Jak wyglądało nasze Słońce w swoich młodzieńczych latach? Naukowcy właśnie zrobili ważny krok ku temu, by dowiedzieć się więcej o dziejach naszej macierzystej gwiazdy. Po raz pierwszy zaobserwowano astrosferę (nie, nie "atmosferę") wokół gwiazdy podobnej do Słońca – bąbel gorącego gazu, który chroni układ planetarny przed promieniowaniem kosmicznym.
Astrosfera to bąbel gorącego gazu tworzony przez wiatr gwiazdowy – po prostu stały strumień naładowanych cząstek wyrzucanych przez gwiazdę. W Układzie Słonecznym odpowiednikiem astrosfery jest heliosfera, która chroni planety przed wysokoenergetycznymi promieniami kosmicznymi.
Dotychczas naukowcy obserwowali takie struktury tylko wokół gorących, młodych lub umierających gwiazd. Nigdy wcześniej nie udało się zaobserwować astrosfery wokół gwiazd o charakterystyce zbliżonej do Słońca. Aż do teraz.
Gwiazda HD 61005, znana też jako "The Moth" (Ćma), jest więc szczególnie interesująca. Rozmiar i masa to mniej więcej dokładnie to samo, co nasze Słońce... z jedną różnicą – ma zaledwie 100 milionów lat. I tu trzeba zaznaczyć, że nasza gwiazda macierzysta liczy sobie aż 4,6 miliarda lat. Młodsze gwiazdy są zazwyczaj bardziej aktywne i przy okazji generują dużo silniejsze wiatry gwiazdowe.
HD 61005 przemierza przestrzeń kosmiczną wokół gęstych obłoków gazu z prędkością około 10 km/s. Wszystkie te okoliczności skłoniły badaczy to poszukiwania w niej śladów astrosfery i... udało się. Zarejestrowaliśmy pierwszy obiekt podobny do Słońca, który generuje tego typu strukturę.
Do potwierdzenia odkrycia wykorzystano Teleskop kosmiczny Chandra, który skierowano wprost na HD 61005. Obserwacje rentgenowskie ujawniły rozległą aureolę światła, rozciągającą się na odległość 100 razy większą niż dystans Ziemi od Słońca. Pozyskane dane przeanalizowano i powtórzono obserwacje. Potwierdzono ostatecznie, że badacze mają do czynienia z aktywną astrosferą.
Co ciekawe, odkryta astrosfera jest niemal idealnie okrągła, mimo że otaczający gwiazdę dysk pyłu przypomina raczej coś w rodzaju "skrzydeł". To zaś wskazuje, że wiatr gwiazdowy HD 61005 jest na tyle silny, że wypycha gęstą chmurę gazu, formując kształt przypominający gruby balon w rozrzedzonym powietrzu.
Obserwacja astrosfery wokół HD 61005 pozwala nam określić, jak wyglądało nasze Słońce we wczesnych etapach swojego życia. Wiemy, że wiatry gwiazdowe były wówczas silniejsze, co mogło wpływać na formowanie się planet i warunki sprzyjające życiu. Analiza gwiazd podobnych do Słońca pozwala nam lepiej poznawać procesy, które doprowadziły do powstania Układu Słonecznego i życia na Ziemi. Wszystkie możliwe okoliczności związane z odległością, aktywnością naszej gwiazdy, jej struktur okazały się dla nas maksymalnie sprzyjające — natomiast jeszcze nie wiemy wszystkiego. Aby załatać pewne luki, musimy poszukiwać obiektów takich, jak HD 61005.
Silne wiatry gwiazdowe mogą skutecznie odpychać wysokoenergetyczne promienie kosmiczne, jednocześnie jednak negatywnie wpływają na atmosfery planet, powodując ich osłabianie się. Młode gwiazdy emitują bardziej nieregularne promieniowanie cieplne i świetlne, co może utrudniać rozwój życia. Pomimo tego wszystkiego, obserwacja struktur tego typu umożliwia nam uzupełnienie luk w układance dotyczącej wpływu dziejów Układu Słonecznego na to, jak kształtowało się życie na Ziemi.
Odkrycie astrosfery wokół HD 61005 otwiera nowe perspektywy w astronomii. Nie tylko lepiej poznajemy historię naszej macierzystej gwiazdy, ale też mamy możliwość m.in. ulepszyć nasze algorytmy wyszukujące układy oraz gwiazdy macierzyste, w których mogło pojawić się życie. Być może dzięki temu uda nam się zidentyfikować absolutnego "pewniaka" w zakresie istnienia życia poza Ziemią?
Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu
