Trójka ekspertów (architekt i dwoje projektantów serwisów internetowych) wykorzystała narzędzie stosowane na co dzień w branży internetowej i poddała analizie Zintegrowane Centrum Komunikacyjne w Poznaniu. Rezultaty badania pokazują, że przy pomocy prostych metod można ocenić użyteczność budynków or...
Trójka ekspertów (architekt i dwoje projektantów serwisów internetowych) wykorzystała narzędzie stosowane na co dzień w branży internetowej i poddała analizie Zintegrowane Centrum Komunikacyjne w Poznaniu. Rezultaty badania pokazują, że przy pomocy prostych metod można ocenić użyteczność budynków oraz, co ważniejsze, opracować rekomendacje naprawy odnalezionych problemów.
Autorami artykułu są Maria Dziewolska i Krzysztof Kozak.
Analiza została przeprowadzona przed zawaleniem się sufitu w Poznań City Center w kwietniu b.r.
Projektowanie przestrzeni wirtualnej (na przykład serwisów internetowych) i przestrzeni rzeczywistej (na przykład budynków) mają, wbrew pozorom, wiele wspólnego. W obu przypadkach użytkownik, który wchodzi do budynku lub na stronę www, chce osiągnąć określony cel. Celem tym może być podbicie ceny licytowanego przedmiotu w serwisie aukcyjnym lub umówienie wizyty u lekarza w szpitalu. Obie te przestrzenie powinny być tak zaprojektowane, aby ułatwić użytkownikom osiągnięcie tych celów. Jednym słowem, powinny być użyteczne.
Użytecznością serwisów internetowych zajmujemy się na co dzień w poznańskiej agencji Symetria. Korzystamy z szeregu narzędzi badawczych, aby projektowane przez nas strony były jak najbardziej przyjazne użytkownikom. W naszej pracy zajmujemy się między innymi architekturą informacji i doszliśmy do wniosku, że skoro świat wirtualny i rzeczywisty mają ze sobą tyle wspólnego, sprawdzimy, czy metody badawcze stosowane w branży internetowej sprawdzą się w realnym świecie.
Jedną z takich metod jest analiza heurystyczna. Polega ona na ocenie serwisu lub aplikacji przez ekspertów, którzy kierują się zestawem zasad (heurystyk). Najczęściej stosowanymi zasadami jest 10 heurystyk Nielsena, które zostały stworzone w 1990 roku przez Jakoba Nielsena i Rolfa Molicha. Postanowiliśmy przełożyć te zasady, dotyczące świata wirtualnego, na świat rzeczywisty i dokonać analizy wybranego budynku.
Poniższa tabela zawiera stworzone przez nas zasady. W lewej kolumnie znajdują się oryginalne heurystyki Nielsena, w prawej ich „architektoniczny” odpowiednik. Każda z zasad została krótko objaśniona oraz opatrzona przykładem.
Za obiekt badań obraliśmy Dworzec Główny PKP w Poznaniu. Jest on częścią Zintegrowanego Centrum Komunikacyjnego – otworzonego w pod koniec ubiegłego roku połączenia dworca PKP, PKS i galerii handlowej. Wybraliśmy ten obiekt, ponieważ dworzec jest idealnym przykładem budynku użyteczności publicznej, który pełni określoną, precyzyjną funkcję. Dzięki temu, ekspertom łatwiej było wczuć się w rolę pasażera, który szuka np. określonego peronu.
Eksperci przeprowadzali analizę z uwzględnieniem trzech obszarów:
Znalezionym problemom nadawaliśmy jedną z trzech rang. Określają one, jak bardzo problem jest uciążliwy dla pasażerów:
Badanie zostało przeprowadzone w dniach 22-24 lutego 2014 roku, niezależnie przez 3 ekspertów. W celu sprawdzenia uniwersalności stworzonych przez nas zasad, do współpracy zaprosiliśmy też architekta, który brał udział m.in. w projektowaniu dworca PKP w Inowrocławiu.
Podsumowanie wyników znajduje się na poniższej infografice:
Znaleźliśmy w sumie 39 problemów, 14 z nich uznaliśmy za problemy duże, a 25 otrzymało rangę małego błędu. Jeden z zaobserwowanych problemów otrzymał rangę błędu krytycznego, ale w momencie pisania tego artykułu został on naprawiony.
Najsłabiej wypadł obszar poruszania się na terenie ZCK. Problemy te związane są głównie z niedopracowaną integracją dworca PKP z dworcem PKS. Powodem większości tych usterek jest to, że uprzywilejowaną częścią obiektu jest galeria handlowa. Symbolem tej dominacji może być tablica nad głównym wejściem do obiektu, na której droga na dworzec pokazana jest dopiero w drugiej kolejności (patrz główne zdjęcie artykułu). Źródłem wielu problemów są również nieprecyzyjnie oznakowane drogi, na przykład na perony numer 4-6. Tablice kierujące ruchem nie tworzą często spójnej całości, co zmusza podróżnych do poszukiwania właściwego kierunku na własną rękę.
Poniżej znajduje się opis trzech wybranych problemów i rekomendacji ich naprawy. Każdy dotyczy jednego obszaru występowania.
Problem krytyczny występował na przystanku tramwajowym „Zintegrowane Centrum Komunikacyjne”. Aby dostać się z niego na dworzec trzeba przejść tunelem, który nie był w żaden sposób oznakowany. Pasażerowie, którzy nie znali drogi na dworzec, musieli domyślać się, którym kierunku mają podążać. Dodatkowo, budynek dworca znajduje się po drugiej stronie ruchliwej trzypasmowej jezdni. Osoby, które nie znają drogi na dworzec mogły ryzykować niebezpieczne przejście przez tę jezdnię, ponieważ nie widzieli alternatywnej drogi na dworzec.
Obecnie przy wejściu do tunelu zamontowano tablice, które informują pasażerów, w którą stronę należy iść. Zmiana ta pokazuje, jak niewiele wysiłku potrzeba, aby naprawić zaistniałe problemy.
Tablice umieszczone nad wejście do tunelu ułatwiają pasażerom odnalezienie właściwej drogi na dworce
Przykładem dużego problemu jest utrudnione znalezienie drogi z dworca kolejowego na dworzec autobusowy. Drogowskazy znikają, kiedy pasażer znajdzie się na schodach ruchomych w centrum handlowym. Po zjechaniu z nich nie wiadomo, w którym kierunku należy się udać. Dodatkowo samo wejście na dworzec autobusowy jest mało widoczne pośród przykuwających wzrok witryn sklepowych.
Wejście na dworzec PKS umieszczono pośród krzykliwych witryn sklepowych
Prostym rozwiązaniem tego problemu jest umieszczenie strzałki widocznej dla pasażerów, którzy zjeżdżają w dół schodami ruchomymi. Obecnie w tym miejscu znajduje się tablica, która informuje, jak dojść np. na parking, nie wspomina jednak nic o dworcu PKS.
Tablice umieszczone przy zjeździe ze schodów ruchomych nie informują, w którym kierunku znajduje się dworzec PKS
Przy wyjściach z ZCK brakuje map Poznania. Ten problem również uznany został za duży błąd. Jedyna znaleziona przez nas mapa znajduje się w przejściu podziemnym prowadzącym do przystanku tramwajowego. Podróżni, którzy nie znają miasta, mogą mieć problemy z dotarciem do centrum lub przystanków komunikacji miejskiej.
Problem rozwiązałoby umieszczenie map Poznania przy wyjściach z dworca. Pokazały by one pasażerom, w której części miasta aktualnie się znajdują oraz jak trafić do kluczowych punktów w mieście (np. zabytki). Idealnym miejscem do postawienia mapy jest główne wyjście z dworca, które bez mapy może być, dla osób nieznających miasta, bardzo dezorientujące.
Wyniki naszego eksperymentu pokazują, że proste narzędzia wykorzystywane w branży internetowej, mogą z powodzeniem zostać zastosowane do oceny użyteczności architektury, a zwłaszcza budynków użyteczności publicznej. Warto pamiętać, że w przypadku badań stron internetowych, celem analizy heurystycznej nie jest jedynie znalezienie błędów użyteczności. prawdziwą wartością takiej analizy są rekomendacje naprawy znalezionych problemów. W przypadku ZCK większość błędów można naprawić dzięki modyfikacjom oznakowania lub przez zastosowanie innego nazewnictwa na tablicach kierujących ruchem. Mamy nadzieję, że nasze badanie i wynikające z niego wskazówki napraw przyczynią się do poprawy komfortu podróżnych, korzystających z poznańskiego dworca.
Analizę sporządzili: Maria Dziewolska, Krzysztof Kozak – specjaliści User Experience w agencji interaktywnej Symetria oraz Konrad Polak – absolwent Wydziału Architektury i Urbanistyki Politechniki Łódzkiej, brał udział w m.in. w projektowaniu dworca PKP w Inowrocławiu i szpitala we Włocławku.
Autorzy dziękują architektowi Piotrowi Grabowskiemu, za pomoc merytoryczną udzieloną podczas przygotowań do badania.
Więcej informacji na temat badania chętnie udzieli ekspert UX – Krzysztof Kozak (, tel. 061-864-36-55).
Hej, jesteśmy na Google News - Obserwuj to, co ważne w techu
