Podręczniki do wyrzucenia? Historia człowieka wygląda zupełnie inaczej

Najnowsze badania zespołu międzynarodowych naukowców z rejonu Ledi-Geraru w północno-wschodniej Etiopii dostarczyły przełomowych dowodów na to, że przedstawiciele wczesnego rodzaju Homo i nieznany dotąd gatunek australopiteka żyli w tym samym miejscu i czasie. Naukowcy szacują, że odbyło się to między 2,6 a 2,8 miliona lat temu. To odkrycie nie tylko wypełnia lukę w zapisie kopalnym pomiędzy 3 a 2 milionami lat temu, lecz także potwierdza, że ewolucja człowieka była procesem znacznie bardziej złożonym, niż powszechnie przedstawiana, linearna ścieżka „od małpy do Neandertalczyka, a potem do człowieka współczesnego”.

Ząb, który zmienia historię

Odkrycia dokonano na terenie słynnego stanowiska Ledi-Geraru, gdzie już w 2013 roku odnaleziono najstarszą znaną żuchwę, liczącą 2,8 mln lat i należącą do przedstawiciela rodzaju Homo. Tym razem badacze natrafili na trzynaście zębów, w tym należących zarówno do wczesnych ludzi, jak i do nowego gatunku australopiteka. Analiza morfologii wykazała, że odnalezione zęby australopiteka różnią się od znanych wcześniej gatunków, takich jak Australopithecus afarensis (do którego należała słynna „Lucy”) czy Australopithecus garhi.

„To odkrycie pokazuje, że ewolucja człowieka nie jest prostą linią. Mamy tu dwa gatunki homininów, które żyły obok siebie”

– mówi profesor Kaye Reed z Arizona State University (ASU), współkierująca projektem badawczym w Ledi-Geraru.

Wyniki badań potwierdzają wcześniejsze przypuszczenia, że wczesny Homo i australopiteki mogły dzielić ten sam ekosystem przez setki tysięcy lat. Naukowcy nie wiedzą jeszcze, czy gatunki te konkurowały o zasoby, czy może potrafiły współistnieć bez większych konfliktów. Analizy składu chemicznego szkliwa zębów mają pomóc odpowiedzieć na pytanie, czym się żywiły i czy korzystały z tych samych źródeł pożywienia.

Czytaj dalej poniżej

Orion coraz bardziej gotowy do startu – załoga Artemis II już przebiera nogami Jakub Szczęsny

Punctum: tajemniczy punkt na niebie jaśniejszy niż supernowa Jakub Szczęsny

Określenie wieku wcale nie jest łatwe

Określenie wieku znalezisk było możliwe dzięki specyficznym warunkom geologicznym regionu. Afar to obszar aktywnego ryftu z licznymi wulkanami, które miliony lat temu wyrzucały w powietrze popiół bogaty w kryształy skalenia. Te minerały pozwalają na precyzyjne datowanie warstw osadów. Ponieważ kości i zęby znajdowały się pomiędzy warstwami popiołu pochodzącego z różnych erupcji, badacze mogli ustalić, że liczą one od 2,59 do 2,63 mln lat.

Geolodzy, tacy jak Ramon Arrowsmith z ASU, podkreślają, że Ledi-Geraru oferuje wyjątkowo dobrze zachowany zapis geologiczny z przedziału 2,3–2,95 mln lat. To kluczowy okres w dziejach ewolucji człowieka, kiedy na scenie pojawiają się pierwsze przedstawiciele rodzaju Homo i Paranthropus, a niektóre linie australopiteków zaczynają wymierać.

Co ciekawe, w świetle nowych odkryć staje się jasne, że w Afryce Wschodniej między 3 a 2,5 mln lat temu mogły współistnieć co najmniej cztery linie homininów: wczesny Homo, dwa gatunki australopiteków (w tym nowy z Ledi-Geraru) oraz tzw. „robust australopithecine” z rodzaju Paranthropus. To odkrycie komplikuje wcześniejsze hipotezy zakładające prostą ewolucję w kierunku rodzaju Homo.

Prace w Ledi-Geraru będą kontynuowane. Zespół planuje dalsze wykopaliska, licząc na znalezienie kolejnych części szkieletów, które pozwolą przypisać nowo odkryte zęby do konkretnego gatunku. Badacze chcą również odtworzyć środowisko, w którym żyli ci pradawni mieszkańcy Afryki. W czasach, gdy powstawały te skamieniałości, region był mozaiką rzek, jezior i terenów porośniętych roślinnością, więc zupełnym przeciwieństwem dzisiejszych suchych i popękanych pustkowi.

Grafika: depositphotos.com