Finlandia otworzyła w gminie Pornainen największą na świecie baterię piaskową, która ma zrewolucjonizować lokalne ciepłownictwo. Instalacja pozwoli zmniejszyć emisje dwutlenku węgla o blisko 70 procent i stać się kluczowym elementem w drodze do neutralności klimatycznej kraju.
W niewielkiej gminie Pornainen na południu Finlandii dokonano przełomu, który może zainspirować wiele innych regionów świata stojących przed wyzwaniami transformacji energetycznej. To właśnie tam uruchomiono największą na świecie baterię piaskową, stworzoną przez firmę Polar Night Energy. Inwestycja ma potencjał nie tylko znacząco ograniczyć emisję dwutlenku węgla w lokalnej sieci ciepłowniczej, ale także pokazać, że technologie oparte na prostych, dostępnych surowcach mogą odgrywać kluczową rolę w walce ze zmianami klimatycznymi oraz rosnącymi cenami energii elektrycznej.
Nowa bateria w Pornainen mierzy 13 metrów wysokości i 15 metrów szerokości. W jej wnętrzu znajduje się około 2000 ton rozdrobnionego steatytu, znanego również jako kamień mydlany – materiału odpadowego z fińskiej produkcji pieców Tulikivi. To właśnie on pełni rolę medium akumulującego ciepło. W pełni naładowana instalacja jest w stanie przechowywać do 100 MWh energii cieplnej, co pozwala ogrzewać całą gminę przez blisko tydzień w środku zimy lub niemal miesiąc latem.
Technologia, mimo że z pozoru może wydawać się futurystyczna, opiera się na prostym mechanizmie. Gdy w sieci energetycznej dostępna jest tania energia odnawialna – głównie z wiatru i słońca – zostaje ona wykorzystana do podgrzania powietrza, które następnie przekazuje ciepło piaskowi. Temperatury w baterii sięgają nawet 600 stopni Celsjusza, a dzięki doskonałym właściwościom izolacyjnym piasku ciepło może być przechowywane przez wiele miesięcy z minimalnymi stratami. Kiedy rośnie zapotrzebowanie na ciepło, chłodne powietrze przepuszczane przez system rur odbiera energię z rozgrzanego piasku, a następnie ogrzewa wodę w sieci ciepłowniczej.
Według szacunków Loviisan Lämpö, jednego z operatorów sieci w Pornainen, nowa instalacja zmniejszy emisje gazów cieplarnianych nawet o 70 proc., co odpowiada około 160 tonom dwutlenku węgla rocznie. To także całkowite odejście od oleju opałowego w gminnym systemie ciepłowniczym oraz redukcja zużycia biomasy o blisko 60 proc. Dotychczasowa instalacja na biomasę nie zniknie jednak całkowicie, lecz pozostanie jako rezerwowe źródło ciepła w momentach szczytowego zapotrzebowania.
Dla władz Pornainen to ogromny krok w kierunku realizacji strategii neutralności klimatycznej do 2035 roku.
To nie pierwszy projekt tego typu w Finlandii. Już w 2022 roku w miejscowości Kankaanpää powstała pierwsza komercyjna bateria piaskowa, również stworzona przez Polar Night Energy. Tamtejszy silos o wymiarach 4 na 7 metrów mieścił 8 MWh energii cieplnej i zasilał lokalną sieć, w tym miejski basen. Nowa instalacja w Pornainen jest dziesięciokrotnie większa i stanowi kolejny etap rozwoju technologii, która ma szansę na szersze zastosowanie.
Co ważne, projekt wpisuje się również w ideę gospodarki obiegu zamkniętego. Zamiast wydobywać nowe materiały, Polar Night Energy wykorzystuje odpady przemysłowe. W tym przypadku jest to steatyt, który jest produktem ubocznym wytwarzania pieców kominkowych.
Kluczowym elementem działania systemu jest także jego integracja z rynkiem energii. Bateria może być ładowana w momentach, gdy ceny prądu są niskie, a następnie wykorzystywana wtedy, gdy ceny ponownie wzrastają. Dzięki temu ceny energii elektrycznej mogą być średnio niższe. Nad optymalizacją tego procesu czuwa sztuczna inteligencja opracowana przez firmę Elisa, która analizuje ceny energii i warunki rynkowe, automatycznie wybierając najlepsze momenty na ładowanie i rozładowywanie instalacji. Dzięki temu projekt nie tylko wspiera lokalną dekarbonizację, ale też staje się opłacalny finansowo.
Polar Night Energy już teraz prowadzi rozmowy z kolejnymi partnerami w Finlandii i za granicą. Firma planuje wdrożenia nie tylko w sieciach ciepłowniczych, ale także w zakładach przemysłowych, gdzie gorące powietrze i para wodna są niezbędne w procesach produkcyjnych.
Grafika: Polar Night
Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu
