Wszechświat, to ogromna, dynamiczna przestrzeń, której historia i przyszłość są nierozerwalnie związane z czymś, co nazywamy ciemną energią (i czego nie rozumiemy w pełni). Stanowi aż 70% ogólnej "zawartości" kosmosu i w dalszym ciągu jest dla nas tajemnicą. Wygląda na to, że dowiedzieliśmy się o niej czegoś nowego i - co za tym idzie - mówi nam to więcej również o możliwym "końcu Wszechświata".
Ciemna energia to niewidzialna siła, która m.in. odpycha od siebie galaktyki i przyczynia się do coraz szybszej ekspansji wszechświata. Przez lata naukowcy zakładali, że ta energia działa jak stała – jest niezmienna, obecna zawsze i wszędzie. Badania wskazują natomiast, że może ona... słabnąć. A jeśli to prawda, czeka nas prawdziwa rewolucja w kosmologii.
Za odkryciem stoi zespół naukowców pracujących w ramach projektu Dark Energy Spectroscopic Instrument. Ich cel, to: stworzyć trójwymiarową mapę wszechświata, obejmującą miliardy lat jego historii. Już w zeszłym roku zaprezentowali dane dotyczące sześciu milionów galaktyk i kwazarów. Dziś liczba ta wzrosła do niemal 15 milionów. Każda z nich, to punkt na mapie, która pozwala badać, jak szybko – i dlaczego – rozprzestrzenia się wszechświat.
Analiza owych danych sugeruje, że ciemna energia może powoli słabnąć. To, do czego doszli badacze, to nie jest "złoty standard" dowodu, jaki obowiązuje w fizyce, aczkolwiek wielu kosmologów traktuje te wyniki jako poważny sygnał, że nasza wiedza o kosmosie wymaga aktualizacji.
Tu zaczyna się prawdziwa jazda bez trzymanki. Jeśli ciemna energia pozostaje stała, wszechświat będzie rozszerzał się bez końca. Galaktyki oddalą się od siebie tak bardzo, że znikną z pola widzenia, a przestrzeń stanie się zimna, pusta i pogrąży się w bezruchu – to coś w rodzaju bezgranicznej samotności.
Ale jeśli owa energia z czasem zanika – a to dziś wydaje się coraz bardziej prawdopodobne – scenariusz może być zupełnie inny. Wszechświat najpierw przestanie się rozszerzać, a potem zacznie się kurczyć. Galaktyki zaczną zbliżać się do siebie, aż wszystko zbiegnie się w jednym, niewyobrażalnie gęstym punkcie. To tzw. Wielki Kolaps (Big Crunch) – odwrotność Wielkiego Wybuchu.
Zdaniem wielu ekspertów, jesteśmy na etapie, który może wymusić przedefiniowanie całej nowoczesnej kosmologii. Potrzebne są jednak dalsze analizy i potwierdzenia z innych źródeł. Do 2026 roku DESI ma objąć aż 50 milionów galaktyk. Równolegle pracują też inne instytucje, m.in. europejska misja Euclid, a także cały czas poszerzające swoją operacyjność obserwatorium im. Very C. Rubin w Chile.
Czytaj również: Czarne dziury mkną przez Drogę Mleczną. Czy nam zagrażają?
Nie wiemy do końca, czym jest "ciemna energia", ale wiemy już, że jej zachowanie zadecyduje o przyszłości całego wszechświata. Wygląda na to, że nasz świat miał zaprogramowany początek i wiele wskazuje, że ma też zaprogramowany koniec. Pocieszmy się tym, że do czasu objawienia się tego końca, najprawdopodobniej nasza cywilizacja i tak zginie, bo od kolapsu dzieli nas jeszcze wiele miliardów lat.
Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu
