Mango, papryka i kukurydza. Łączy je związek o niezwykłych właściwościach

Dieta odgrywa istotną rolę nie tylko w kształtowaniu zdrowia człowieka, lecz także w funkcjonowaniu układu odpornościowego – to dość powszechna wiedza. Jednak choć epidemiologia dostarcza licznych dowodów na związek pomiędzy sposobem odżywiania a odpornością, to mechanizmy leżące u podstaw tych zależności pozostają w dużej mierze niejasne. Wpływa na to ogromna złożoność zarówno samego układu immunologicznego, jak i metabolizmu całego organizmu oraz różnorodność składników pokarmowych, jakie przyjmujemy. Poszczególne związki odżywcze mogą pełnić funkcje wykraczające poza rolę energetyczną czy budulcową, czyli mogą działać jako immunomodulatory – wzmacniając lub regulując odpowiedzi obronne. Najnowsze doniesienia naukowców z University of Chicago pokazują, że szczególnie obiecującą substancją w tym kontekście jest zeaksantyna.

Zeaksantyna jako niespodziewany modulator odporności

Zeaksantyna (ZEA) to żółty karotenoid obecny w wielu owocach i warzywach, takich jak kukurydza, jarmuż, papryka czy mango. Powszechnie stosuje się ją jako suplement diety wspierający wzrok, głównie dzięki właściwościom antyoksydacyjnym i zdolności filtrowania światła niebieskiego. Jednak badania prowadzone przez zespół prof. Jinga Chena ujawniły jej zupełnie nową funkcję – wzmacnianie aktywności limfocytów T CD8+, kluczowych komórek odpowiedzialnych za rozpoznawanie i niszczenie komórek nowotworowych.

W badaniach przesiewowych, w których analizowano setki związków obecnych we krwi, wykazano, że to właśnie zeaksantyna – a nie jej bliski izomer luteina – znacząco poprawia zdolność limfocytów T do zabijania komórek nowotworowych. Mechanizm jej działania polega na stabilizowaniu receptorów TCR na powierzchni limfocytów T. Mówiąc prościej – dzięki temu dochodzi do silniejszej aktywacji tzw. wewnątrzkomórkowych szlaków sygnalizacyjnych, zwiększonej produkcji cytokin oraz wzmocnienia efektu cytotoksycznego. Innymi słowy, zeaksantyna wyposaża komórki odpornościowe w „ostrzejszą broń” do walki z nowotworem.

Efekty te potwierdzono w doświadczeniach na myszach – dieta bogata w zeaksantynę prowadziła do spowolnienia wzrostu guzów. Badacze uważają, że połączenie jej z inhibitorami punktów kontrolnych, czyli jedną z najważniejszych form nowoczesnej immunoterapii, jeszcze bardziej nasilało zdolność układu odpornościowego do zwalczania nowotworu. Podobne wyniki uzyskano, gdy zeaksantynę przetestowano na ludzkich limfocytach T zmodyfikowanych do rozpoznawania antygenów nowotworowych.

Czytaj dalej poniżej

Gigantyczne źródło życia pod oceanem. Kunlun zadziwia naukowców Jakub Szczęsny

Kanadyjski łazik leci na Księżyc. To pierwszy krok do powrotu na Srebrny Glob Jakub Szczęsny

Nowe możliwości w immunoterapii nowotworów

Według naukowców z University of Chicago odkrycie zeaksantyny jako immunomodulatora otwiera perspektywę opracowania nowych strategii terapeutycznych, w których naturalne składniki diety wspierają leczenie onkologiczne. Dotychczasowe wyniki sugerują, że zeaksantyna może zwiększać skuteczność zarówno naturalnych reakcji odpornościowych, jak i terapii inżynieryjnymi komórkami T, co czyni ją niezłym kandydatem do łączenia z istniejącymi metodami immunoterapii.

Trzeba też podkreślić, że zeaksantyna to substancja o dobrze poznanym profilu bezpieczeństwa, szeroko stosowana jako suplement. To sprawia, że potencjalne włączenie jej do schematów leczenia nowotworów może być relatywnie szybkie i pozbawione ryzyka charakterystycznego dla zupełnie nowych leków chemicznych. Oczywiście konieczne są dalsze badania kliniczne, aby potwierdzić, czy efekty obserwowane w modelach zwierzęcych i w warunkach laboratoryjnych przełożą się na realne korzyści u pacjentów onkologicznych.

Naukowcy zwracają uwagę, że ich praca otwiera także szersze pole badań określane mianem immunologii żywieniowej. Zakłada ono analizę tego, w jaki sposób konkretne składniki diety wchodzą w interakcję z układem odpornościowym na poziomie molekularnym. Takie podejście może w przyszłości doprowadzić do identyfikacji innych naturalnych związków o podobnym potencjale które, w połączeniu z terapiami medycznymi, zwiększą skuteczność walki z chorobami nowotworowymi.

Stock image from Depositphotos