Amortyzacja środków trwałych - na czym polega i kiedy ją stosować?

Autorką publikacji jest Karolina Szopa, doradca ds. księgowości w inFakt.

Czym są środki trwałe?

Środkami trwałymi nazywamy budowle, budynki, lokale, maszyny, urządzenia, środki transportu oraz inne przedmioty, które łącznie spełniają następujące warunki:

• stanowią własność lub współwłasność przedsiębiorcy,
• zostały nabyte lub wytworzone przez podatnika we własnym zakresie,
• w dniu przyjęcia do używania są kompletne i zdatne do użytkowania,
• ich przewidywany okres używania w firmie jest dłuższy niż rok,
• są wykorzystywane przez przedsiębiorcę na potrzeby związane z prowadzoną działalnością albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.

Zwróćmy uwagę, że nie wszystkie składniki majątku podlegają amortyzacji. Nie możemy amortyzować m.in. gruntów, dzieł sztuki i obiektów muzealnych. Pełna lista wykluczeń dostępna jest w ustawie o podatku dochodowym.

Jaką metodę amortyzacji środków trwałych wybrać?

Przepisy dopuszczają różne metody amortyzacji środków trwałych. Okres, w którym składnik majątku zostaje w całości rozliczony zależy od przyjętej metody i stawki amortyzacji. Dzisiaj opiszę trzy najczęściej stosowane rozwiązania w jednoosobowych działalnościach gospodarczych, a mianowicie amortyzację liniową, przyspieszoną i jednorazową.

Czytaj dalej poniżej

Polecane laptopy do 3000 - grudzień 2017. Cztery najlepsze propozycje Mateusz Stach

Jaki wybrać laptop do gier. 7 rzeczy, na które trzeba zwrócić uwagę. Mateusz Stach

Wybór najkorzystniejszej metody może stanowić dylemat dla przedsiębiorcy przy wprowadzaniu środka trwałego do ewidencji. Trzeba mieć na uwadze, że nie wolno później zmienić metody, należy ją stosować aż do momentu pełnego zamortyzowania danego składnika majątku. Z podatkowego punktu widzenia wszystkie rozwiązania przynoszą firmie takie same oszczędności, jednak z różnym rozłożeniem w czasie. Odpisów amortyzacyjnych przedsiębiorca ma prawo dokonywać co miesiąc, raz na kwartał albo raz na rok.

Amortyzacja liniowa

W przypadku amortyzacji liniowej, wartość poszczególnych odpisów amortyzacyjnych jest taka sama. Ustalamy ją na podstawie wartości początkowej środka trwałego i zastosowanej rocznej stawki amortyzacyjnej. Stawka ta określa jaki procent wartości danego składnika majątku możemy ująć w kosztach podatkowych w ciągu jednego roku. Stawki amortyzacyjne dla poszczególnych składników majątku przyporządkowujemy zgodnie z Klasyfikacją Środków Trwałych (KŚT).

Pierwszy odpis amortyzacyjny naliczany jest w miesiącu następującym po miesiącu, w którym składnik majątku został wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Odpisów dokonujemy do czasu zrównania ich sumy z wartością początkową środka trwałego, oczywiście pod warunkiem że dany składnik majątku w dalszym ciągu używany jest w działalności.

Amortyzacja przyspieszona

Amortyzacja przyspieszona opiera się na zasadach amortyzacji liniowej. Oznacza to, że wszystkie odpisy są sobie równe, ale ich wartość jest wyższa niż w przypadku amortyzacji liniowej. Środek trwały zostaje wówczas rozliczony w krótszym czasie.

Przedsiębiorcy mogą skrócić okres amortyzacji poprzez zastosowanie podwyższonych stawek amortyzacyjnych. Oczywiście możliwe jest to dopiero po spełnieniu określonych wymogów, takich jak wykorzystywanie danych środków trwałych w warunkach wskazujących na ich szybkie zużycie albo takich, które są poddane szybkiemu postępowi technicznemu.

Preferencja stosowania podwyższonych stawek amortyzacyjnych przeznaczona jest m.in. dla budynków, środków transportu oraz urządzeń zaliczonych do grupy 4-6 i 8 KŚT. W ustawie o podatku dochodowym zawarte są szczegółowe wytyczne dotyczące możliwości stosowania wyższych stawek amortyzacyjnych.

Amortyzacja jednorazowa

Amortyzacja jednorazowa oznacza ujęcie w kosztach danego składnika majątku w bieżącym okresie rozliczeniowym.

Prawo do jednorazowej amortyzacji przysługuje przedsiębiorcy wtedy, gdy wartość początkowa środka trwałego nie przekracza 3 500 zł (od stycznia 2018 roku wartość ta zwiększa się do 10 000 zł).

Są dwa wyjątki, kiedy można skorzystać z jednorazowej amortyzacji w odniesieniu do przedmiotów o wartości przekraczającej powyższą kwotę, a mianowicie:

• rozpoczęcie prowadzenia działalności w danym roku podatkowym,
• posiadanie statusu małego podatnika (przedsiębiorcy, którego przychody ze sprzedaży brutto nie przekroczyły w poprzednim roku podatkowym równowartości w złotych 1 200 000 euro).

Amortyzacją jednorazową mogą zostać objęte wyłącznie określone składniki majątku. W zamkniętym katalogu znajdują się środki trwałe zaliczane do grup 3-8 KŚT, czyli:

• grupa 3 – kotły i maszyny energetyczne,
• grupa 4 – maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania,
• grupa 5 – specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty,
• grupa 6 – urządzenia techniczne,
• grupa 7 – środki transportu z wyłączeniem samochodów osobowych,
• grupa 8 – narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie.

Przedsiębiorca może w ciągu danego roku jednorazowo zamortyzować różne środki trwałe, jednak tylko do wysokości limitu wynoszącego 50 000 euro (równowartość w złotych). Przy określaniu tego limitu nie uwzględnia się odpisów od środków trwałych o wartości nieprzekraczającej 3 500 zł (od stycznia 2018 roku 10 000 zł).