszcze zwierzęce wyraźnie przyspieszały wzrost nowotworów. Nie tyle dlatego, że dostarczały więcej energii nowotworowi. Problemem był ospały układ odpornościowy.
Analiza komórek odpornościowych – limfocytów T cytotoksycznych (CTL) i komórek natural killers – wskazała, że u myszy karmionych tłuszczami zwierzęcymi dochodziło do ich metabolicznego uszkodzenia. Wewnątrz tych komórek gromadziły się specyficzne metabolity: długołańcuchowe acylokarnityny. To zaś produkty uboczne rozkładu tłuszczów. W nadmiarze brutalnie sabotowały mitochondria – swego rodzaju centra energetyczne komórek – i osłabiały ich zdolność do zabijania komórek nowotworowych.
Mówiąc w skrócie: komórki odpornościowe przegrzewały się i wygaszały się. Traciły energię, nie produkowały m.in. interferonu gamma, który normalnie aktywuje ich procedurę niszczenia nowotworu. Tym samym – zostawiały raka bez nadzoru.
W grupie myszy karmionych tłuszczami roślinnymi ów efekt nie występował. Mitochondria działały poprawnie, komórki odpornościowe pozostawały aktywne, a tempo rozwoju nowotworów było wyraźnie niższe. Co więcej – olej palmowy wydawał się wręcz aktywować gen c-Myc, który reguluje wykorzystanie energii przez komórki natural killers.
W kolejnym etapie badacze sięgnęli po komórki NK pobrane od ludzi z otyłością. Niestety, wnioski są bardzo, bardzo podobne. Owe komórki – również w obecności metabolitów pochodzących z tłuszczów zwierzęcych – traciły zdolność do walki z nowotworem.
Dwa organizmy o tej samej masie mogą mieć zupełnie inną odporność przeciwnowotworową – w zależności od tego, czy ich tłuszcz pochodzi z soczystej karkówki, czy z awokado. Tym bardziej warto uważać na to, co jemy.
Czytaj również: Boisz się poniedziałku? To normalne, ale i… groźne
Czy to oznacza, że wystarczy zmienić tłuszcz na talerzu, by zneutralizować wpływ otyłości na ryzyko raka? Niekoniecznie. Ale badacze sugerują, że modyfikacja diety może być realnym wsparciem w leczeniu – zwłaszcza u osób już zmagających się z chorobą. Zamiast skupiać się wyłącznie na utracie masy ciała, warto przyjrzeć się strukturze tłuszczu w diecie. Nie każdy tłuszcz bowiem jest dla nas wrogiem. Wręcz przeciwnie. Tłuszcze są potrzebne m.in. do sprawnej pracy układu nerwowego. I nie tylko.
Praca zespołu została opublikowana na łamach Nature Metabolism. Badanie doprecyzowuje związek otyłości z rakiem – i to w sposób, który może zmienić podejście kliniczne do jednego z najgroźniejszych powikłań wysokiego BMI.
Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu
