Czy psycholog sportowy może pomóc graczom?

Katarzyna Selwant jest psychologiem polskich olimpijczyków oraz ludzi sukcesu, a jednocześnie wielokrotną mistrzynią Polski w curlingu. Dziś trochę w innej roli - odpowiedziała mi na pytania, związane z potrzebą obecności psychologa sportowego wśród graczy. Nawiązaliśmy także do sytuacji wśród drużyn e-sportowych, atmosfery w zespołach i nie tylko. 

Co tak naprawdę daje praca z psychologiem sportowym?

Jako psycholog olimpijski proponuję trening mentalny, to tak, jak trening na siłowni, potrzeba czasu i zaangażowania, żeby osiągnąć zamierzony cel.

Co to jest trening mentalny? To potocznie mówiąc: trening głowy.

A bardziej naukowo: trening mentalny jest formą psychoedukacji polegającej na uświadamianiu i systematycznemu ćwiczeniu umiejętności i sprawności psychofizycznych. To szkolenie z zakresu kondycji psychicznej, tj. siły i odporności. To przygotowanie psychologiczne i ma na celu optymalne wykorzystywanie potencjału psychofizycznego” człowieka.

Czytaj dalej poniżej

Loord: atmosfera w drużynie była spowodowana kiepskimi wynikami Paweł Książek

"Obecny rok jest początkiem końca dla Facebooka" - wywiad z Małgorzatą Robinson, Frostbox Tomasz Krela

Celem, treningów mentalnych do szkolenia sportowców i ludzi biznesu, jest rozwój tych zdolności umysłowych, które są niezbędne dla osiągnięcia pełnego mistrzostwa oraz wykorzystanie emocji ułatwiających zdobycie przewagi nad przeciwnikami.

Czy w środowisku gier komputerowych taka praca przyniosłaby efekty?

Nie rodzimy się z doskonałą motywacją, z prawidłowo wyznaczonym celem, z umiejętnością radzenia sobie ze stresem, czy idealną pewnością siebie. W tych umiejętnościach pomaga nam właśnie trening mentalny.

Trening mentalny m.in.: poprawia umiejętność koncentracji uwagi, przyczynia się do wzrostu poczucia pewności siebie, rozwija strategie radzenia sobie ze stresem, wyznacza realne cele i pomaga w odnalezieniu motywacji oraz kształtuje prawidłową postawę startową (rozumianą także jako gotowość do osiągnięcia sukcesu w biznesie).

Podjęłaby się Pani pracy z graczami?

Ważna jest chęć do pracy nad sobą, gotowość do zaangażowania i systematyczność. Jeśli te warunki są spełnione, można mówić o podjęciu współpracy.

Wiele osób spekuluje nad tym, czy graczy powinno uznawać się za sportowców. Jedni porównują ich do szachistów, inni twierdzą, że to po prostu osoby, siedzące przed monitorami. Myśli Pani, że współpraca z profesjonalnymi graczami bardzo różniłaby się od tej ze sportowcami tradycyjnych dyscyplin?

Każda dyscyplina jest inna. Ale pamiętajmy, że nawet w dyscyplinach sportowych są różne konkurencje. Patrząc na przykład lekkiej atletyki, mamy np. sprint i skok wzwyż, gdzie potrzebne są inne umiejętności i warunki fizyczne, ale czy tam jest potrzebna inna wytrzymałość mentalna? Przecież wszędzie startują ludzie. Ważna jest specyfika dyscypliny, elementy techniczne, ale mentalny czynnik ludzki często jest bardzo podobny.

Nie mając do czynienia z rynkiem gier, czy e-sportu, z pewnością ma Pani inne zdanie na temat graczy, niż osoby z tego środowiska. Media traktują ich, jako złe osoby, niepanujące nad emocjami. Co – patrząc na to z boku – można byłoby zmienić w podejściu graczy?

Trudno na to pytanie odpowiedzieć, gdyż osobiście nie zetknęłam się ze skrajnie złymi opiniami nt. środowiska. A co można by zmienić zależy, tak naprawdę od indywidualnych potrzeb zawodników, a nie od ogólnie panujących przekonań.

Jaki moment kariery może być dobry na rozpoczęcie pracy z psychologiem?

Im jesteśmy młodsi, tym jesteśmy bardziej otwarci na zmianę. Im jesteśmy starsi, bardziej doświadczeni ,trudniej nam zmienić pewne schematy, nawet te myślowe. Dużo jednak zależy od zaangażowania i potrzeby zmiany.

Czy taka praca trwa przed turniejami, czy podczas takich imprez też ważny jest kontakt z psychologiem?

Trening mentalny to nie jedno, czy dwa spotkania. Tak jak już wspominałam przypomina trening na siłowni, potrzeba czasu i zaangażowania, żeby osiągnąć zamierzony cel. Na turniejach zawodnicy sprawdzają siebie i swoje umiejętności mentalne, które wcześniej nabyli. Ideą treningu mentalnego jest usamodzielnienie zawodnika, bo to on startuje w zawodach i walczy o wynik, a nie trener czy psycholog.

Jakie cele powinien postawić sobie profesjonalny gracz, by być lepszym także psychicznie?

Należy stawiać sobie cele jak najbardziej mistrzowskie, skoncentrowane na wykonaniu, a nie wyniku. Jak mówił Adam Małysz „oddać dwa dobre równe skoki”.

Wśród tradycyjnych sportowców również widać zamiłowanie do gier. Często na zgrupowaniach rywalizują na przykład na konsolach. Czy gry w jakiś sposób mogą pomóc w podejściu do treningów, czy meczów w danej dyscyplinie?

Jest wiele gier, czy raczej małych gierek, które mogą wpłynąć na poprawę koncentracji. Profesjonalni sportowcy lubią rywalizację, czy to na bieżni czy poza nią. Może to być jeden ze sposobów na spędzanie wolnego czasu, ale zalecamy raczej lekturę, spacer, czy naukę do kolokwium na studiach.

Dalej porównując sportowców do e-sportowców, można powiedzieć, że ci drudzy nie mają do czynienia ze sobą tak często. Nie wszyscy mieszkają razem, a komunikują się przez Internet. Czy ma to duży wpływ na lepsze wyniki podczas turniejów?

Dobra komunikacja jest kluczowym elementem sportów drużynowych. Pamiętajmy, że wymiana informacji między zawodnikami jest niezwykle istotna dla osiągnięcia celu sportowego. Nośnikami informacji mogą być słowa (tzw. komunikacja werbalna) oraz gesty, postawa ciała, intonacja słów (tzw. komunikacja niewerbalna). Konieczne jest, aby słowa i gesty były zrozumiałe dla obydwu stron tak samo. A to można wyćwiczyć i sprawdzić jedynie w kontakcie, gdy kogoś widzimy na żywo.

W e-sporcie profesjonalni gracze mają stały kontakt z kibicami – podczas turniejów, czy za pomocą mediów społecznościowych. Organizują akcje, jak wspólne granie, czy po prostu rozmowy. Integracja z fanami poprawia nastawienie do wykonywanych czynności?

Jest wiele przykładów na zarówno pozytywne, jak i negatywne oddziaływanie kibiców na zawodników. To zależy czego potrzebują zawodnicy i czy potrafią sobie poradzić z krytyką, która ze strony kibiców bywa bardzo ostra.

A jak jest z kontaktem z mediami? Udzielając wywiadów, czy wypowiedzi serwisom internetowym, można czuć się bardziej dowartościowanym, co w późniejszym etapie przyniesie efekty w grze?

Ważne jest, żeby wiedzieć, jak dobrać słowa, jak powiedzieć to co naprawdę chcemy i żeby czuć się dobrze z tym, co powiedzieliśmy. Tego trzeba się nauczyć, w tym także pomaga trening mentalny. To element kreowania wizerunku swojego i danej konkurencji, a to bardzo ważne.

W piłkarskich zespołach zdarza się, że niektórzy nie darzą się sympatią, a po prostu skupiają się na wspólnej grze. W e-sporcie niedawno wyszło na jaw, że w najlepszej drużynie Counter-Strike’a z naszego kraju, która przez wiele lat kilkakrotnie wygrywała mistrzostwa świata, atmosfera również nie była za ciekawa. Jaki ona ma wpływ na grę? Czy nawet, kiedy zawodnicy jednej drużyny nie przepadają za sobą, mogą odnieść taki sam sukces, jak zespół złożony z kolegów?

To zależy, jak ważny jest cel drużynowy i czy każdy z zawodników potrafi go przedłożyć nad cel indywidualny. Nie wszyscy muszą się przyjaźnić, ważne jest żeby się lubić i walczyć o wspólne dobro. Aby to osiągnąć, potrzebny jest długi proces grupowy, wytrenowanie pewnych drużynowych zachowań i rozwiązań w sytuacjach kryzysowych.

Dziękuję za rozmowę.

fot. archiwum prywatne